تالاب هامون یا دریاچه هامون از جاهای دیدنی سیستان و بلوچستان است که در سالهای اخیر دستخوش بیمهری زیادی شده است. این دریاچه سومین دریاچه بزرگ ایران است و از جمله تالابهای بینالمللی مهم محیط زیست محسوب میشود. درست است که بیلطفی زیادی به سیستان و بلوچستان شده است و از نظر گردشگری زیاد موردتوجه نیست، اما بهتر است بدانید که جاهای دیدنی سیستان و بلوچستان به قدری زیبا و منحصربهفرد هستند که حتما برای یکبار هم که شده، باید آنها را از نزدیک ببینید.
جاهای دیدنی نزدیک به دریاچه هامون سیستان و بلوچستان از نظر تاریخی و زیستمحیطی بسیار مهم هستند. تالاب هامون شامل دریاچهها، برکهها و چند باتلاق است که سطح آب آن با توجه به میزان بارندگی کم و زیاد میشود. وسعت هامون در شرایط حداکثر آبگیری تقریبا به ۵۷۰۰ کیلومترمربع میرسد که ۳۸۲۰ کیلومترمربع از این مقدار به ایران تعلق دارد.
اگر دوست دارید به جایی متفاوت سفر کنید، پیشنهاد میدهم سفر به سیستان و بلوچستان و بازدید از دریاچه هامون هیرمند را در برنامه سفر بعدی خود قرار دهید. در ادامه این مطلب با مجله گردشگری علیبابا همراه باشید تا هر آنچه را که باید درباره تالاب هامون سیستان بدانید، به شما بگویم.
تالاب هامون کجاست؟
بهترین زمان سفر به تالاب هامون چه فصلی است؟
آیا در نزدیکی تالاب هامون اقامتگاه وجود دارد؟
فاصله تالاب هامون تا تهران چقدر است؟
عمق دریاچه هامون چقدر است؟
معرفی تالاب هامون
دریاچه هامون که با نام تالاب بینالمللی هامون معروف است، یکی از بزرگترین دریاچههای ایران محسوب میشود. تالاب هامون هیرمند، از لحاظ مساحت بعد از دریای خزر و دریاچه ارومیه، در رتبه سوم قرار دارد. جالب است بدانید که تالاب هامون سیستان و بلوچستان هفتمین تالاب بینالمللی دنیاست و از ذخیرهگاههای زیست کره در ایران محسوب میشود. تالاب هامون بزرگترین دریاچه آب شیرین ایران و از مهمترین مراکز پرورش پرندگان، آبزیان و انواع ماهیها است.
این تالاب به قدری برای اکوسیستم و محیط زیست کره زمین حائزاهمیت است که توسط یونسکو به عنوان ذخیرهگاه زیست کره ثبت شده است. ذخیرهگاه زیست کره از مناطق طبیعی بینالمللی تحتحفاظت است و از طرف یونسکو تحت پوشش دفتر شورای هماهنگی بینالمللی برنامه انسان و کره مسکون قرار دارد. هدف این سازمان حفظ اکوسیستم و استفاده از منابع طبیعی در جهت توسعه پایدار است.
تالاب هامون زاهدان در گذشته با اسمهای دریاچه سیستان و دریاچه زَرَنگ هم شناخته میشد. در شاهنامه فردوسی از تالاب هامون رودخانه هیرمند با عنوان دریاچه زره نام برده شده است. همچنین، در اوستا این دریاچه با اسم کانس اویا و کَنسو و در پهلوی کیانس یا کیانسه آمده است.
تالاب هامون سیستان از به هم رسیدن چند رود مهم ایجاد میشود؛ به همین دلیل شرایط آبوهوایی و میزان بارندگی تاثیر مستقیم بر میزان آب و مساحت این دریاچه دارد. رودخانه هیرمند، خاش رود، فراه، هاروت رود، شور رود، رود حسینآباد و رود نهبندان به دریاچه هامون هیرمند میریزند. رود هیرمند اصلیترین رود در حوضه آبریز تالاب هامون سیستان است که از رشته کوه هندوکش افغانستان و ارتفاعات کوههای بابا در غرب کابل سرچشمه میگیرد.
