کاخ موزه سعدآباد از مشهورترین موزه‌های تهران است؛ مجموعه‌ای باصفا که در کوهپایه توچال خانه دارد. جایی که روزگاری محل اقامت تابستانی خانواده پهلوی بوده؛ امروز به یکی از اصلی‌ترین جاهای دیدنی ایران تبدیل شده است. در این مقاله شما را با زیروبم کاخ سعدآباد آشنا می‌کنیم. با علی بابا همراه باشید.
آیا امکان خرید اینترنتی بلیط کاخ سعد آباد وجود دارد؟
ساعات کاری کاخ سعد آباد چگونه است؟
چگونه به سعدآباد برسیم؟
درحال‌حاضر درب دربند و درب زعفرانیه، دروازه های کاخ سعدآباد هستند که برای گردشگران قابل‌ترددند، شما با توجه به دسترسی خود میتوانید یکی از آن‌ها را برای بازدید از کاخ موزه سعدآباد انتخاب کنید.
پیشنهاد می‌کنیم که اگر با وسایل نقلیه عمومی به کاخ سعدآباد می‌روید و هنگام ورود نیازی به مراجعه به واحد روابط عمومی یا حراست ندارید، ورودی دربند را انتخاب کنید اما اگر از خودروی شخصی استفاده می‌کنید، درب زعفرانیه به خاطر داشتن جای پارک، انتخاب بهتری است.
مسیر دسترسی به کاخ سعدآباد از دربند
اگر درب دربند را برای ورود انتخاب کردید، از راهنمایی زیر استفاده کنید:
- کاخ سعد آباد با مترو: از هرجای تهران که هستید میتوانید به کاخ سعد آباد با مترو بروید و از این کاخ بازدید کنید. کافی است در ایستگاه تجریش (خط ۱ مترو تهران) پیاده شوید. برای رفتن به کاخ سعد آباد با مترو دقت کنید که هم مقابل ایستگاه مترو در میدان قدس و هم ایستگاه تاکسی میدان تجریش (ابتدای خیابان جعفری)، تاکسی‌هایی وجود دارد که شما را تا درب دربند مجموعه سعدآباد می‌رسانند.
پس بهتر است با نقشه مترو تهران و ساعت‌های حرکت قطارها آشنا شوید.
- کاخ سعد آباد با اتوبوس: با استفاده از اتوبوس‌های خطوط مختلف کافی است خودتان را به ایستگاه میدان تجریش برسانید، بعد با تاکسی‌های مقابل ایستگاه مترو در میدان قدس و ایستگاه تاکسی میدان تجریش (ابتدای خیابان جعفری)، به درب دربند مجموعه سعدآباد برسید.
- کاخ سعد آباد با ماشین شخصی: اگر انتخاب شما برای رسیدن به کاخ سعدآباد، استفاده از ماشین شخصی است؛ باید بدانید که این مجموعه پارکینگ ندارد. بنابراین پیشنهاد می‌کنیم که درب زعفرانیه را انتخاب کنید. درغیراین‌صورت میتوانید از میدان تجریش خیابان دربند (ضلع شمالی میدان) تا انتها بالا بیایید تا به میدان دربند برسید و ماشین خود را در میدان و نواحی اطرافش پارک کنید.
مسیر دسترسی به کاخ سعدآباد از درب زعفرانیه
اگر درب زعفرانیه را برای ورود انتخاب کردید، از راهنمایی زیر استفاده کنید:
- مترو: برای رفتن به کاخ سعدآباد با مترو، باید با متروی خط ۱ به آخرین ایستگاه، یعنی تجریش بروید. ضلع غربی میدان یعنی ابتدای خیابان شهیدملکی بایستید و تاکسی‌های آصف یا اسدآباد را سوار شوید. سپس از راننده بخواهید تا شما را ابتدای خیابان طاهری پیاده کند. از اینجا تا درب زعفرانیه حدودا ۱۰ دقیقه پیاده‌روی دارید. با رفتن به کاخ سعدآباد با مترو ترافیک کمتری را تجربه می‌کنید.
- اتوبوس: اتوبوس‌های تندرو (BRT) خط راه‌آهن-تجریش نیز انتخاب مناسبی برای رسیدن به تجریش به‌شمار می‌روند. برای رسیدن به درب زعفرانیه نیز از همین طریق خود را به میدان تجریش برسانید و مطابق روش قبلی، سوار تاکسی‌های آصف یا اسدآباد شوید و از راننده بخواهید شما را ابتدای خیابان طاهری پیاده کنید. اینجا تا درب زعفرانیه حدود ۱۰ دقیقه پیاده‌روی دارید.
- ماشین شخصی: پیدا کردن جای پارک در کوچه‌پس‌کوچه‌های زعفرانیه از میدان دربند راندکی راحت‌تر است! کافی است از میدان تجریش وارد خیابان ولیعصر شوید. خیابان شهید فلاحی (زعفرانیه سابق) در سمت راست خود را تا انتها طی کنید. بعد از چراغ قرمز، از سمت راست وارد خیابان شهید طاهری شوید و در خیابان‌های اطراف خودرو خود را پارک کنید. علاوه‌براین میتوانید از لینک زیر استفاده و مسیریابی کنید.
