وقتی عمر یک شرکت هواپیمایی از دهه‌ها عبور می‌کند یعنی داستان‌هایش سر دراز دارند. حال شرکتی مانند ایران‌ایر که عمرش به بخش‌های مختلفی هم تقسیم می‌شود، قصه زیاد دارد برای تعریف کردن.
شرکت هواپیمایی «ایران ایر» با نام اختصاری «هما» سال ۱۳۴۰ تاسیس شد و خیلی زود توانست قدرتمند‌ترین شرکت هواپیمایی ایران شود.
شرکت هواپیمایی ایران ایر در دهه ۵۰ اوج شکوفایی و اوج‌گیری را داشت تا جایی که بسیاری از سیاستمداران، هنرپیشه‌ها و هنرمندان و افراد معروف برای سفر از این خط هوایی استفاده می‌کردند.
ناوگان شرکت هواپیمایی ایران ایر تنها شرکتی در ایران است که پرچم ایران را حمل می‌کند. داستان‌های این شرکت هواپیمایی در طول سالها خدمت تلخ و شیرین است. پر از امید و غم، گاهی مرگ داشته و گاهی نجات جان صدها مسافر فقط به واسطه تجربه و تبحر خلبان.
سفر هنرپیشه هالیوودی و افتتاح خط پرواز مستقیم
شاید اولین داستان ایران ایر سال ۱۳۵۵ و مربوط به سفر هنرپیشه معروف هالیوود الیزابت تیلور با این خط هوایی به ایران باشد. سفر او به ایران در واقع افتتاح پرواز مستقیم تهران – لندن بود.
در عکس‌های منتشر شده از این سفر، الیزابت تیلور را می‌توان در کنار برخی سیاستمداران ایرانی زمان پیش از انقلاب دید.
تیلور در تنها سفر خود به ایران از شهرهای تهران، اصفهان، مشهد، شیراز و مجموعه تخت جمشید دیدار کرد.
تبلیغ هواپیمایی ایران روی قطار شهری فرانکفورت
در همان دوران شهرت هواپیمایی ایران ایر از مرزهای ایران فراتر رفت و اروپا با نام هواپیمایی ایران آشنا شد.
تصویری که می‌بینید مربوط به سال ۱۳۵۵ است که شرکت هواپیمایی هما برای جلب مشتری روی قطار شهری فرانکفورت آلمان تبلیغ کرده است.
بیشتر بخوانید: همه آنچه باید درباره هواپیمایی ایران‌ایر بدانید
پرواز شماره ۶۵۵ ایران‌ایر، مرگ بر فراز خلیج فارس
حادثه تلخ این ماجرا داستان دیگری است. قصه‌ای که بعد از گذشت سالها همچنان داغ است. تنها حادثه‌ای که برای یکی از هواپیماهای ایران ایر اتفاق افتاد و منجر به مرگ همه سرنشینان آن شد، پرواز شماره ۶۵۵ ایران ایر بود.
این پرواز در تاریخ ۱۲ تیر ۱۳۶۷ از تهران به مقصد دوبی بر فراز خلیج فارس در حال پرواز بود که با شلیک موشک هدایت شونده از ناو یواس‌اس وینسنس متعلق به نیروی دریایی ایالات متحده آمریکا بر فراز خلیج فارس سرنگون شد و تمامی ۲۹۰ سرنشین آن که شامل ۴۶ مسافر غیر ایرانی و ۶۶ کودک بودند، جان باختند. این اتفاق از نظر میزان تلفات انسانی، هشتمین حادثه مرگبار هوایی تاریخ است.
دولت آمریکا مبلغ ۶۱٫۸ میلیون دلار به خانواده‌های قربانیان و همچنین ۷۰ میلیون دلار برای خسارت ناشی از سقوط هواپیمای مسافربری پرداخت کرد. این مبالغ به صورت بلاعوض و بدون قبول مسئولیت حادثه پرداخت شد و هیچ‌کدام از خدمه ناو وینسنس تحت پیگرد قرار نگرفتند. این یکی از مناقشات بین دو کشور ایران و آمریکاست.
هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران (هما) در پروازهای جمعه خود در مسیر تهران به دوبی به یاد جانباختگان آن حادثه از شماره پرواز ۶۵۵ استفاده می‌کند.
فرود بدون چرخ در فرودگاه مهرآباد
روز سه شنبه ۲۶ مهرماه ۱۳۹۰، هواپیمای بوئینگ ۷۲۷ طی پرواز شماره ۷۴۳ مسکو – تهران که قرار بود در فرودگاه امام خمینی به زمین بنشیند، در نیمه راه در فرودگاه مهرآباد در شرایطی بسیار استثنایی فرود آمد. ۱۵ مایل مانده به فرودگاه امام خمینی کادر پرواز متوجه اشکال در بازشدن چرخ دماغه هواپیما می‌شوند ولی تلاش آنها برای حل این مشکل بی نتیجه می‌ماند.
کاپیتان شهبازی خلبان این هواپیما مسیر خود را به فرودگاه مهرآباد که حجم تردد هوایی کمتری داشت، تغییر می‌دهد تا در صورت بروز حادثه خسارت کمتری وارد شود اما با مهارت و درایت خلبان، بوئینگ ۷۲۷ چهل ساله، با ۹۷ مسافر و ۱۹ خدمه پرواز و بدون چرخ دماغه، به طرزی اعجاب آور بر روی باند ۲۹ چپ فرودگاه مهرآباد به سلامت به زمین می‌نشیند و مسافران بدون هیچ گونه آسیبی از هواپیما خارج می‌شوند.
نکته جالب اینکه میزان خسارت وارده بر بوئینگ ۷۲۷ بسیار کم و در حد خراشیدگی زیر دماغه بوده است.
لوگوی ایران‌ایر زیباترین لوگوی صنعت هوایی
از جنبه‌های دیگر هم ایران ایر بر سر زبان‌هاست. لوگوی ایران ایر از سرستون پرنده‌نمایی در تخت جمشید که سه خصلت متفاوت داشت: سر عقاب، گوش‌های گاو و یال‌های اسب برگرفته و توسط ادوارد زهرابیان در پاییز سال ۱۳۴۰ طراحی شده است.
آژانس خبری حمل و نقل هوایی (skift) در گزارش سال ۲۰۱۳ خود، ۳۰ لوگوی برتر شرکت‌های هوایی دنیا را معرفی کرد. در این بین لوگوی هواپیمایی ملی ایران «هما» به دلیل جذابیت، سادگی و رسا بودن پیام به عنوان برترین لوگوی شرکت‌های هوایی جهان انتخاب شد.
رنگ آمیزی هواپیماهای هما به شکل زیر است: بدنه‌ای کاملاً سفید با کلمه ایران ایر به رنگ آبی پررنگ بالای پنجره مسافران و نشان هما به رنگ آبی پررنگ بر روی دم هواپیما که یک نوار آبی رنگ بالای آن قرار دارد.
همه پروازهای حج
بخش عمده‌ای از حجاج ایرانی برای حج با هواپیمایی ایران‌ایر منتقل می‌شوند. این جابه‌جایی عظیم مسافر در حالی انجام می‌شود که خللی به دیگر پروازهای هواپیمایی ایران ایربه شهرهای مختلف ایران و جهان وارد نمی‌شود. پروازهای حچ از شهرهای مختلف ایران به مقصد جده و بالعکس انجام می‌شود.
علاوه بر موسم حج، در بقیه ایام سال هم از ۱۷ شهر ایران برای حج عمره به مقصد جده و مدینه پرواز انجام می‌شود، هرچند که در این دو سال گذشته به دلایلی اعزام به حج عمره متوقف شده است.
بیشتر بخوانید:
شراکت ایران ایر با یک ایرلاین خارجی