دریاچههای هامون پوزک، هامون صابری و هامون هلمند (هیرمند)، تالاب هامون زاهدان را در فصلهای پرباران تشکیل میدهند. این سه دریاچه کوچک در فصول بارندگی به هم میرسند و از به هم رسیدن این دریاچهها، تالاب هامون بین افغانستان و ایران به وجود میآید.
تالاب هامون کجاست؟
تالاب هامون در شمال استان سیستان و بلوچستان، شهرستان زابل، در مرز ایران و افغانستان قرار دارد. هامون متشکل از مجموعه تالابی وسیعی است که به آن منطقه دشت سیستان میگویند. دشت سیستان شامل ۵ شهرستان زابل، زهک، هامون، هیرمند و نیمروز است و بیش از ۴۰۰ هزار نفر جمعیت و حدود ۱۵،۱۹۷ کیلومترمربع وسعت دارد.
برای رفتن به دریاچه هامون باید به زابل در استان سیستان و بلوچستان بروید. وقتی به زابل رسیدید، در جاده زابل به نهبدان تابلوهای راهنما به دریاچه هامون را دنبال کنید. وقتی به پاسگاه نیروی انتظامی در سهراهی میل نادر رسیدید، به سمت چاه خرما بروید. حدود ۲ کیلومتر از مسیر جاده اصلی به صورت خاکی است و شرایط نامناسبی دارد.
مسیر رسیدن به تالاب هامون هیرمند با ماشین بستگی به این دارد که در چه فصلی سفر میکنید و مقدار آب تالاب چقدر است. در فصلهایی که آب دریاچه کم است، مدت زمان رسیدن به دریاچه بیشتر است.
لوکیشن تالاب هامون روی گوگل مپ
مسیر دسترسی به تالاب هامون از تهران
مسیر دسترسی به تالاب هامون از تهران با هواپیما، قطار، اتوبوس و یا خودروی شخصی امکانپذیر است. با خرید بلیط هواپیما تهران – زابل میتوانید خیلی راحت به زابل برسید و از آنجا با اتوبوس یا تاکسی به بازدید از تالاب هامون بروید. از فرودگاه زابل تا دریاچه هامون با توجه به اینکه کجای تالاب میخواهید بروید، با ماشین حدود یک تا یک و نیم ساعت راه است. همچنین، مدت زمان پرواز تهران – زابل حدود ۲ ساعت و ۱۵ دقیقه است.
برای رفتن به دریاچه هامون سیستان با قطار باید بلیط قطار زاهدان تهیه کنید؛ چون زابل ایستگاه قطار ندارد. وقتی در ایستگاه راهآهن زاهدان پیاده شدید، میتوانید از آنجا با اتوبوس یا تاکسی به زابل بروید. مدت سفر با قطار از تهران تا زاهدان حدودا ۱۰ ساعت و نیم است.
قطار تهران – زاهدان معمولا شب حرکت میکند و در طول سفر میتوانید راحت بخوابید. صبح که از خواب بیدار شوید، خودتان را در زاهدان میبینید. از ایستگاه راهآهن زاهدان تا زابل با ماشین حدودا ۲ ساعت و نیم معادل با ۲۱۳ کیلومتر راه است.
سفر به تالاب هامون سیستان از تهران با ماشین را پیشنهاد نمیدهیم، چون مسیر بسیار طولانی و خستهکننده است. به طور تقریبی مسیر دسترسی تالاب هامون سیستان از تهران تا زابل با ماشین بدون توقف ۱۷ ساعت است.
فاصله تهران تا زابل ۱۵۰۰ کیلومتر است. اگر دوست دارید با ماشین خودتان تالاب هامون و جاهای دیدنی اطراف تالاب هامون زابل را ببینید، میتوانید از خدمات حمل خودرو با قطار استفاده کنید. در این صورت ماشین را با خودتان از تهران تا زاهدان با قطار میبرید و بقیه مسیر را با خودروی شخصی تا تالاب هامون میروید.