لوکیشن کاخ سعدآباد روی گوگل مپ
آدرس و اطلاعات تماس با مجموعه سعدآباد
برای دسترسی و تماس با مجموعه سعدآباد میتوانید از اطلاعات زیر استفاده کنید:
آدرس کاخ سعد آباد ورودی زعفرانیه: تهران، خیابان ولیعصر، خیابان شهید فلاحی (زعفرانیه)، انتهای خیابان شهید کمال طاهری
آدرس کاخ سعد آباد ورودی دربند: تهران، میدان تجریش، خیابان شهید جعفری، ضلع جنوبی میدان دربند
تلفن مجموعه سعدآباد: ۲۷۹۴۰۰۰۰-۰۲۱
ساعت بازدید از کاخ سعدآباد
ساعت کار موزه ها و اطلاعات بازدید و ساعت کاری کاخ سعد آباد را در ادامه میتوانید ببینید:
ساعت کاری کاخ سعد آباد و فروش بلیط: همه روزه (شنبه تا جمعه) از ساعت ۹ تا ۱۸ و فروش بلیط و ورود به مجموعه تا ساعت ۱۶
ساعت کار بخش اداری: ۷:۳۰ تا ۱۵:۴۵
- توجه داشته باشید که موزه نظامی به دلیل عملیات عمرانی و پروژه مرمت، تا اطلاع ثانوی تعطیل است.
- بازدید از هرکدام از کاخ‌ها و موزه‌ها حدود ۴۵ دقیقه تا یک ساعت زمان می‌برد، بنابراین بهتر است طوری برنامه‌ریزی کنید که حسابی برای گشت‌وگذار وقت داشته باشید.
- برای کودکان کمتر از ۷ سال نیازی به تهیه بلیط نیست.
جدول روزهای تعطیل کاخ موزه های سعدآباد
درباره ساعت کاری کاخ سعد آباد به خاطر داشته باشید که این مجموعه در برخی از ایام عزاداری، مطابق جدول زیر، تعطیل است:
| جدول روزهای تعطیل کاخ موزه های سعدآباد | |
روز تعطیل | مناسبت |
چهاردهم خرداد | رحلت امام خمینی |
بیست و یکم رمضان | شهادت امام علی |
بیست و پنجم شوال | شهادت امام جعفر صادق |
| نهم محرم | تاسوعای حسینی |
| دهم محرم | عاشورای حسینی |
| بیست و هشتم صفر | رحلت حضرت رسول اکرم و شهادت امام حسن مجتبی |
خرید بلیط کاخ سعد آباد تهران
مجموعه تاریخی و فرهنگی سعدآباد از بخش‌های مختلفی تشکیل شده است که برای بازدید از هرکدام، باید بلیط مربوط به آن‌ها را تهیه کنید. برای اطلاعات بیشتر میتوانید قیمت بلیط کاخ سعدآباد در سال ۱۴۰۲ را در جدول بهای بلیت کاخ موزه ها و موزه های مجموعه سعد آباد ببینید.
- فراموش نکنید که برای خرید بلیت، حتما به کارت اعتباری نیاز دارید و بلیت به‌صورت نقدی فروخته نمی‌شود.
- بازدیدهای زیر شامل بلیت نیم‌بها می‌شوند:
گروه‌های دانش‌آموزی و دانشجویی با داشتن معرفی‌نامه و همراهی سرپرست، دارندگان کارت‌های کمیته امداد امام خمینی، خانواده شهدا، سازمان بهزیستی، منزلت بازنشستگی، آزادگان، جانبازان و بسیجیان.
برای اطلاع از جزییات این شرایط، میتوانید با روابط عمومی مجموعه سعدآباد و شماره ۲۷۹۴۰۰۰۰ تماس بگیرید.
مناسبت‌ترین زمان برای بازدید از مجموعه فرهنگی سعدآباد
کاخ سعد آباد تهران در واقع باغی سرسبز و پردرخت است. قرارگیری این مجموعه در دره سرسبز دربند آب‌وهوایی معتدل و نسبتا خنک برای بازدیدکنندگان به ارمغان آورده است. احتمالا مجموعه سعدآباد در تعطیلات نوروزی با بیشترین تعداد از بازدیدکنندگان رو‌به‌رو می‌شود. کسانی که از اقصانقاط ایران به دیدن جاهای دیدنی تهران می‌آیند.
بااین‌همه اواخر فروردین و اوایل اردیبهشت که حجم بازدیدهای نوروزی کم شده، بهترین زمان سال برای بازدید از این کاخ موزه استثنایی است.
عکس از سایت: Google Maps
برگ‌ریزان فصل پاییز یعنی اواسط مهر تا اواخر آبان هم فرصت خوبی برای قدم‌زدن و عکاسی به بازدیدکنندگان می‌دهد.
ساعت‌های ابتدایی روز در وسط هفته نیز معمولا خلوت‌ترین زمانی است که موزه سعدآباد به خودش می‌بیند. بااین‌همه این باغ پرچنار در تمام ماه‌های سال با شکوه و زیباست. به شما قول می‌دهیم که احتمالا زمان زیادی را برای عکاسی از طبیعت این کاخ صرف خواهید کرد!
تاریخچه کاخ سعدآباد
کاخ سعد آباد تهران که حالا به عنوان بزرگ‌ترین باغ و مجموعه تاریخی تهران شناخته می‌شود، در ابتدا یک باغ کوچک خوش آب‌وهوا در بخشی از شهرستان شمیران بوده. حالا نبینید که اینقدر راحت با تاکسی و مترو میتوانید به بازدید از سعدآباد بروید، این کاخ قبلا خارج از تهران بوده که با گذر زمان، بزرگ‌وبزرگ‌تر شده است.
کاخ سعدآباد تاکنون شاهد سه دوره تاریخی مهم بوده است:
دوران قاجار: عمارت سعدآباد، در دوران قاجار، به عنوان محلی برای ییلاق پادشاهان در منطقه خوش آب‌وهوای کوهپایه ساخته شد که قدیمی‌ترین بنای آن به احمد شاه قاجار برمی‌گردد. اما کودتای سال ۱۲۹۹، مجال زیادی برای بهره‌مندی قاجاریان از این عمارت زیبا باقی نگذاشت.
