جایی بین تهران و فیروزکوه، در پانزده‌کیلومتری شرق دماوند، دریاچه‌ای قرار دارد که از برف پاک قله‌های البرز پرشده و حیات را به ارتفاع سه‌هزارمتری سطح دریا هدیه کرده است. اگر در نزدیکی پایتخت، به‌دنبال جایی برای شنا، قایق‌سواری، ماهی‌گیری، آفرود، پیاده‌روی و کمپ‌کردنید؛ دریاچه تار یک انتخاب درجه یک خواهد بود. در ادامه این نوشته با ما همراه باشید تا دقیق‌تر با جذبه و خصوصیات یکی از زیباترین دریاچه های ایران آشنا شویم.
آشنایی با دریاچه تار دماوند
مطالعات زمین‌شناسی نشان می‌دهد سال‌ها پیش، حرکت پوسته‌های زمین در البرز مرکزی، سبب به‌وجودآمدن دو گودی عمیق شده است. استعداد این دو گودی در جمع‌آوری آب‌های سطحی ناشی از بارش، مسیل‌های فصلی و سرریز چشمه‌ها، دو دریاچه همسایه پدید آورده که تار و هویر نامیده می‌شود. هرچند که موضوع نوشته ما دریاچه بزرگ‌تر، یعنی دریاچه تار است.
زمانی که در کنار دریاچه ایستاده باشید؛ بسته به میزان بارش و فصل، عمق آب تا پنجاه متر و ارتفاع بلندی‌هایی که شما و دریاچه را به آغوش می‌کشد تا پانصد متر تخمین زده می‌شود. وسعت دریاچه نیز در جهت طولی یک کیلومتر و در محور عرضی چهارصد متر اندازه‌گیری شده است.
عکس از علی ساعدی
مانند هر مکان زیبا یا پدیده جالب توجه، در حوالی این دریاچه نیز افسانه‌های فراوانی وجود دارد. عده‌ای می‌گویند این آب، بازمانده‌ای از اقیانوس‌های باستانی است که جولانگاه دزدان دریایی بوده است؛ پس اگر در کف آن کنکاش کنیم گنج‌های فراوانی به دست خواهد آمد. دسته‌ای دیگر اما بر این باورند که فضای دریاچه در تسلط موجودات عجیب‌وغریب است که شب‌ها از آن سربرآورده و زندگی می‌کنند.
اگر هوس ماجراجویی زیرآب به شوق یافتن گنج یا ستیز با موجودات ماورایی به سرتان زد؛ به‌خاطر داشته باشید که نه علم، نه تاریخ و نه تجربه بازدیدکنندگان این افسانه‌ها را تایید نمی‌کند و دریاچه تار تنها یک اثر هنری طبیعی بی‌بدیل است.
جستجو و رزرو تور در علی بابا
مسیر دریاچه تار با ماشین
اگر با تور عازمید که هیچ؛ اما اگر قصد مسافرت شخصی و خانوادگی دارید توصیه ما این است برای پیدا کردن مسیر دریاچه تار با ماشین، راهی جاده فیروزکوه شده و پس از دماوند، از طریق جاده روستای چنارغرب‌ها، ارو یا دلیچای (سه مسیر) و پیمودن بیست تا سی کیلومتر خاکی پس از آن‌ها، خود را به کنار دریاچه برسانید.
بهترین زمان بازدید از دریاچه تار
بهترین زمان برای بازدید از دریاچه تار دماوند نیمه اول سال به‌ویژه در ماه‌های گرم سال یعنی از اواخر اردیبهشت تا شهریور است.
تاکید ما روی زمان سفر به این خاطر است که کوهستان و حجم زیاد آب شرایط مطبوع و خنکی ایجاد کرده که در گرم‌ترین روزهای سال نهایتا به هجده درجه می‌رسد. این یعنی، می‌توان آلودگی، آفتاب، هوای گرم و مشغله‌های کاری شهر را پشت سر گذاشت و در دل کوه، کنار آبی زلال و شیرین، لحظاتی رویایی را سپری کرد.
اما اگر با یخ‌زدگی سطح دریاچه؛ بادهای سرد موسمی و تهیه تجهیزات مناسب طبیعت‌گردی در زمستان مشکلی ندارید؛ همه روزهای سال جان می‌دهد برای دریافت آرامش از این دریاچه رویایی.
پوشش گیاهی و جانوری دریاچه تار دماوند
دامداری گسترده و بی‌توجهی به موازین محیط‌زیستی، سبب فرسایش شدید خاک شده و اگرچه تنوع گیاهی گسترده‌ای به چشم می‌خورد، اما ازنظر کمی، اوضاع چندان مناسب نیست. در نتیجه، بد نیست به نسل آینده فکر کنیم و تا حد امکان، از برپایی آتش جلوگیری کنیم؛ زیرا هر خار و خاشاکی که سوازنده شود؛ معادل نابودی بستر مناسب برای رشد گیاهان کوهی خواهد بود.
