روستای اصفهک طبس؛ روستای خاموش دیروز، مقصد تماشایی امروز

در دل کویر و در نزدیکی شهر طبس، روستایی تاریخی با داستانی متفاوت جا خوش کرده است. روستای اصفهک، که روزگاری پس از زلزله‌ای ویرانگر متروکه شد، حالا به یکی از جاهای دیدنی طبس تبدیل شده و بافت خشتی و کوچه‌های کاهگلی‌اش، تصویری از زندگی سنتی در قلب خراسان جنوبی را زنده نگه داشته است.

این روستا با احیای خانه‌های تاریخی، ایجاد اقامتگاه‌های بوم‌گردی و رونق دوباره‌ صنایع‌دستی، به مقصدی محبوب برای گردشگران تبدیل شده است. سفر به روستای اصفهک طبس، فرصتی برای تجربه سکوت کویر، لمس معماری اصیل و کشف تاریخی است که هنوز در میان دیوارهای گلی آن زنده است.

روستای اصفهک کجاست؟

اصفهک، روستایی در آغوش نخلستان‌ها است که در بخش دیهوک از توابع شهر طبس آرام گرفته. این روستای خشتی، با فاصله ۳۸ کیلومتری از طبس، همچون بهشتی گمشده در دل کویر می‌درخشد؛ جایی که سکوت کویر با سایه‌ نخل‌ها و خانه‌های کاهگلی در هم می‌آمیزد.

لوکیشن روستای اصفهک روی گوگل‌مپ

عکس از: سایت Google maps

دسترسی به روستای اصفهک

برای رسیدن به روستای اصفهک، گزینه‌های مختلفی پیش روی شما است:

پیشنهاد خواندنی: معرفی جاهای دیدنی طبس؛ عروس کویر ایران را بشناسید

مسیر زمینی از طبس

اگر از شهر طبس راهی اصفهک می‌شوید، باید مسیر جنوب شرقی را در پیش بگیرید. این جاده که از دل کویر می‌گذرد، شما را پس از حدود ۳۰ تا ۴۰ دقیقه رانندگی به روستا می‌رساند.

عکس از: سایت Google maps

سفر از سایر شهرها

اگر از شهرهای بزرگی مانند تهران یا مشهد قصد سفر دارید، می‌توانید ابتدا با قطار یا اتوبوس خود را به طبس برسانید و از آنجا مسیر کوتاه باقی‌مانده تا اصفهک را با خودرو طی کنید. علاوه بر این، فرودگاه طبس پروازهایی از تهران و برخی شهرهای دیگر دارد که امکان دسترسی هوایی را نیز فراهم می‌کند.

عکس از: سایت Google maps

• فاصله تهران تا روستای اصفهک، ۹۲۶ کیلومتر است؛ یعنی با حدود ۹ ساعت و ۲۶ دقیقه رانندگی به این روستا می‌رسید.
• فاصله طبس تا اصفهک، ۴۲ کیلومتر است؛ یعنی با حدود ۵۰ دقیقه رانندگی به این روستا می‌رسید.
• فاصله مشهد تا روستای اصفهک، ۵۱۱ کیلومتر است؛ یعنی با حدود ۵ ساعت و ۳۶ دقیقه رانندگی به این روستا می‌رسید.

پیشنهاد خواندنی: کویر طبس؛ سرزمین افق‌های بیکران در خراسان جنوبی

آب و هوای روستای اصفهک

همانطور که گفتیم، روستای اصفهک در دل کویر قرار گرفته و به همین علت، آب‌وهوایی گرم و خشک دارد؛ به‌طوری که روزهایش گرم است و شب‌هایش خنک.

اختلاف دمای روز و شب در اصفهک زیاد است. شب‌های کویری این روستا حتی در فصل‌های گرم نیز، نسیمی خنک و دل‌پذیر دارد.

این ویژگی آب‌وهوایی، در کنار بافت سنتی و خانه‌های خشتی روستا، شرایطی ایدئال برای تجربه‌ای متفاوت در سفرهای کویری برایتان ایجاد می‌کند.

عکس از: سایت Google maps

روستای اصفهک در دل کویر، تابستان‌های گرم و سوزانی را تجربه می‌کند، اما وجود رشته‌کوه‌های بخش مرکزی در نزدیکی آن باعث می‌شود دمای هوا نسبت به سایر مناطق کویری متعادل‌تر باشد. شب‌های تابستان، با نسیمی خنک و دل‌پذیر، فرصتی برای استراحت در دل سکوت کویر را برایتان فراهم می‌کنند.