عکس از سایت: Lahzeakhar
دوران پهلوی: رضا خان پس‌از اینکه به قدرت رسید، بخشی از عمارت و باغ‌های سعدآباد را در اختیار گرفت که یک باغ نه‌چندان بزرگ با مساحت هفت هزار متر مربع و عمارت اندرونی و بیرونی بود. به‌مرور باغ و املاک اطراف نیز به او واگذار شد و محله سعدآباد با بناهای متعدد شکل گرفت. به دستور رضاشاه، ساختمان‌هایی که قابل‌استفاده بودند، حفظ شدند و تعدادی کاخ در جاهای مختلف باغ ساخته شد.
در دوره پهلوی اول، یکی از کاخ‌ها متعلق به اعضای خانواده پهلوی بود و واحدهایی مانند گلخانه، سالن ورزشی، اصطبل، گاوداری و… برای تامین نیازهای روزانه خاندان سلطنتی ساخته شده بود. علاوه‌براین، سایر ساختمان‌ها برای امور اداری، نظامی و خدماتی استفاده می‌شد. جالب است بدانید که کاخ سعدآباد محل برگزاری جلسات سیاسی بین‌المللی مهم آن دوران بود و ماجراهای زیادی را از سر گذرانده.
عکس از سایت: Nody
در زمان اشغال ایران در جنگ جهانی دوم، پس از استعفای اجباری رضاشاه، پسرش، محمدرضا پهلوی جانشین او شد. طی سال‌های سلطنت پهلوی دوم، هر کدام از اعضای خانواده سلطنتی، یکی از کاخ‌های سعدآباد را به عنوان محل زندگی و ارثیه خود در اختیار گرفتند. اما با این وجود، شکل باغ به همان وضعیت ثابت باقی مانده بود و حتی با به‌دنیا آمدن اعضای جدید در خانواده، کاخ‌های جدیدی هم ساخته می‌شد.
پس از انقلاب: پس از انقلاب اسلامی، کاخ‌های سلطنتی سعدآباد به دستور امام خمینی، با هدف ساخت موزه، در اختیار دولت قرار گرفتند. کاخ‌ها کم‌کم آماده‌سازی شدند و درهایشان به‌روی عموم مردم باز شد. در دوران حاضر، مجموعه فرهنگی تاریخی سعدآباد به عنوان مرکزی برای برگزاری تشریفات دولت جمهوری اسلامی و مراسم‌های سیاسی مورد استفاده قرار می‌گیرد و هنوز هم درهای آن به عنوان موزه به روی همه باز است.
پوشش گیاهی کاخ سعدآباد
کاخ سعدآباد با درختان چنار خود شناخته می‌شود، اما در کنار آن، درختان و درختچه‌هایی چون سیدالاشجار، ارغوان، کاج آبی، گل یخ، آقطی، شاه بلوط هندی، سکویا و درخت برگ بو نیز به چشم می‌خورند. به طور کلی، بیش از ۲۰۰ گونه گیاهی شامل درخت‌ها، درختچه‌ها، گل‌ها و گیاهان زینتی در این مجموعه شناسایی شده‌اند که برخی از آن‌ها قدمتی بالغ بر ۱۰۰ سال دارند.
در بخش شمالی باغ، تا نزدیکی رودخانه، پوشش گیاهی جنگلی فضایی مناسب برای پیاده‌روی و گشت‌وگذار فراهم کرده است. همچنین در نزدیکی کاخ‌های اصلی، درختان زینتی و کمیابی وجود دارند که محیط اطراف را به مکانی خاص و زیبا تبدیل کرده‌اند. در سراسر باغ و محوطه کاخ سعدآباد، درختان میوه و درختان بلند قد کاشته شده‌اند تا در فصل‌های بهار و تابستان، جلوه‌ای متفاوت و دلپذیر به این مکان ببخشند.
کاخ‌ها و موزه‌های مجموعه سعدآباد
وسعت مجموعه سعدآباد حدودا ۱۱۰ هکتار است و در مجموع ۱۸ کاخ کوچک و بزرگ که در دوره‌های قاجار و پهلوی ساخته شده‌اند در بر می‌گیرد. به همین خاطر، معماری کاخ سعدآباد در هر کدام از این بناها متفاوت است و هریک از این کاخ‌ها، یک جاذبه دیدنی منحصربه‌فرد محسوب می‌شود. یکی از اقدامات مهم سازمان میراث فرهنگی وقت، تغییر کاربری چند کاخ موجود در مجموعه سعدآباد به موزه‌هایی برای نمایش فرهنگ و هنر معاصر ایران است که در این بخش، شما را با آن‌ها آشنا خواهیم کرد.
عکس از سایت: Google Maps
در مجموع، کاخ‌ها و موزه‌هایی که آماده بازدید همه‌اند و بلیت آن‌ها را باید هنگام ورود به مجموعه خریداری کنید، در ادامه این مقاله معرفی شده‌اند. فراموش نکنید که مجموعه سعدآباد برای راحتی بازدیدکنندگان از خودروهای جمعی بهره می‌برد که با پرداخت هزینه‌ای ناچیز برای بازدیدکنندگان استفاده می‌شود.
۱- کاخ‌موزه ملت، کاخ سفید پهلوی‌ها
این کاخ، وسیع‌ترین کاخ مجموعه تاریخی سعدآباد به شمار می‌رود. کاخی که در بین سال‌های ۱۳۱۰ تا ۱۳۱۵ شمسی ساخته و در دوره پهلوی اول و دوم بهره‌برداری شد. اما پس از ترور ناموفق محمدرضا شاه در سال ۱۳۲۷، برای افزایش امنیت او به عنوان محل اقامت دائم شخص شاه در نظر گرفته شد.