گردشگری تالاب هامون
در گذشته سیستان و بلوچستان درگیر کمآبی و مشکلات حقابه نبوده و هامون به خاطر وسعت زیاد و پرآب بودن با عنوان دریای آب شیرین شناخته میشد. اما با گذر زمان، مشکل حقابه با افغانستان، تغییرات آبوهوایی و استفاده نادرست از آب هامون، رفتهرفته باعث کم شدن حجم آب و خشک شدن بخشهای زیادی از دریاچه شده است. در نتیجه دریای هامون دیروز تبدیل به تالاب هامون امروز با بخشهای مختلفی از دریاچهها و تالابها شده است.
گردشگری تالاب هامون امروزه با مشکلات زیادی مواجه است. اگرچه مهمتر از گردشگری، زندگی مردم سیستان و بلوچستان است که به خاطر خشک شدن بخش زیادی از دریاچه هر روز در معرض تهدید طوفانهای شن، بیآبی، نابودی کشاورزی و محیط زیست است. باد ۱۲۰ روزه سیستان که گاهی بیشتر هم طول میکشد، از معروفترین بادهای فلات ایران است. سرعت حرکت این باد به ۶۰ کیلومتر در ساعت میرسد و در نتیجه آن، مردم سیستان و بلوچستان در این روزها با چالش ریزگردها و طوفان مواجه هستند.
امروز دریای هامون متشکل از سه دریاچه کوچک اصلی به نامهای هامون هلمند، هامون صابری و هامون پوزک است. اگر بارندگی افزایش پیدا کند و ایران موفق شود حقابه خود را از افغانستان به صورت مداوم در طول سال بگیرد، دریاچه جانی دوباره میگیرد و زندگی مردم سیستان و بلوچستان هم از این بحران نجات پیدا میکند.
علت خشک شدن دریاچه هامون
دریاچه هامون مدت زیادی است که با بحران بیآبی و خشک شدن بخشهای زیادی از آن دستوپنجه نرم میکند. تغییرات آبوهوایی و گرم شدن کره زمین که منجر به کاهش باران شده است از یک طرف و ندادن حقابه ایران از هیرمند توسط افغانستان از دلایل اصلی خشک شدن این دریاچه هستند.
ساخت سد کجکی بر روی هیرمند، استفاده از انواع پمپ آب در مسیر رودخانه هیرمند توسط کشاورزان افغان، انتقال آب هامون با لوله به زاهدان، انتقال آب در چاهنیمههای زابل و استفاده از آب هامون برای کشاورزی در زابل از دیگر علتهای خشک شدن دریاچه هامون هستند.
خشک شدن دریاچه هامون هیرمند مشکلات زیست محیطی زیادی ایجاد کرده است و اگر ایران نتواند حقابه خود را از افغانستان بگیرد، این منطقه دچار بحران جبرانناپذیری خواهد شد. از جمله این مشکلات میتوان به بیکاری افراد زیادی از مردم سیستان و بلوچستان و فقر اشاره کرد.
مشکلات کمآبی منجر به نبود بهداشت و مواد غذایی مناسب و افزایش بیماری در این منطقه نیز شده است. از طرف دیگر گاو سیستانی در معرض انقراض است و پرندگان بومی زیادی از بین رفتهاند. به خاطر خشکسالی مردم سیستان در سه ماه تابستان با پدیده ریزگردها مواجه هستند و کسی نمیتواند جلوی وزش این بادها را بگیرد.
تالاب هامون بزرگترین دریاچه آب شیرین فلات ایران است و در چهارمین کنگره جهانی ذخیرهگاههای زیست کره در یونسکو به عنوان ذخیرهگاه زیست کره به ثبت رسید؛ چرا که این تالاب زیستگاه جانوران گوناگون و کمیابی است که وجود آنها برای محیط زیست اهمیت زیادی دارد. ماهی کپور، شیرماهی و ماهیهای زینتی نقش مهمی در تامین غذای مردم منطقه و اقتصاد آن دارد. این تالاب پناهگاه پرندگان مهاجر و خانه پرندههای بومی سیستان است.
عمق دریاچه هامون
عمق دریاچه هامون بین ۱ تا ۷ متر است و با توجه به میزان بارندگی در هر فصلی تغییر میکند. همانطور که گفتم دریاچه هامون از به هم پیوستن دریاچههای هامون پوزک، هامون صابری و هامون هلمند (هیرمند) در زمان پربارش ایجاد میشود. وقتی بارندگی زیاد است تالاب هامون سیستان ایجاد میشود، ولی با کاهش میزان آب تبدیل به سه دریاچه کوچکتر میشود.