عکس از: سایت Google maps

بهار و پاییز، چهره‌ای متفاوت و دلنشین به این روستای خشتی می‌بخشند. در بهار، عطر شکوفه‌های درختان و رویش گیاهان کویری، فضای روستا را سرشار از طراوت می‌کند. پاییز اما با رنگ‌های طلایی و نارنجی، حال و هوایی شاعرانه به کوچه‌پس‌کوچه‌های کاهگلی می‌دهد، طوری که دلتان می‌خواهد ساعت‌ها در سکوت آرام‌بخش آن قدم بزنید و محو زیبایی این گوشه از کویر شوید.

پیشنهاد خواندنی: جاهای دیدنی بیرجند از یادگاران به‌جا مانده تاریخی دور و غنی

جاهای دیدنی اصفهک

روستای اصفهک خراسان جنوبی، با بافت تاریخی، اقامتگاه‌های بوم‌گردی و آسمان پرستاره‌اش از دیدنی‌ترین جاذبه‌های طبس است. این روستای کویری، ترکیبی از معماری سنتی و طبیعت آرام را برای گردشگران فراهم می‌کند. در ادامه شما را با جاهای دیدنی این روستای تاریخی آشنا می‌کنیم.

عکس از: سایت Google maps

رصدخانه کویری

در دل روستای خشتی اصفهک، جایی که کوچه‌های گِلی با تاریخ نفس می‌کشند، رصدخانه‌ای منحصر‌به‌فرد ساخته شده است که فرصت تماشای یکی از شفاف‌ترین آسمان‌های کویر را فراهم می‌کند. این رصدخانه با الهام از معماری سنتی منطقه و با استفاده از مصالح بومی همچون خشت و آجر بنا شده است؛ به‌طوری که به‌جای یک سازه‌ مدرن و غریبه، بخشی هماهنگ از بافت تاریخی روستا به نظر می‌رسد.

عکس از: سایت Esfahkmudcenter

دیوارهای متحدالمرکز این بنا، علاوه بر ایجاد استحکام، فضایی آرام و محافظت‌شده برای استقرار تجهیزات نجومی فراهم کرده‌اند. نبود آلودگی نوری و موقعیت خاص اصفهک، این رصدخانه را به یکی از بهترین نقاط برای مشاهده ستارگان، کهکشان‌ها و پدیده‌های نجومی تبدیل کرده است. اینجا، در سکوت شب‌های کویر، می‌توان آسمان را از زاویه‌ای متفاوت و خالص‌تر از همیشه دید.

پیشنهاد خواندنی: قنات بلده فردوس؛ از افسانه تا حقیقت

باغ‌های سرسبز اطراف کویر

در میان خشکی و گرمای کویر، باغ‌های سرسبز اطراف روستای اصفهک همچون نگینی سبز در دل طبیعت بیابانی می‌درخشند. این باغ‌ها که با نخل‌های بلند، زمین‌های کشاورزی زعفران و پونه بومی پوشیده شده‌اند، به لطف قنات‌های قدیمی منطقه همچنان سرسبز و پرطراوت باقی مانده‌اند.

عکس از: سایت Iranamaze

سایه‌سار درختان، عطر خوش شکوفه‌های بهارنارنج و خنکای آب جاری در جویبارهای کوچک، فضایی دل‌نشین و آرامش‌بخش را برای اهالی و مسافران ایجاد می‌کند. تضاد زیبای این باغ‌ها با خاک گرم و طلایی کویر، تصویری کم‌نظیر از هم‌زیستی طبیعت و تاریخ در اصفهک به نمایش می‌گذارد.

پیشنهاد خواندنی: کال جنی؛ راهنمای سفری هیجان‌انگیز به کال جنی

حمام سنتی خزینه‌دار

حمام خزینه‌ای روستای اصفهک یکی از بناهای تاریخی این منطقه است که پس از زلزله بازسازی شد و همچنان یادآور سنت‌های قدیمی مردم روستا است. در گذشته، ساکنان اصفهک برای استفاده از این حمام، به‌جای پرداخت پول، گندم به متصدی حمام می‌دادند؛ روشی که نشان‌دهنده سبک زندگی خودکفا و اقتصاد مبتنی بر کشاورزی آن دوران بود.