این ساختمان یکدست سفید که به کاخ ابیض نیز مشهور است، گل سرسبد معماری کاخ سعدآباد به‌شمار می‌رود. یک بنای دو طبقه به همراه زیرزمین است که از ۵۴ واحد مختلف، از جمله ۱۰ تالار بزرگ تشریفاتی تشکیل شده است. نمای بیرونی کاخ بر اساس معماری کاخ‌های آلمانی و معماری داخلی آن به سبک طرح ایران- بیزانس طراحی شده که ترکیبی پرابهت از هنر معماری ایرانی و اروپایی است. کاخ سفید، بین سال‌های ۱۳۴۵ تا ۱۳۴۹ شمسی به سلیقه فرح مورد بازسازی و تعمیر قرار گرفت.
از جمله دیدنی‌های کاخ ملت سعدآباد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- فرش‌های دستبافت هنرمندان سراسر کشور
- گچ‌بری‌های ظریف از اساتید بزرگ ایرانی
- آثار تزئینی گرانبها از میراث هنری ایران و جهان
- دو تابلوی سوخت بر روی چرم با سبک مینیاتوری دوره صفویه
- پوشش دیوارها با پارچه‌های نفیس ابریشم و اطلس فرانسوی و انگلیسی
- مجموعه دیدنی چینی‌های کارخانه سور فرانسه
- پرده‌های نقاشی رنگ‌روغن با داستان‌های مختلف و…
جذابیت‌های این کاخ آنقدر زیاد است که اگر بخواهم از دیدنی‌های آن بیشتر صحبت کنم، دیگر فرصتی برای معرفی بقیه موزه‌ها و کاخ‌ها باقی نمی‌ماند.
عکس از سایت: Balad
بخش‌های مختلف کاخ سفید
کاخ سفید در مجموعه کاخ موزه سعدآباد از سه طبقه و بخش‌های مختلف تشکیل شده است:
عکس از سایت: Farsnews
- زیرزمین: سالن سینما، آبدارخانه، انبار لباس و رختکن، تاسیسات، انبار ظروف و موزه مجموعه هنری فرح
- طبقه همکف: اتاق محافظین، تالار پذیرایی، تالار غذاخوری، دفتر کار شاه، اتاق بیلیارد، سرسرای بزرگ ورودی، رختکن مراجعه‌کنندگان و…
- طبقه اول: سرسرای بزرگ اصلی، تالار غذاخوری تشریفاتی، دفتر کار فرح، تالار موسیقی و پذیرایی فرح، اتاق نشیمن خانوادگی، دو آپارتمان جداگانه و اختصاصی شاه و فرح، حمام، رختکن و…
۲- کاخ سبز، عظیم و باشکوه
کاخ سبز از جذاب‌ترین ساختمان‌های قدیمی تهران به شمار می‌رود. دلیل اصلی نام‌گذاری این کاخ، استفاده چشمگیر از مرمر سبز دلربایی است که از معدن خمسه زنجان به دست آمده است. رضاخان در سال ۱۳۰۱ به مبلغ هفت‌هزار تومان این کاخ را از «علی‌خان والی» خرید و سپس به میرزا جعفرخان معمارباشی دستور داد تا به بنای اصلی آن، جزییاتی اضافه کنند و آن را گسترش دهد.
نمای کاخ سبز با سنگ‌های سبز با لکه‌های صورتی و قهوه‌ای ساخته شده درحالی‌که ازاره‌های آن مرمر سبز تک‌رنگ است. جالب است بدانید که پس از ساخت این بنا، معدن خمسه تخریب شد تا کاخ سبز و جلوه معماری کاخ سعدآباد، منحصربه‌فرد باقی بماند. این کاخ که در دوران پهلوی اول با نام قصر سنگی و در دوران پهلوی دوم به کاخ شَهوَند معروف بود، در اصل محل زندگی رضاخان در طول سال‌های سلطنتش بوده و اتاق بی‌تخت‌خواب او تا امروز به همان شکل نگه داشته شده است.
معماری این بنا به عهده میرزا جعفرخان معمارباشی بوده که در مصالح بنا از ملات ماسه و سنگ استفاده شده است. دیوارهای آجری قطوری دارد و پوشش سقف کاخ از چوب است. کاخ سبز شاهد رویدادهای تاریخی مهمی بوده که از جمله آن‌ها می‌توان به انعقاد پیمان سعدآباد در سال ۱۳۱۶ خورشیدی، با حضور مقامات افغانستان، ایران، عراق و ترکیه اشاره کرد.
کاخ سبز دارای دو ورودی است که با نرده‌های چوبی و تصاویر منبت‌کاری‌شده سربازان ایلامی هخامنشی تزیین شده‌اند. علاوه‌براین، درهای کاخ نیز پر از نقش برجسته‌های هنرمندانه با طرح‌هایی مثل نادرشاه، داستان‌های شاهنامه، نقش برجسته ساسانی و… هستند که یکی از یکی دیدنی‌تر هستند.
عکس از سایت: Wikimedia
سلیمان بهبودی در کتاب «بیست سال با رضا شاه»، در رابطه با منبت‌کاری‌های کاخ سبز چنین نوشته است: «در آن موقع فقط دو نفر منبت‌کار در تهران بودند و بعداً عده‌ای از گلپایگان و رضائیه برای درهای قصر سنگی و کاخ مرمر به تهران آورده شدند و کارگاه بزرگی برای آن‌ها تهیه شده بود و کارگران هم سعی می‌کردند به طرز بدیع و ظریفی منبت‌کاری کنند.
دو نفر استاد منبت کار تهرانی به نام‌های سید علی و استاد نوروز در ساختن مجسمه‌ها و گل‌های روی درها هنرنمایی کردند و آقای مختاری که از گلپایگان آمده بود ،شبکه‌بندی روی آینه‌ها و اطراف اُرُسی‌ها را به‌عهده گرفت که واقعا بی‌نظیر بود…»
عکس از سایت: Sadmu
کاخ سبز در اواخر دهه ۴۰ بازسازی شد و در سال ۱۳۵۷، تحت‌نظر وزارت ارشاد اسلامی، به عنوان کاخ موزه سبز برای بازدید عموم افتتاح شد و هم‌اکنون در اختیار میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری است.
