امروز می‌خواهیم روایت پنج مرد را بخوانیم که صدها سال پیش زیر معادن نمک زنجان دفن شدند!
در این مطلب از مجله گردشگری علی بابا، قرار است سری به جاهای دیدنی زنجان بزنیم و به موزه مردان نمکی زنجان برویم.
موزه مردان نمکی محل نگهداری پنج مومیایی طبیعی از مردانی است که در معدن نمک چهرآباد زنجان مشغول به کار بودند. با خواندن این مطلب، تاریخچه جذاب و شنیدنی این موزه و مومیاییهای داخلش را هم از بر خواهید شد.
عکس از: سایت Google maps
مزه مردان نمکی، یکی از مهم‌ترین موزه‌های جهان در ایران است. مردان نمکی این موزه ارزش تاریخی و باستانی زیادی دارند. علاوه بر باستان شناسان، گردشگران هم عاشق این موزه هستند. جذابیت مومیاییهای باستانی، تاریخچه گوش‌نواز و جذابیت‌های مختلف این موزه، باعث میشود گردشگران از سرتاسر دنیا جذب موزه شوند.
عکس از: سایت Google maps
علاوه بر مردان نمکی، می‌توانید بخش‌های دیگر این موزه را هم ببینید. موزه باستان‌شناسی زنجان از سه بخش مختلف تشکیل شده است. این قسمت‌ها شامل «پیش از تاریخ»، «تاریخی» و «تاریخ اسلامی» میشود. در این موزه می‌توانید کاسه‌های سفالین، خمره ذخیره آرد، کاشی‌ها، زرین فام و صدها دیدنی دیگر پیدا کنید.
موزه مردان نمکی کجاست؟
قدمت مردان نمکی به زمانی مربوط میشود؟
راحت‌ترین مسیر برای رسیدن به موزه مردان نمکی کدام است؟
برای بازدید از موزه مردان نمکی باید ورودی پرداخت کرد؟
موزه مردان نمکی کجاست؟
موزه مردان نمکی زنجان در شهر زنجان، محله قدیمی دالان آلتی، ضلع شمالی سبزه میدان، خیابان سعدی، خیابان زینبیه قرار دارد.
لوکیشن موزه مردان نمکی روی گوگل مپ
عکس از: سایت Google maps
مسیر رفتن به موزه مردان نمکی
برای این‌که بی‌دردسر به موزه مردان نمکی برسید، باید از مرکز شهر زنجان به سمت خیابان جماران بروید. با استفاده از جماران، می‌توانید به خیابان سعدی برسید. اگر سعدی را به سمت جنوب ادامه دهید، به تقاطع زینبیه خواهید رسید. در تقاطع زینبیه به راست بپیچید.
عکس از: سایت Google maps
روبه‌روی پارک ذوالفقاری، در اواسط خیابان زینبیه شرقی، در عمارت ذوالفقاری، موزه باستان‌شناسی زنجان قرار گرفته است.
ساعت کاری موزه مردان نمکی زنجان
موزه مردان نمکی زنجان در فصول مختلف، ساعت کاری متفاوتی دارد. در شش ماه اول سال، فصل‌های بهار و تابستان، ساعت کاری موزه از ساعت ۹:۰۰ صبح تا ۱۹:۰۰ عصر است؛ در شش ماه پایانی سال، پاییز و زمستان، هم موزه از ساعت ۸:۰۰ صبح تا ۱۷:۰۰ مشغول به کار میشود.
- تلفن موزه مردان نمکی زنجان: ۰۲۴۳۳۰۳۳۴۱۲
عکس از: سایت Google maps
بهترین زمان بازدید از موزه مردان نمکی
بهترین زمان بازدید از موزه مردان نمکی، وقتی است که شرایط آب‌وهوایی زنجان مناسب سفر باشد. آب‌وهوای معتدل زنجان را در فصل‌های بهار و تابستان پیدا خواهید کرد. این شهر، سردسیر است و در فصل‌های پاییز و زمستان، بسیار سرد میشود؛ به همین دلیل بهتر است در شش ماه اول سال به این شهر سفر کنید.