- عمق دریاچه هامون صابری که در قسمت شمالی مجموعه تالابهای هامون و در شمال غرب شهرستان زابل قرار گرفته، در زمان پرآبی حدود ۲۲۰ سانتیمتر است.
- عمق دریاچه هامون پوزک یا سواران که در شمال شرقی تالاب هامون است، در مواقع پرآبی به طور متوسط ۲ متر و حداکثر نزدیک به ۴ متر است.
- هامون هیرمند که در بخش جنوبی مجموعه تالابهای هامون و در جنوب غرب شهرستان زابل قرار دارد، در زمان پرآبی ۲۵۰ هزار هکتار و در مواقع کمآبی کاملا خشک میشود و مساحت آن به صفر میرسد. متوسط عمق تالاب در زمان پرآبی ۱۴۰ سانتیمتر است.
- عمق متوسط دریاچه هامون در مواقع کمآبی به کمتر از ۱.۵ متر میرسد.
تاریخچه دریاچه هامون
در گذشته به خاطر وجود حجم زیادی از آب به این تالاب «دریا» میگفتند و مثل امروز درگیر بحران بیآبی نبود.
از زمان جدایی افغانستان از خاک ایران در سال ۱۸۵۷ میلادی، حقابه رودخانه هیرمند مهمترین موضوع مورد بحث، بین ایران و افغانستان است. در دوره پهلوی، یعنی بین سالهای ۱۹۳۳ تا ۱۹۷۳ میلادی، قرارداد جدیدی برای تقسیم آب رودخانه هیرمند بسته شد.
براساس این قرارداد که در سال ۱۳۵۱ شمسی بین ایران و افغانستان به امضا رسید، قرار شد ۲۰ درصد از آب رودخانه هیرمند به صورت لحظهای و در تمام طول سال به ایران سرازیر شود. یعنی در هیچ لحظهای نباید جریان آب قطع شود و در هر ثانیه ۲۶ مترمکعب آب باید از افغانستان به تالاب هامون سیستان وارد شود.
در سالهای اخیر افغانستان بدون اهمیت به قرارداد، حقابه ایران را نداده و فقط سیلابها در یکی دو ماه از سال به ایران وارد شده است. متاسفانه چون شغل اصلی مردم سیستان و بلوچستان کشاورزی است، شرایط نامناسبی دارند و از نظر کیفیت زندگی در سطح پایینی قرار گرفتهاند.
معروفترین باد فلات ایران به صورت فصلی در سیستان و بلوچستان وزیده میشود و دلیل اصلی طوفانهای متعدد شن و گرد و خاک در سیستان و بلوچستان، کمآبی این دریاچه است. هرچه از حجم آب این دریاچه کم میشود، به شنزارهای منطقه اضافه میشود. در نتیجه وزش باد باعث پخش گردوخاک و طوفان شن در سیستان و بلوچستان میشود.
بهترین زمان سفر به تالاب هامون
بهترین زمان بازدید از تالاب هامون اواخر پاییز تا اوایل زمستان و اواخر زمستان تا اوایل بهار است. در این فصول، هوا معتدل است و تالاب به دلیل بارندگیهای فصلی پرآب میشود. همچنین، در پاییز و زمستان پرندگان مهاجر مختلفی به این تالاب میآیند که میتوانید آنها را ببینید.
جاهای دیدنی نزدیک تالاب هامون
اگر بازدید از تالاب هامون را در برنامه سفرتان به سیستان و بلوچستان دارید، حتما سری هم به جاهای دیدنی نزدیک تالاب هامون بزنید. مهمترین جاهای دیدنی نزدیک تالاب هامون هیرمند عبارتند از چاه نیمه، شهر سوخته، کوه خواجه و دهانه غلامان. شهر سوخته و دهانه غلامان به خاطر قدمت تاریخی زیادی که دارند از مهمترین آثار تاریخی سیستان و بلوچستان و ایران محسوب میشوند.