بخش‌های مختلف کاخ سبز
کاخ سبز مقر حکومتی نبوده ولی به‌خاطر جلوه‌ای که داشته محبوبیت زیادی پیدا کرده است. به‌طورکلی، این کاخ دارای بخش‌های زیر است:
- طبقه همکف: سرسرای ورودی و پلکان، تالار آیینه، اتاق خواب و سرویس بهداشتی، تالار ناهارخوری خصوصی دفتر کار پهلوی اول (اتاق خاتم) و اتاق انتظار
- زیرزمین: تالار پذیرایی، تالار ناهارخوری و دو اتاق خواب
۳- کاخ شمس پهلوی یا موزه پوشاک سلطنتی
کاخ تابستانی شمس پهلوی، خواهر محمدرضا شاه، در مجاورت درب شمالی یعنی درب دربند واقع شده است. ساخت این بنا در سال ۱۳۱۴ شمسی شروع شد و حدود سه سال زمان برد. کاخ شمس، عمارتی دو طبقه به همراه زیرزمین است که با تلفیق معماری اروپایی و ایرانی طراحی شده است. پس از نقل مکان شمس به کاخ اختصاصی‌اش در مهرشهر کرج، این فضا به محلی برای نگهداری هدایای سلطنتی تغییر کاربردی داد.
پس از انقلاب اسلامی، برای موزه مردم‌شناسی ایران درنظر گرفته شد اما چندی بعد موزه تاریخ معاصر نام گرفت و امروز نیز از آن تحت عنوان موزه پوشاک سلطنتی یاد می‌شود. در این موزه میتوانید عکس و پوشاک اعضای خانواده پهلوی، از جمله فرح دیبا، اشرف و شهناز پهلوی، محمدرضا پهلوی و… را ببینید. بنابراین اگر به لباس‌های سلطنتی علاقه‌مندید، بازدید از این موزه را به شما پیشنهاد می‌کنیم.
۴- موزه خط و کتابت میرعماد
موزه خط و کتابت میرعماد در دوران پهلوی محل زندگی فرحناز و علیرضا بود و پس از انقلاب تا مدت‌ها از این بنا استفاده‌ای نشد. اما بعدها برای نمایش آثار خوشنویسی، مرمت شد و سرانجام در سال ۱۳۷۶ با نام موزه خط و کتابت میرعماد، یکی از مشهورترین خوشنویسان دوران صفوی، برای بازدید همه بهره‌برداری شد. این موزه از چند بخش خطوط قبل از اسلام، خطوط اسلامی، خطوط تفننی، اشیای کاربردی و نسخ خطی تشکیل شده که هر کدام از این بخش‌ها، درهای جدیدی از هنر و زیبایی به روی چشم‌هایتان باز می‌کند.
۵- موزه استاد حسین بهزاد
موزه استاد حسین بهزاد نیز در کاخ کرباسی، دفتر کار و استراحتگاه رضا شاه واقع شده است. این ساختمان که امروزه یکی از جاهای دیدنی سعدآباد است، پس از خروج رضا شاه از سلطنت و تولد ولیعهد به کاخ اختصاصی ولیعهد تبدیل شد.
پس از انقلاب اسلامی، با نظر سازمان میراث فرهنگی و تفاهمی که میان این سازمان و فرزند استاد بهزاد انجام گرفت، به مناسبت صدمین سالگرد تولد استاد بهزاد در روز جهانی موزه‌ها در سال ۱۳۷۳ به موزه استاد حسین بهزاد تغییر کاربری داد و آثار مینیاتور این استاد بزرگ را به نمایش همه گذاشت.
موزه استاد حسین بهزاد دارای پنج سالن است که به ترتیب به نمایش آثار ترسیم شده در سبک مکاتب نگارگری ایرانی، آثار مهم از اشعار شاعران ایرانی، آثار ترسیم‌شده از فرهنگ مردم عامه، ترسیم چهره بزرگان در قالب نگارگری و طراحی‌ها می‌پردازند.
۶- موزه استاد فرشچیان
موزه استاد فرشچیان نیز همانند موزه استاد بهزاد، نمایش‌دهنده آثار مینیاتوری این هنرمند معاصر است. ساختمان این موزه مدتی در اختیار رضا شاه و همسر چهارمش عصمت بوده اما پس از انقلاب در سال ۱۳۸۰، بیش از ۵۰ اثر چشم‌نواز از استاد فرشچیان را به نمایش گذاشت.
۷- موزه هنرهای زیبا
ساختمان موزه هنرهای زیبا در قسمت جنوبی کاخ سعدآباد واقع شده است و از زیباترین بناهای این مجموعه به شمار می‌رود. پیش از انقلاب از این بنا برای ساختمان وزارت دربار استفاده می‌شد که پس از انقلاب به محلی برای نمایش آثار نفیس نقاشی و مجسمه بدل شد.
ساختمان موزه از دو طبقه و یک همکف تشکیل شده است. طبقه همکف محل نمایش آثار هنرمندان معاصر مانند سهراب سپهری، پروانه اعتمادی، نصراله افجه‌ای و… است. در طبقه اول شاهد آثار نقاشان مطرح اروپایی مانند سالوادور دالی، پیتر گراهام، ژول برتون و… خواهید بود. در طبقه دوم نیز آثار هنرمندان برجسته ایرانی از دوران صفویه تا قاجار به نمایش گذاشته شده است که تماشای هرکدام، شیرجه‌ای در دوران گذشته است.