تاریخچه موزه مردان نمکی
موزه مردان نمکی، عمارتی است که در گذشته، محمود خان ذوالفقاری در آن اقامت داشت. خانواده ذوالفقاری در گذشته از سرشناس‌ترین و قدرتمندترین خاندان‌های زنجان بودند. اسعدالدوله، پدر محمود خان ذوالفقاری، در اواخر حکومت قاجار این عمارت را برای خانواده‌اش ساخت. بعد از مرگش، عمارت ذوالفقاری به پسرش، محمود خان، رسید.
عکس از: سایت Google maps
بعدها عمارت ذوالفقاری به ساختمانی مسکونی و اداری برای حکمران زنجان تبدیل شد. در سال ۱۳۷۹، سازمان میراث فرهنگی استان زنجان تصمیم گرفت بنا را بازسازی کند و برای اهداف بهتر از آن استفاده کند.
عکس از: سایت Google maps
عمارت ذوالفقاری بازسازی شد و در نهایت، در سال ۱۳۸۷ به موزه مردان نمکی تغییر کاربری داد؛ البته در سال ۱۳۸۶ مومیاییهای مردان نمکی را به عمارت آوردند و در سال ۱۳۸۷، موزه رسما افتتاح شد.
معماری موزه مردان نمکی
اگر به ساختمان موزه باستان‌شناسی زنجان نگاه کنید، سبک معماری جذاب این عمارت توجهتان را جلب می‌کند. این معماری جذاب، به سبک بناهای اواخر دوره قاجار ساخته شده است؛ همچنین برای ساخت عمارت ذوالفقاری، کمی هم از بناهای گوتیک اروپایی هم الهام گرفته‌اند.
عکس از: سایت Google maps
بنای موزه مردان نمکی ۱۱۷۶ متر مربع مساحت و دو طبقه دارد. این ساختمان بیشتر با خشت، آجر و سنگ ساخته شده است؛ البته تزئینات آجری، گچی، فلزی و گچی هم در بنا دیده میشود. کاشیکاریهای برجسته، طاق‌نماهای تزئینی شیشه‌های رنگی، تزئینات گچی و سنگی روی ستون‌ها، لمبه‌کاری سقف‌ها، آجرچینی‌های جذاب و نقش‌های مختلف در قسمت‌های مختلف بنا، بخشی از تزئینات ساختمان موزه مردان نمکی به شمار می‌رود.
عکس از: سایت Google maps
در گذشته، عمارت ذوالفقاری شامل حصار، سر در ورودی، حیاط، بخش اداری در طبقه همکف و بخش مسکونی در طبقه اول بود؛ اما این روزها هر دو طبقه بنا به موزه تبدیل شده است.
زمان و مکان کشف مردان نمکی
مردان نمکی، در سال ۱۳۷۲ در معدن نمک چهرآباد زنجان کشف شدند.
عکس از: سایت Google maps
داستان کشف از جایی شروع شد که کارگران شروع به بهره‌برداری از معدن نمک چهرآباد کردند. این معدن در ۷۵ کیلومتری شهر زنجان و یک کیلومتری روستای حمزه لو قرار دارد. بعد از مدتی برداشت نمک، شرکتی جدید وارد کار شد و تصمیم گرفت با استفاده از ابزارآلات مکانیکی نمک استخراج کند.
عکس از: سایت Google maps
وقتی ماشین‌ها و دستگاه‌ها به معدن رسیدند و شروع به کار کردند، کمی بعد از شروع کارشان، نیم‌تنه‌های انسانی و مو پیدا کردند. اول زیاد اهمیتی به این موضوع داده نشد؛ اما با کشف مومیایی دیگری در سال ۱۳۸۳، مسئولین و باستان‌شناسان قضیه را جدی گرفتند.
عکس از: سایت Google maps
بعد از مدتی کندوکاو، مسئولین موفق شدند چندین مومیایی، باقی‌مانده از دوران ساسانیان و هخامنشیان در معدن پیدا کنند. همان‌طور که بالاتر گفتیم، این اجساد در سال ۱۳۸۶ به موزه مردان نمکی منتقل شدند.