همچنین، چاه نیمه از نظر زیستمحیطی اهمیت زیادی برای سیستان و بلوچستان دارد. در ادامه به طور خلاصه جاهای دیدنی نزدیک تالاب هامون را به شما معرفی میکنیم.
– چاه نیمه
یکی از جاهای دیدنی نزدیک تالاب هامون «چاه نیمه» نام دارد. چاه نیمه از چهار چاله طبیعی نسبتا بزرگ با گنجایش تقریبی یک و نیم میلیارد مترمکعب در منطقه سیستان تشکیل شده است. کاربری چاه نیمه سیستان، جمعآوری آبهای اضافهای است که از رودخانه هیرمند به آنجا میریزد. این آبها در زمان خشکسالی برای تامین آب آشامیدنی مردم و کشاوزی استفاده میشود.
اگر به بازدید از چاه نیمه که یکی از جاهای دیدنی سیستان و بلوچستان است رفتید، از پارک جنگی و باغ وحش نزدیک به آن هم دیدن کنید. فاصله چاه نیمه تا تالاب هامون حدود ۱۳ کیلومتر است و ۲۰ دقیقه طول میکشد.
– شهر سوخته
یکی دیگر از جاهای دیدنی نزدیک به دریاچه هامون هیرمند، شهر سوخته است. شهر سوخته در شهرستان هامون سیستان و بلوچستان و روی آبرفتهای رودخانه هیرمند به دریاچه هامون بیش از ۵۰۰۰ سال پیش ساخته شده است.
این اثر تاریخی ارزشمند در سال ۱۳۹۳ شمسی در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شد. با استناد بر تحقیقات باستانشناسان ایرانی و بینالمللی، شهر سوخته سیستان و بلوچستان یکی از پیشرفتهترین شهرهای باستانی دنیا به شمار میرود. قدمت ساخت شهر سوخته تقریبا با دوره برنز همزمان است.
سبک معماری و آثار پیداشده در این محوطه باستانی به وضوح نشان میدهد که شهر سوخته سیستان در زمان خود از پیشرفتهترین شهرها بوده است. حتی این شهر دارای سیستم لولهکشی آب و تخلیه فاضلاب بوده است. لولهکشیهای این شهر از جنس سفال بوده و کوچهها و خانههای منظمی در آن ساخته شده است. فاصله شهر سوخته تا دریاچه هامون سیستان حدود ۶۷ کیلومتر است و ۵۵ دقیقه طول میکشد تا به آنجا برسید.
– کوه خواجه
خواجه کوه، کوه خواجه یا اوشیدا یکی از جاذبه های طبیعی سیستان و بلوچستان است که به صورت طبیعی در دریاچه هامون سیستان ایجاد شده است. کوه خواجه در دهستان کوه خواجه، شهرستان هامون قرار دارد. این کوه قدمت زیادی دارد و اطراف آن میتوانید آثار تاریخی ارزشمندی را مثل معبد بودایی، قلعه کهک کهزاد، خانه شیطان، قلعه چهل دختر، آرامگاه خواجه غلطان، قلعه سرسنگ و آتشکدههای مهم زرتشت، کاخها و آثاری از دوره اشکانیان و ساسانیان ببینید.
میگویند که مقبره رستم دستان هم در بالای کوه اوشیدا سیستان است. همچنین، قبرهای اشکانی زیادی در این محوطه قرار دارند. کوه اوشیدا یا خواجه کوه از سنگهای بازالت سیاه تشکیل شده است و برای همه ادیان مقدس است. اوشیدا در زبان پارسی میانه به معنی «ابدی» است.
تماشای انعکاس تصویر کوه بر روی آب دریاچه هامون هیرمند به همراه تصویر آسمان آبی و حالوهوای تاریخی محوطه، تجربهای خاص و بینظیر است. در بازدید از دریاچه هامون حتما از جاهای تاریخی اطراف خواجه کوه هم دیدن کنید.
– دهانه غلامان
دهانه غلامان، یادگار دوره هخامنشیان، از جاهای دیدنی نزدیک تالاب هامون است که از نظر تاریخی اهمیت زیادی دارد. برای دیدن «دهانه غلامان» که نام دیگر آن «خرابههای پایتخت قدیم سیستان» است، باید به شهرستان زهک در روستای قلعه نو و ۴۴ کیلومتری شهر تاریخی زابل بروید. دهانه غلامان از جمله آثار ملی ایران است و در آنجا بقایای تاریخی جالبی را میتوانید ببینید.