۸- موزه هنر ملل
موزه هنر ملل نیز در اصل بخشی از کاخ سفید یا کاخ ملت است که پیش از انقلاب موزه شخصی فرح دیبا به شمار می‌رفت اما در سال‌های اخیر آثاری از هنرمندان ایرانی و خارجی در آن به نمایش همه در آمده است. در این موزه میتوانید آثار تمدن‌های پیش‌از اسلام، هنر آفریقا، تمدن مایاها و هنرهای معاصر ایران و جهان را تماشا کنید.
۹- موزه‌های مسلح سعدآباد: موزه نظامی و موزه سلاح‌های دربار
موزه سلاح‌های دربار در کاخی متعلق به غلامرضا پهلوی واقع شده است و تعداد ۱۱۰ قبضه اسلحه گرم را به نمایش گذاشته است. همچنین اولین سلاح‌های ساخته‌شده توسط کارخانجات تسلیحات ارتش شاهنشاهی و سلاح‌های هدیه شده به محمدرضا پهلوی نیز در این موزه موجود است.
موزه نظامی نیز در اصل کاخ تاج‌الملوک همسر دوم رضا شاه و پس از آن کاخ شهرام پسر اشرف پهلوی بوده بنابراین به کاخ شهرام نیز معروف شده است. هم‌اکنون در این موزه، ادوات جنگی دوره‌های تاریخی مختلف که پیش از سال ۱۳۶۲ در موزه نظامی دانشکده افسری نگهداری می‌شد، به نمایش همه گذاشته شده است.
۱۰- موزه آب
گنجینه آب پیش از آنکه موزه باشد، یک موسسه فرهنگی برای حفظ فرهنگ گذشتگان در ارتباط با شبکه‌های انتقال و توزیع آب این مایع گرانبها و مقدس است. پیشنهاد ما این است که پس از بازدید از کاخ سبز از دستاوردهای این موزه که در نزدیکی کاخ سبز واقع شده نیز دیدن کنید. به جز این موزه، موزه آب دیگری نیز در شهر زیبا و تاریخی یزد واقع شده است.
هدف از این موزه، تشکیل یک واحد فرهنگی آموزشی است که سوابق تاریخی و فنی مهندسی آب کشور را به نمایش بگذارد. در موزه آب، موضوعاتی چون نمایش تاریخ آب و آبیاری شامل فرهنگ و مردم‌شناسی، اهمیت آب، معرفی دانشمندان صنعت آب، معرفی فن و تکنیک‌های آبیاری، نمایش نحوه تقسیم آب در تهران قدیم، ارائه سیر تحول و شکل‌گیری موزه آب و… تحت پوشش قرار گرفته است.
۱۱- موزه ظروف سلطنتی
موزه ظروف سلطنتی نیز در طول سال‌های اخیر بین سازمان‌ها و کاربری‌های مختلف دست‌به‌دست شده است. از محل زندگی اشرف پهلوی تا تحویل به نهاد ریاست جمهوری و موزه صنایع‌دستی! اما در نهایت موزه ظروف سلطنتی پس از کش‌وقوس فراوان، ظروف سلطنتی قاجاری و پهلوی را برای بازدید مردم به نمایش گذاشته است. ظروفی که در زمان‌های مختلف خانواده‌های سلطنتی می‌خریدند یا به آن‌ها هدیه شده بود.
۱۲- موزه آشپزخانه سلطنتی
حین سرک‌کشیدن به تاریخ معاصر ایران، دیدن تجهیزات و سازوکاری که برای خوردوخوراک خانواده سلطنتی تدارک دیده شده بوده، خالی از لطف نیست. آشپزخانه سلطنتی در قسمت مرکزی باغ سعدآباد واقع شده که در گذشته به آشپزخانه مخصوص شهرت داشته است.
این آشپزخانه در سال حدود ۵۰ یا ۶۰ روز برای شاه، فرح و فرزندانشان غذا تدارک می‌دید و از پیشرفته‌ترین امکانات روز آشپزی بهره می‌برد. هم‌اکنون بخشی از این تجهیزات و ظروف استفاده شده در این موزه به نمایش گذاشته شده است. بازدید از این موزه را به علاقه‌مندان و محققان آشپزی توصیه می‌کنیم.
۱۳- موزه برادران امیدوار
موزه برادران امیدوار در مجموعه سعدآباد، یک تجربه مهم و هیجان‌انگیز از سفر به دور دنیا است. بنای موزه متعلق به دوران قاجار است و با چهار اتاق نما آجری و گچ‌بری‌هایش، یک فضای دیدنی برای بازدیدکنندگان محسوب می‌شود. این ساختمان در گذشته کالسکه‌خانه و محل استراحت سورچی‌ها بوده که پس از انقلاب ۱۳۸۱ شمسی مرمت شد تا در قالب یک موزه گردشگری، به نام اولین جهانگردان ایرانی افتتاح شود.
عیسی و عبداله امیدوار، دو برادر ایرانی بودند که در سفر ده ساله خود به دور دنیا، ۹۹ کشور از پنج قاره جهان را طی کردند. این موزه، محل نگهداری عکس‌ها، فیلم‌ها، صنایع‌دستی، مقالات و تحقیقات علمی برادران امیدوار است.
۱۴- موزه اتومبیل‌های سلطنتی
همان‌طور که از نام این موزه پیداست، این موضوع محل نمایش خودروهای سلطنتی است که سال‌ها بعد از انقلاب، به دست فراموشی سپرده شده بود. این اتومبیل‌ها پس از حدود ۳۰ سال، پس از تعمیر و بازسازی، در اولین موزه اتومبیل‌های سلطنتی در سعدآباد به نمایش گذاشته شدند. از جمله خودروهای درباریان که در این موزه خواهید دید، می‌توان به بنز ۶۰۰، رولزرویس، کادیلاک، بنز ۳۰۰SL و… اشاره کرد که هرکدام، به‌نوعی جزو تولیدات منحصربه‌فرد زمانه خود بودند.