مردان نمکی موزه باستان‌شناسی زنجان
در این بخش از مطلب قرار است همه مومیاییهای نمکی موجود در موزه مردان نمکی را با هم بررسی کنیم.
عکس از: سایت Google maps
موزه در کل دو بخش اصلی دارد که بخشی از آن مربوط به مردان نمکی و بخش دیگر، متعلق به موزه باستان‌شناسی زنجان است. در این قسمت از مطلب، با بخشی کار داریم که متعلق به مردان نمکی است.
– مرد نمکی شماره یک
مومیایی نمکی شماره یک، در سال ۱۳۷۲ پیدا شد. روی تمام مومیایی‌ها تحقیقات زیادی انجام شد. بعد از تحقیق و بررسی‌ها روی مرد نمکی شماره یک، محققان متوجه شدند این مرد احتمالا ۳۷ سال و ۱۷۵ سانتی‌متر قد داشته است؛ همچنین دانشمندان حدس می‌زنند این مرد گروه خونی بی مثبت داشته.
عکس از: سایت Google maps
با توجه به جنس لباس‌ها و زیورآلات همراهش، می‌توان گفت این فرد از ثروتمندان جامعه خود بود. قدمت این مومیایی به ۱۷۰۰ سال پیش برمی‌گردد. علت مرگ او هنوز واضح نیست؛ اما طبق حدس و گمان، می‌توانیم بگوییم او احتمالا به دلیل برخورد ضربه محکمی به جمجمه از دنیا رفته است.
– مرد نمکی شماره دو
مرد نمکی شماره دو در پاییز ۱۳۸۳ کشف شد. متاسفانه به دلیل استفاده از بولدوزر برای حفر معدن، این مومیایی آسیب زیادی دیده است. این مرد طبق فرضیه‌ها، تقریبا ۱۸۰ سانتی‌متر قد داشت و به‌خاطر ریزش دیوارهای معدن کشته شد. سبد، میخ‌های چوبی، طناب‌های گیاهی و بعضی وسایل دیگر، از جمله اشیایی بودند که همراه مومیایی نمکی شماره دو پیدا شدند.
عکس از: سایت Google maps
مرد نمکی شماره دو، همان جسدی است که باعث شد مسئولین بررسی معدن نمک چهرآباد را جدی بگیرند و پژوهش‌های باستان‌شناسی را روی آن شروع کنند.
– مرد نمکی شماره سه
متاسفانه مرد نمکی هم به وسیله بولدوزر تکه و پاره کنار هم قرار گرفت. بقایای این جسد شامل استخوان‌ها و لباسش بود؛ البته همراه این مومیایی، بافت‌های نرم فردی هم پیدا شد که تخمین می‌زنند متعلق به معدنچی دیگری بوده است. همه این بخش‌ها امروزه در موزه مردان نمکی به نمایش گذاشته شده‌اند.
عکس از: سایت Google maps
مرد نمکی شماره سه در سال ۱۳۸۳ پیدا شد. به احتمال زیاد، این مومیایی هم به دلیل ریزش تونل و سقوط سنگ سنگینی روی بدنش کشته شده است.
– مرد نمکی شماره چهار
مرد نمکی شماره چهار، سالم‌ترین مومیایی کشف شده از معدن نمک است که در موزه مردان نمکی به نمایش گذاشته‌اند. بافت‌های نرم و مجموعه استخوان‌های این مرد سالم مانده است؛ بافت‌های مومیایی بر اثر از دست دادن آب بدن، کاملا خشک شده‌اند. با وجود این‌که جمجمه این مومیایی شکسته است، باز با این حال قسمت‌های زیادی از بدن او سالم مانده.