عکس از: سایت Google maps

معماری این حمام همانند سایر حمام‌های سنتی، شامل سکوهای نشیمن، سربینه، درهای کوتاه برای حفظ گرما و یک حوض در مرکز بنا است. این حمام نه‌تنها بخشی از هویت تاریخی روستا محسوب می‌شود، بلکه نمادی از فرهنگ صرفه‌جویی در مصرف آب و شیوه‌های هوشمندانه‌ گذشتگان در مدیریت منابع طبیعی است.

پیشنهاد خواندنی: روستای تجنود خراسان جنوبی؛ شگفتی طبیعت سبز در دل کویر

بافت تاریخی و خانه‌های کاه‌گلی

بافت تاریخی و خانه‌های کاه‌گلی اصفهک، نشانی از معماری سنتی ایران در دل کویر است. این خانه‌های خشتی و گلی با سقف‌های گنبدی، به‌گونه‌ای ساخته شده‌اند که با اقلیم گرم و خشک منطقه سازگار باشند.

عکس از: سایت Google maps

پس از زلزله‌ طبس در سال ۱۳۵۷، این روستا آسیب دید؛ اما با مرمت اصولی، بافت سنتی آن حفظ شد. امروزه بافت تاریخی و خانه‌های کاهگلی اصفهک، نمادی از تاریخ و فرهنگ منطقه است و تجربه‌ای واقعی از زندگی بومی در دل کویر را برای گردشگران فراهم می‌کند.

پیشنهاد خواندنی: ارگ طبس، فراتر از تاریخ در خراسان جنوبی

گشت‌وگذار در بافت روستا

گشت‌وگذار در بافت تاریخی روستای اصفهک، تجربه‌ای متفاوت از آرامش و نوستالژی را برای گردشگران رقم می‌زند. خانه‌های خشتی، کوچه‌های پیچ‌درپیچ و دیوارهای کاه‌گلی، فضایی اصیل و دل‌نشین ایجاد کرده‌اند که بسیاری از بازدیدکنندگان از آن به‌عنوان یکی از منحصربه‌فردترین جاذبه‌های روستا یاد می‌کنند.

عکس از: سایت Google maps

قدم زدن در این بافت تاریخی، حس سفر به گذشته را زنده می‌کند و فرصتی برای لمس زندگی بومی در دل کویر است. ترکیب نور طلایی خورشید، سایه‌های کشیده و سکوت آرامش‌بخش روستا، اصفهک را به مقصدی جذاب برای علاقه‌مندان به بوم‌گردی و معماری سنتی تبدیل کرده است.

پیشنهاد خواندنی: روستای ماخونیک؛ سفر به سرزمین لی‌لی‌پوت‌های ایران

امامزاده زرگ

امامزاده زرگ یکی از اماکن مذهبی و تاریخی در نزدیکی روستای اصفهک است که به‌واسطه معماری سنتی و موقعیت کویری خود، مورد توجه زائران و گردشگران قرار دارد. این امامزاده در میان طبیعت آرام کویر، محلی برای زیارت، تفکر و استراحت است و معماری ساده اما اصیل آن، همخوانی کاملی با بافت سنتی منطقه دارد.

عکس از: سایت Shabestan

تفریحات روستای اصفهک

روستای اصفهک طبس با ترکیب معماری سنتی، طبیعت کویری و فرهنگ غنی، تجربه‌ای متفاوت از گردشگری را ارائه می‌دهد. پیاده‌روی در میان کوه‌های اطراف و نخلستان‌های سرسبز، تماشای آسمان پرستاره‌ شب و حضور در جشن‌های محلی، بخشی از جذابیت‌هایی است که این روستا را به مقصدی محبوب برای طبیعت‌گردان و علاقه‌مندان به فرهنگ بومی تبدیل کرده است.

عکس از: سایت Google maps

بازدید از کارگاه‌های صنایع‌دستی و آشنایی با هنر سنتی منطقه، فرصتی برای لمس زندگی محلی و تماشای مهارت استادکاران است.

اقامت در خانه‌های خشتی و بوم‌گردی نیز امکان تجربه‌ سبک زندگی سنتی و مهمان‌نوازی مردم کویر را فراهم می‌کند و سفری فراموش‌نشدنی را برایتان به ارمغان می‌آورد.

پیشنهاد خواندنی: روستای گرمه اصفهان؛ کویری سبز و اعجاب‌انگیز

ثبت جهانی روستای اصفهک و جوایز آن

همان‌طور که گفتیم، روستای اصفهک بعد از زلزله طبس دچار آسیب‌هایی جدی شد. به همین علت، اهالی منطقه تلاش‌های بسیاری برای بازسازی و آبادانی دوباره روستا انجام دادند. این تلاش‌ها موجب بازسازی و حفظ معماری خشتی و سنتی این روستا شد. همین موضوع باعث شهرت روستای اصفهک و ثبت جهانی آن در سازمان جهانی گردشگری (UNWTO) گردید.