۱۵- موزه آلبوم‌های سلطنتی
اگر تا اینجای کار از بازدید کاخ و موزه‌ها لذت برده‌اید، وقتش رسیده به موزه آلبوم‌های سلطنتی سر بزنید. دیدنی‌های این موزه، حاصل تلاش پنج ساله متخصصان مرکز اسناد است که با جمع‌آوری اسناد فراموش‌شده و پراکنده، سازماندهی و شاسنامه‌دار کردن آن‌ها برای بازدید عموم حاضر شد. موزه آلبوم‌های سلطنتی با هدف آشنایی مردم با رویدادهای تاریخ معاصر ایران و آنچه در باغ سعد آباد گذشته افتتاح شد.
این موزه از بخش‌های پهلوی اول، پهلوی دوم، مهرها و جلدها، سالن نمایش و دفتر موزه تشکیل شده است. در موزه آلبوم‌های سلطنتی میتوانید کمی در زندگی خصوصی خاندان پهلوی سرک بکشید، آلبوم‌های تاریخی، عکس‌های سفرهای خاندان پهلوی، جشنواره‌ها و اسناد مکتوب آن دوران را ببینید. علاوه‌براین، بخشی به مهرهای رایج دوران پهلوی، وسایل صوتی و تصویری قدیمی و مکاتبات اداری اختصاص داده شده است.
دروازه های کاخ سعدآباد
به خاطر وسعت باغ‌ها و کاخ‌های مجموعه، دروازه‌های متعددی در بخش‌های مختلف باغ ساخته شده بود که درحال‌حاضر فقط دو درب ورودی زعفرانیه و درب دربند به روی گردشگران باز است. به‌طورکلی دروازه های کاخ سعدآباد عبارت است از:
عکس از سایت:Isna
- دروازه زعفرانیه
- دروازه نظامیه (مسیر رفت‌وآمد رضا شاه پهلوی)
- دروازه خیابان دربند (مسیر رفت‌وآمد محمدرضا پهلوی)
- دروازه میدان دربند
- دروازه رودخانه
- دروازه کاخ سفید
- دو دروازه جعفرآباد
قنات های کاخ سعدآباد
رودخانه دربند در گذشته دورتادور باغ سعدآباد را می‌چرخید و همه درختان را سیراب می‌کرد اما با گسترش باغ، کم‌کم باید برای آبیاری درختان از قنات استفاده می‌شد. به‌همین‌خاطر، ۱۲ رشته قنات در محوطه باغ حفر شد که هنوز هم میتوانید آن‌ها را ببینید. قنات های کاخ سعدآباد عبارتند از:
عکس از سایت: Irna
- قنات قوام‌الدوله
- قنات کاخ سنگی
- هراش آباد
- قنات جعفرآباد
- قنات کاخ سفید
- قنات آب‌نما
- قنات جوادیه
- قنات کاخ شمس
- قنات خوابگاه
- دو قنات در دفتر مخصوص کاخ
- قنات گلخانه
کاخ‌های غیرقابل بازدید در مجموعه سعدآباد
تا اینجا بیش‌از ده کاخ و موزه سعدآباد را به شما معرفی کردم اما این‌ها، همه دیدنی های کاخ سعدآباد نیستند. به‌جز موزه‌ها و کاخ‌هایی که برای بازدید عموم حاضر شده‌اند، بناهایی در باغ سعدآباد هست که امکان بازدید ندارند.
کاخ ملکه مادر، کاخ اختصاصی، کاخ احمدشاهی، ساختمان عبدالرضا، ساختمان بهمن پهلوی، کاخ فریده دیبا، کاخ جدید ولیعهد رضا پهلوی، کاخ لیلا و کاخ احمدرضا از جمله این بناها هستند. تعدادی از این ساختمان‌ها به عنوان ساختمان اداری مجموعه سعدآباد در نظر گرفته شده‌اند و بخش دیگری از آن‌ها هم در اختیار نهاد ریاست جمهوری هستند.
عکاسی در کاخ سعدآباد
امروزه دیگر عکاسی از جاهای دیدنی یکی از تفریحات مهم تلقی می‌شود. هرکسی دوست دارد چند عکس یادگاری از کاخ سعدآباد بگیرد و گاهی برای یادآوری خاطرات، به آن‌ها سر بزند. هر گوشه از باغ سعدآباد و کاخ‌های آن، سوژه‌ای جذاب برای عکاسی در فصل‌های مختلف است اما عکاسی در کاخ سعدآباد محدودیت‌ها و قوانین خاصی دارد. عکاسی در مجموعه، فقط با توجه به نکات مطرح شده در منشور عکاسی کاخ سعدآباد مجاز است. برخی از نکات مهم این منشور عبارت است از:
عکس از سایت: Google Maps
- عکاسی بدون فلاش و فیلم‌برداری غیرحرفه‌ای بدون تجهیزات جانبی از تمام اشیا فرهنگی- تاریخی در معرض نمایش و تزئینات وابسته به معماری در موزه‌ها و کاخ موزه‌ها که عنوان «عکاسی و فیلم‌برداری ممنوع» بر آن‌ها الصاق نشده باشد، برای عموم بازدیدکنندگان بلامانع است.
- عکاسی و فیلم‌برداری حرفه‌ای با تجهیزات جانبی از تمامی اشیا فرهنگی- تاریخی اعم از داخل مخزن، در معرض نمایش و تزئینات وابسته به معماری در موزه‌ها و کاخ موزه‌ها، توسط افراد حقیقی و حقوقی با اجازه اداره کل موزه‌ها و اموال منقول فرهنگی- تاریخی امکان‌پذیر است.