عکس از: سایت Google maps
بعد از تحقیقات، مشخص شد این مومیایی هنگام مرگ تقریبا ۱۶ سال داشت. مرد جوان قدی بین ۱۷۰ تا ۱۷۵ سانتی‌متر، موهای کوتاه خرمایی و حلقه‌هایی نقره روی گوش خود داشته است. غلاف چرمی، کمربند پارچه‌ای، دو کوزه کوچک سفالی سالم، طناب‌های گیاهی، چاقوی فلزی با دسته استخوانی، مهره با لعاب آبی، چند تکه سفال و وسایل دیگر، از اشیای پیدا شده همراه این جوان به شمار می‌روند. همچنین او لباس کاملی دارد؛ بالا پوش بلند، شلوار و کفش چرمی، لباس‌های او را تشکیل می‌دهند.
عکس از: سایت Google maps
با توجه به عکس سی‌تی‌اسکنی که از مومیایی گرفته شد، محققان متوجه شدند این مرد بر اثر فشار روی قفسه سینه و پارگی قلب کشته شده است. می‌توان حدس زد که ریزش تونل و آوار روی بدن این مرد، دلیل مرگ او بود.
– مرد نمکی شماره پنج
آخرین مرد نمکی که در موزه مردان نمکی زنجان به نمایش گذاشته شده، مرد نمکی شماره پنج است. این فرد هم مانند مردان قبلی بر اثر ریزش تونل و ماندن زیر آوار جان داد. بیشتر بافت بدن این مرد از بین رفته و فقط در بعضی قسمت‌ها می‌توانید بافت‌های نرم بدنی را ببینید.
عکس از: سایت Google maps
برخلاف مومیایی شماره چهار، میزان نمک اطراف مرد نمکی شماره پنج خیلی کم بوده و به همین دلیل، بیشتر از آن پوسیده شده است.
امکانات رفاهی موزه مردان نمکی زنجان
اگر نگران امکانات رفاهی موزه باستان‌شناسی زنجان هستید، باید این بخش را به خوبی بخوانید. خود موزه مردان نمکی امکانات رفاهی زیادی ندارد؛ اما امکانات رفاهی مناسب و ضروری را اطراف آن و در شهر، به‌راحتی پیدا خواهید کرد. این موزه در شهر قرار دارد و به مکان‌های مختلفی دسترسی دارد.
عکس از: سایت Google maps
جاهای دیدنی نزدیک به موزه مردان نمکی زنجان
وقتی به زنجان می‌روید، حیف است فقط از موزه مردان نمکی بازدید کنید و بعد یک‌راست به خانه برگردید. در این بخش از مطلب می‌خواهیم شما را با جاهای دیدنی نزدیک به موزه آشنا کنیم. با بازدید از جاذبه‌های مختلف، سفری به‌یادماندنی‌تر خواهید داشت.
– بازار زنجان
از بازار زنجان شروع می‌کنیم که طولانی‌ترین بازار سرپوشیده ایران به شمار می‌رود. این بازار هم مانند موزه مردان نمکی در بافت قدیمی شهر زنجان قرار دارد. دو بخش غربی و شرقی این بازار را تشکیل می‌دهند؛ البته در زنجان این قسمت‌ها به نام‌های «بازار پایین» و «بازار بالا» شناخته می‌شوند.
عکس از: سایت Google maps
این بازار با مساحت ۱۵ هکتاری، انقدری بزرگ است که خاطرات مختلفی برای شما بسازد. از غرفه‌های مختلف بگیر تا گرمابه و سفره‌خانه سنتی در بازار زنجان پیدا میشود. اگر عاشق خرید و بازارگردی هستید، حتما به این بازار بروید تا روز خوبی را سپری کنید. بازار زنجان محل خوبی برای خرید سوغاتی و یادگاری است.
آدرس: شهر زنجان، میدان انقلاب، انتهای خیابان سعدی
– موزه رختشویخانه
موزه رختشویخانه در کنار موزه مردان نمکی، دو مورد از موزه‌های محبوب زنجان هستند. سری به بافت تاریخی شهر زنجان بزنید، به موزه رختشویخانه بروید تا گذشته شستشو را از نزدیک ببینید. بله درست خواندید، موزه رختشویخانه شما را به گذشته می‌برد تا نشان دهد مردم در قدیم چطور لباس‌های خود را می‌شستند. البته در این موزه می‌توانید با وسایل زندگی مردم و پوشش آن‌ها در دوره قاجار و پهلوی هم آشنا شوید.