عکس از: سایت Google maps

جالب است بدانید روستای اصفهک طبس با اجرای سیاست‌های محیط‌زیستی، گامی مهم در حفظ طبیعت و فرهنگ بومی برداشته است. حذف ظروف یک‌بار مصرف و ممنوعیت مصرف دخانیات، بخشی از تلاش‌های این منطقه برای ایجاد محیطی پاک و سالم برای ساکنان و گردشگران است. این اقدامات، علاوه بر حفاظت از اکوسیستم کویری، باعث کسب جوایز معتبر معماری و توجه بین‌المللی به این منطقه شده است.

پیشنهاد خواندنی: روستای واریان کرج؛ ونیز ایران در جاده چالوس

تاریخچه روستای اصفهک

روستای اصفهک، روزگاری پرجنب‌وجوش بود تا این که زلزله‌ ۲۵ شهریور ۱۳۵۷ زندگی را از آن گرفت. مردمان روستا ناچار شدند خانه‌های خشتی و گلی خود را ترک کنند و در نقطه‌ای جدید، چند صد متر دورتر از خاطراتشان، ساکن شوند.

عکس از: سایت Google maps

با ساخت روستای جدید، سبک زندگی سنتی اصفهک کم‌رنگ شد و هویت فرهنگی و معماری این منطقه نیز در سایه فراموشی فرورفت. اما این پایان داستان نبود.

در سال‌های ۱۳۸۸ و ۱۳۸۹، جوانان روستا، که بسیاری از آن‌ها متولدین دهه ۶۰ بودند، تصمیم گرفتند به زادگاه نیاکانشان بازگردند و روح تازه‌ای در کالبد خاموش آن بدمند. نخستین گام آن‌ها، متقاعد کردن اهالی برای حفظ خانه‌های قدیمی بود؛ خانه‌هایی که در معرض ویرانی یا تبدیل شدن به زمین کشاورزی قرار داشتند. این تلاش‌ها به بار نشست و اصفهک از خطر محو شدن نجات یافت.

عکس از: سایت Google maps

در سال ۱۳۹۰، نخستین ایستگاه گردشگری در روستا برپا شد. سه سال بعد، گروهی از معماران و متخصصان مرمت به این حرکت پیوستند و کار احیای هفت خانه‌ تاریخی آغاز شد. فروشگاه‌ها و کارگاه‌های صنایع‌دستی شکل گرفت و ۳۰ زن روستایی، با تولیدات سنتی‌شان، این موج تازه را همراهی کردند.

عکس از: سایت Google maps

در نهایت، در سال ۱۳۹۴، بافت تاریخی اصفهک به همت همین جوانان، جایی در فهرست آثار ملی یافت و امروز، روستایی که روزی خاموش و فراموش‌شده بود، به مقصدی برای گردشگران و دوستداران تاریخ تبدیل شده است.

پیشنهاد خواندنی: روستای ایستا طالقان؛ ورود خانم‌ها ممنوع!

معماری روستای اصفهک

معماری روستای اصفهک برگرفته از سبک سنتی مناطق کویری ایران است؛ خانه‌ها خشت و گلی است و با دیوارهای قطور، در برابر گرمای شدید روز و سرمای شب مقاوم شده‌اند. این خانه‌ها اغلب تک‌طبقه است. سقف‌هایش گنبدی یا تخت با تیرهای چوبی است و پنجره‌هایش کوچک و متناسب با اقلیم گرم و خشک، نور و تهویه را تنظیم می‌کند.

عکس از: سایت Google maps

خانه‌ها گرداگرد حیاط مرکزی شکل گرفته‌ است و بسیاری از آن‌ها ایوان و سایه‌بان دارند. فضاهایی مانند محل نگهداری دام و کارگاه‌های صنایع‌دستی، در معماری این روستا دیده می‌شود.

پیشنهاد خواندنی: روستای ارنگه، مقصدی جذاب برای سفر یک روزه تهرانی‌ها

امکانات رفاهی روستای اصفهک

اصفهک که روزگاری متروکه بود، حالا جان دوباره گرفته است و با امکاناتی متناسب با سبک زندگی بومی و نیازهای گردشگران، پذیرای مهمانان است. اقامتگاه‌های بوم‌گردی سنتی با دیوارهای خشتی و حال‌وهوای اصیل کویری، در دل روستا شکل گرفته‌ است و تجربه‌ای متفاوت از سکونت را ارائه می‌دهند.