- عکاسی و فیلم‌برداری از اشیا فرهنگی- تاریخی برای انجام امور پژوهشی و تحقیقاتی توسط پژوهشگران در محل موزه‌ها و کاخ موزه‌ها، با در نظر گرفتن اهداف پژوهشی و انتشاراتی و با توجه به نظر مدیران ذی‌ربط، در قالب تفاهم‌نامه فی‌مابین مدیر مربوطه و پژوهشگر با نظارت اداره کل موزه‌ها و اموال منقول فرهنگی- تاریخی امکان‌پذیر است.
جهت اطلاع از تمام بندهای منشور عکاسی و جزئیات آن میتوانید به سایت مجموعه سعدآباد مراجعه کنید.
امکانات رفاهی کاخ سعدآباد
کاخ سعدآباد برای راحتی بازدیدکنندگان، امکانات رفاهی مناسبی فراهم کرده است که تعدادی از آن‌ها را در ادامه می‌بینید:
- نمازخانه
- عکاسخانه قاجاری
- پارک ورزش
- سالن سینما کاخ ملت برا یبرگزاری همایش
- ایستگاه رادیو
- کافه و رستوران
- سرویس حمل‌ونقل در فضای باغ
- سرویس بهداشتی
- نیمکت
- کتابخانه
- مرکز هنری برای امور هنری مستقل
جاهای دیدنی نزدیک کاخ سعدآباد
گرچه بعید می‌دانم گردش در کاخ سعدآباد به شما مجال بازدید از جاهای دیدنی دیگر را بدهد، اما در این بخش چند مورد از جاهای دیدنی نزدیک کاخ سعدآباد را به شما معرفی می‌کنیم تا در وقت اضافه خود به آن‌ها سر بزنید.
بازار تجریش
بازار قدیمی تجریش و حال‌وهوای سنتی آن، یکی از مهم‌ترین جاهای دیدنی تهران است که هیچ‌وقت برای هیچ‌کس تکراری نخواهد شد. مغازه‌های قدیمی این بازار سرپوشیده، جنب‌وجوش مردم برای خرید و صدای اذان امام‌زاده صالح از طرف دیگر، تجربه متفاوتی برای شما خواهد بود. بازار تجریش حدود ۴۰۰ باب مغازه دارد که در آن‌ها انواع سبزیجات، میوه‌جات، ظروف مسی، پوشاک، ادویه و… به‌فروش می‌رسد.
عکس از سایت: Google Maps
آدرس بازار تجریش: تهران، ضلع جنوب غربی میدان تجریش، جنب ایستگاه بی آر تی میدان تجریش
لوکیشن بازار تجریش روی گوگل مپ
موزه دکتر حسابی
موزه دکتر حسابی در واقع خانه این دانشمند بزرگ است که پس از مرگ او، در سال ۱۳۷۲ شمسی، به یکی از جاهای دیدنی تهران تبدیل شد. این موزه، یکی از جاهای دیدنی نزدیک کاخ سعدآباد است که در طبقه سوم خانه پروفسور حسابی ساخته شده است. در این موزه، وسایل شخصی، نشان‌ها، افتخارات، نوشته‌ها، مدارک علمی، عکس‌های قدیمی و… برای نمایش عموم افتتاح شده است. اگر دوست دارید درباره دکتر حسابی، چیزهایی فراتر از گفته‌ها و شنیده‌ها بدانید، حتما باید به این موزه سر بزنید.
عکس از سایت: Irna
آدرس: تهران، تجریش، خیابان مقصود بیک (دربندی)، چهارراه حسابی، خیابان حسابی، شماره ۴۷
لوکیشن موزه دکتر حسابی روی گوگل مپ
باغ فردوس
باغ فردوس، یک باغ بزرگ به همراه عمارتی قدیمی است که ساخت آن به دوران قاجار برمی‌گردد. در حال حاضر، موزه سینمای ایران نیز در باغ فردوس قرار دارد و بازدید از این باغ، فرصتی برای گشت‌وگذار در طبیعت، بازدید از عمارت تاریخی و موزه سینما است. شما هم اگر دوست داشته باشید میتوانید بعد از بازدید از کاخ سعدآباد، سری به باغ فردوس دوست‌داشتنی بزنید.
عکس از سایت: Google Maps
آدرس باغ فردوس: تهران، خیابان ولیعصر، نرسیده به میدان تجریش، کوچه بخشایش، باغ فردوس
لوکیشن باغ فردوس روی گوگل مپ
سخن پایانی درمورد کاخ سعدآباد
شکی نیست که شمیران، دربند و تجریش مانند گذشته‌ها، هنوز هم محلی برای گشت‌وگذار تهرانیان است. درست است که امروز دیگر خبری از ییلاق و قشلاق نیست و سرتاسر تهران را هم شلوغی و دود و دم فراگرفته اما باز هم می‌توان نقطه‌ای زیبا و باصفا در شمالی‌ترین نقطه آن یافت و دمی در بهارش آسود.
کاخ سعدآباد تهران، نگین شمیران است. کاخی که قصه‌های اسرارآمیز درباریان و بخشی از تاریخ معاصر ایران را در خود جای داده است، امروز میزبان مهربانی برای سلیقه‌های مختلف گردشگران است. چه هدفتان مطالعه تاریخ باشد چه مشاهده آثار هنرمندان یا حتی عکاسی از مردم و طبیعت، کاخ سعدآباد مقصدی مناسب برای گردشگری در تمام فصول سال است.
زیبا نوشتید و هنرمندانه.
قلم طلایی تان پر اعجاز باد.
مجموعه زیباییه و ارزش حداقل یکبار دیدن رو داره،اما یه عکاسی کنار کاخ موزه ملت هست که کلاه برداره شهرستانیا حواسشون باشه ،ما کلاه سرمون رفت،پول بیشتر میگیره میگه بعدا فایلو میفرستم آخرشم عکسا رو کامل نمیفرسته،یه رستورانم تو حیاط کاخ هست که تقریبا پول خون باباشونو ازت میخوان،پیشنهاد میکنم نه عکاسی برید نه رستوران