عکس از: سایت Google maps
در گذشته این بنا ساخته شد تا مردم دور از سرمای سخت زمستان، فضایی گرم و سرپوشیده برای شستشوی لباس‌هایشان داشته باشند. بعدها ساختمان تبدیل به موزه مردم شناسی شد و برای بازدید در دسترس عموم قرار گرفت. اگر دوست دارید تجربه‌ای منحصر به فرد از بازدید موزه داشته باشید، سری به موزه رختشویخانه بزنید.
آدرس: شهر زنجان، محله قدیمی عباسقلی خان، نبش خیابان سعدی
– مسجد جامع زنجان
مسجد جامع زنجان هم اثری از دوران قاجار به شمار می‌رود. هدف ساخت این مسجد، ایجاد مکانی برای اقامه نماز، انجام امور مذهبی و تدریس بود. مسجد جامع زنجان به نام‌های «مسجد سید»، «مسجد دارا»، «مسجد جمعه» و «مسجد سلطانی» هم شناخته میشود.
عکس از: سایت Google maps
چهار ایوان متقارن در چهار جهت، صحن مستطیلی مسجد، حوض آبی وسط صحن، تزیینات کاشی‌کاری و نکات چشمگیر دیگری در این مسجد به چشم می‌خورند که از زیبایی‌های معماری آن هستند. اگر بازدید از جاذبه‌های مذهبی را دوست دارید یا دلتان می‌خواهد بنای قاجاری با معماری جذاب ببینید، مسجد جامع زنجان را فراموش نکنید.
آدرس: شهر زنجان، خیابان امام خمینی
– مجموعه تفریحی ائل داغی
آخرین مکانی که مطلب موزه مردان نمکی معرفی می‌کنیم، مجموعه تفریحی ائل داغی یا گاوازنگ است که به نام «بام زنجان» هم معروف است. این مجموعه مورد علاقه گردشگرانی است که عاشق تفریح و طبیعت‌گردی هستند. اگر به این‌جا بروید، می‌توانید علاوه بر طبیعت‌گردی و کوهنوردی، قایق‌سواری، ماهیگیری، پاراگلایدر، دوچرخه‌سواری، بازدید از آبشار مصنوعی و سورتمه‌سواری را هم امتحان کنید.
عکس از: سایت Google maps
در این مجموعه با وجود آلاچیق‌ها، رستوران، کافی‌شاپ، سرویس بهداشتی، غرفه‌های فروش مواد غذایی و پارکینگ، می‌توانید با خیال راحت تفریح کنید و لذت دنیا را ببرید. تازه، اگر خوش‌شانس باشید، می‌توانید جشنواره‌هایی را ببینید که در مجموعه تفریحی ائل داغی برگزار میشود.
آدرس: خروجی شمالی بلوار قائم، اتوبان گاوازنگ، سه کیلومتری شمال شهر زنجان
عکس از: سایت Google maps
توصیه‌هایی برای بازدید از موزه مردان نمکی
در نهایت، یادتان باشد هنگام بازدید از جاهای دیدنی زنجان، مراقب خودتان و محیط اطراف باشید. حتما سری به موزه مردان نمکی زنجان بزنید و بخش باستان‌شناسی را هم فراموش نکنید. بهترین فصل سفر به زنجان بهار و تابستان است. مجموعه تفریحی ائل باغی که بالاتر هم معرفی کردیم در بهار بسیار زیبا و دیدنی میشود؛ به همین دلیل بهار فصل مناسبی برای سفرتان خواهد بود.
عکس از: سایت Google maps
اگر سری به این موزه زدید، خوشحال می‌شویم کامنت شما را در مورد خاطره یا تجربه ارزشمندتان بخوانیم. پس هر وقت که خواستید به مجله گردشگری علی بابا بیایید و برای ما کامنت بگذارید. سفر به سلامت.