درباره حیوانات دریاچه تار اما اوضاع تفاوت دارد و اگر خوش‌شانس باشید؛ قوچ، میش و بزهای کوهی که برای لب‌ترکردن از ارتفاعات به کنار دریاچه می‌آیند در مدار دید شما قرار خواهند گرفت. علاوه بر این حیوانات دریاچه تار، انواع قزل‌آلا و ماهی زردپر در دریاچه شنا می‌کنند و نمی‌گذارند سطح آب از حرکت بایستد.
نکات و وسایل سفر به دریاچه تار
تجهیزات لازم برای این سفر بسته به برنامه شما متغیر است. اگر قصد برگزاری یک پیک‌نیک کوتاه دارید؛ فلاکس چای، زیرانداز و یک وعده غذایی پای آب کافی و عالی خواهد بود. اما اگر برای کمپ، پیاده‌روی، شنا و ماهی‌گیری آمده‌اید و می‌خواهید حداقل یک شب مهمان دریاچه باشید؛ حداقل از حضور تجهیزات زیر اطمینان داشته باشید:
- چادر
- مواد غذایی (می‌توانید از آبادی‌های اطراف خریداری کنید)
- کفش کوه‌نوردی
- لباس گرم و بادگیر
- پتو و کیسه خواب
- چراغ‌قوه و تجهیزات روشنایی
- پیک‌نیک، هیزم یا زغال (در اطراف دریاچه هیزم وجود ندارد)
- وسایل شخصی نظیر کرم ضدآفتاب و غیره
تفریحات دریاچه تار
دریاچه تار ازنظر تنوع فعالیت فوق‌العاده است. اگر اهل آفرود باشید؛ کافی است خودرو یا موتور خود را سرویس کنید و به دل خاکی بیندازید. اگر برای پیاده‌روی و طبیعت‌گردی آمده باشید؛ حدفاصل دو دریاچه هویر و تار تپه ماهوری است ملایم، مناسب برای این کار و حتی اگر برای کوه‌نوردی آماده باشید؛ بلندی‌های قره‌داغ و زرین‌کوه آماده میزبانی از شماست. علاوه بر این‌ها، فعالیت‌های زیر می‌تواند دلایلی وسوسه‌آمیز برای سفر به تار باشد.
- شنا در روزهای گرم سال و مشاهده سطح یخ‌زده دریاچه در زمستان
- قایق‌سواری با قایق بادی (قایق خود را همراه ببرید)
- ماهی‌گیری با مجوز محیط‌زیست
- طبیعت‌گردی در عطر سرمست‌کننده آویشن‌های کوه
- کمپ‌کردن در کنار دریاچه
- عکاسی از منظره بکر و منحصربه‌فرد (از بلندی‌ها، با دماوند روبه‌رو می‌شوید و نگریستن به دریاچه از بالا، لذتی خاص دارد. عکس این نیز برقرار است. یعنی از پای دریاچه به بالا، احساس جالب به‌آغوش‌کشیده‌شدن توسط کوهپایه‌های را ایجاد می‌کند)
آنچه پیش از سفر باید بدانیم
پیش از سفر به دریاچه تار، بعد نیست نکات زیر را در نظر داشته باشید:
- به‌خصوص پس از واردشدن به خاکی، در طول مسیر از افراد محلی آدرس بپرسید تا اشتباهی در فرعی‌های نامربوط راه را گم نکنید.
- شاید افراد محلی از شما درخواست ورودی کنند (این مبلغ ناچیز است؛ کمتر از ده‌هزار تومان).
- اگر با وسیله شخصی خود سفر می‌کنید؛ از توان و سلامت کامل آن اطمینان داشته باشید. زیرا مسیر خاکی پر است از گردنه، پیچ و پرتگاه؛ علاوه بر این، در روزهای بین هفته خلوت است و در صورت بروز اتفاق، تنها خواهید بود.
- اگر بنا به این بود که شب را بمانید؛ نزدیک هم و در حوالی اقامتگاه محیطبانان کمپ کنید؛ زیرا شب هنگام پای حیوانات وحشی به دریاچه باز می‌شود.
- نکته آخر اینکه، فرد یا سازمانی متولی سلامت محیط‌زیست، نظافت و اموری از این دست نیست؛ در نتیجه، تا حد امکان اثری از خود به جای نگذارید تا بازدید بعدی نیز به‌اندازه سفر اول از طبیعت‌گردی خود لذت ببرید.
جاهای دیدنی نزدیک به دریاچه تار دماوند
دریاچه هویر: در فاصله ۱ کیلومتری دریاچه تار
روستای هویر: در فاصله حدودا ۱۰ کیلومتری از دریاچه تار
جمع‌بندی و کلام آخر
در این نوشته کوتاه، نگاهی به دریاچه تار دماوند کردیم. سعی بر این بود تا به قدر امکان خلاصه، مختصر و مفید، یکی از زیباترین جاهای دیدنی اطراف تهران معرفی شود و فعالیت‌هایی که در بستر آن می‌شود انجام داد تشریح شود. مانند همیشه، می‌دانیم که این نوشته کامل نیست؛ پس اگر تجربه خود را با ما شریک شوید؛ قدردانتان می‌شویم و راهنمای کامل‌تری برای سفر به دریاچه ایجاد می‌شود.