عکس از: سایت Google maps

این اقامتگاه‌ها، در عین حفظ هویت معماری، به امکاناتی نظیر آب، برق، سیستم گرمایشی و سرمایشی، سرویس‌های بهداشتی و حمام مجهز شده‌ است

کوچه‌های کاهگلی با نورپردازی ملایم، مسیرهایی برای پیاده‌روی و کشف تاریخ زنده‌ روستا فراهم کرده‌اند. همچنین چایخانه‌های سنتی و رستوران‌های محلی، با غذاهای بومی و نوشیدنی‌های گرم، فضای گرم و دلنشینی برای استراحت مسافران ایجاد کرده‌اند.

عکس از: سایت Google maps

در گوشه‌ای از بافت تاریخی، کارگاه‌های صنایع‌دستی فعال‌اند؛ زنان روستا در حال بافت گلیم، سفالگری یا آماده‌سازی محصولات محلی هستند و فروشگاه‌های کوچک، این دست‌سازهای اصیل را به گردشگران عرضه می‌کنند.

پیشنهاد خواندنی: روستای پامنار دزفول؛ تکه‌ای از بهشت در جنوب ایران

غذاهای محلی روستای اصفهک

روستای اصفهک مانند دیگر شهرهای ایران، غذاهای خوشمزه‌ای دارد؛ از جمله این غذاها می‌توانیم به آبگوشت‌های محلی و آش اشاره کنیم. میل کردن این غذا در بافت سنتی اصفهک، تجربه‌ای فراموش‌نشدنی خواهد بود.

عکس از: سایت Sahebkhabar

اقامت در روستای اصفهک

اگر به اقامت در خانه‌های روستایی و حال‌وهوای سنتی علاقه دارید، در سفرتان به اصفهک، شبی را در یکی از اقامتگاه‌های بومگردی این روستا بگذرانید. استشمام بوی خشت و گل که از در و دیوار اقامتگاه بیرون می‌زند، تماشای ستاره‌باران کویر و صحبت با مردم محلی، تجربه‌ای شیرین برایتان به ارمغان خواهد داشت.

عکس از: سایت Google maps

اقامتگاه بومگردی سرای حجی پدر، سراچه، برات‌الله و پی باغ، از جمله اقامتگاه‌های بومگردی این منطقه است.

پیشنهاد خواندنی: روستای دیوزناو کردستان؛ روستایی پلکانی در دامنه‌های شاهو

سوغات روستای اصفهک

اصفهک، همچون بسیاری از مناطق کویری، سوغاتی‌های خاص خود را دارد که بازتابی از طبیعت و فرهنگ این روستای تاریخی است.

زعفران، خرما، قالی‌های دستباف و حصیربافی از ارزشمندترین دستاوردهای این منطقه است که گردشگران می‌توانند به عنوان یادگاری همراه ببرند.

عکس از: سایت Iribnews

با توجه به این که دامداری و کشاورزی نقش مهمی در زندگی مردم اصفهک دارد، فرآورده‌های لبنی و محصولات کشاورزی تازه نیز از گزینه‌های محبوب برای خرید از این روستا به شمار می‌آید.

پیشنهاد خواندنی: روستای ورکانه همدان؛ قدم‌زدن در تاریخ رنسانسی ایران

توصیه‌هایی برای سفر به‌یادماندنی در روستای اصفهک

• هنگام سفر به روستای اصفهک طبس، لباس مناسب برای شرایط آب‌وهوایی گرم و خنک با خود به همراه داشته باشید؛ روزها در این روستا، گرم و شب‌هایش خنک است.
• کوچه‌های کاهگلی و معماری سنتی روستای اصفهک را با قدم زدن و عکاسی از زوایای مختلف کشف کنید.
• خرید سوغاتی‌هایی مانند زعفران، خرما، قالی دستباف و حصیربافی یادگاری ارزشمندی از این سفر برایتان خواهد بود.

عکس از: سایت Google maps

• از کارگاه‌های صنایع‌دستی روستا دیدن کنید و با خرید از تولیدکنندگان محلی به اقتصاد روستا کمک کنید.
• به معماری و فرهنگ بومی احترام بگذارید و با حفظ سکوت، فضای آرام روستا را حفظ کنید.
• برای حفظ زیبایی و اصالت روستا، از ریختن زباله در کوچه‌های کاهگلی و طبیعت اطراف خودداری کنید.