جالب است بدانید دهانه غلامان که از جاهای دیدنی سیستان و بلوچستان محسوب میشود، تنها شهر کشفشده از دوران هخامنشیان است. این شهر نشان میدهد که هخامنشیان در آن دوره بر نواحی شرقی ایران حاکمیت کامل داشتند. جالبتر از همه اینکه تحقیقات نشان داده دهانه غلامان تنها شهر باستانی در آن دوره است که قبل از ساخت برای آن نقشه کشیدهاند و بعد شروع به ساخت آن کردهاند.
معماری این شهر ترکیبی از معماری سنتی سیستان و بلوچستان و معماری هخامنشی است و حدود صد هکتار مساحت دارد. به طور دقیق مشخص نیست که اسم باستانی این شهر در ابتدا چه بوده، اما با استناد بر کتیبههای باستانی مثل هخامنشی، بیستون، تخت جمشید و نقش رستم، اسم این شهر «زرک» یا «زرنکای» بوده است.
فاصله دهانه غلامان تا تالاب هامون با توجه به اینکه به کدام سمت تالاب میروید، متفاوت است. اما به صورت تقریبی، فاصله دهانه غلامان تا دریاچه هامون سیستان و بلوچستان حدود ۱۲ کیلومتر است و ۲۰ دقیقه طول میکشد.
اقامت در نزدیکی تالاب هامون
برای اقامت در نزدیکی تالاب هامون اقامتگاههای بومگردی بهترین انتخاب هستند. در ادامه چند مورد از اقامتگاههای بومگردی نزدیک تالاب هامون را برایتان لیست کردهایم:
- اقامتگاه بومگردی بپور زابل در ده ارباب
- اقامتگاه بومگردی کوه دشت در روستای خیرآباد
- اقامتگاه بومگردی رستم زادگان در جاده کوه خواجه
- اقامتگاه بومگردی زهک
- هاستل هانول
اگر میخواهید در هتل اقامت کنید، باید بدانید که امکان اقامت در نزدیکی تالاب هامون فراهم نیست و هتلها در شهر قرار دارند.
تجهیزات موردنیاز در سفر به تالاب هامون
برای سفر به تالاب هامون هر چیزی که نیاز دارید، باید حتما همراه خود ببرید؛ چون امکانات این محوطه بسیار محدود است و مناسب اقامت شبانه نیست. بهتر است در فصل گرم به این منطقه سفر نکنید، چون هوا بسیار گرم است و احتمال دارد مقدار زیادی از آب تالاب خشک شده باشد.
اگر در فصل زمستان سفر میکنید، هم لباس نخی خنک و هم لباس گرم همراه داشته باشید، چون ممکن است شبها هوا خنک باشد. همچنین، از چادر گرفته تا آب و غذا حتما همراه خود داشته باشید. بهتر است در روشنایی روز برای بازدید از این جاذبه بروید و قبل از تاریک شدن هوا، محوطه را ترک کنید.
پاوربانک، ضدآفتاب، عینک آفتابی و کلاه نقابدار همراه خود ببرید و کفش راحت بپوشید. سفر به تنهایی برای بازدید از دریاچه هامون را توصیه نمیکنم و بهتر است که با تور سفر کنید. چون راهنمای تور با مسیر آشنا است و شما را به بهترین جاهای دیدنی نزدیک تالاب هامون میبرد.
قبل از سفر به سیستان و بلوچستان وضعیت آبوهوا را بررسی کنید تا در زمان وزیدن بادهای ۱۲۰ روزه و طوفان شن سفر نکنید. وزش بادهای ۱۲۰ روزه معمولا از نیمه اردیبهشت تا نیمههای شهریور شروع میشود که از ویژگیهای اقلیمی منطقه است.
توصیههایی برای سفر به تالاب هامون
- بهترین زمان بازدید از تالاب هامون اواخر پاییز تا اوایل زمستان و اواخر زمستان تا اوایل بهار است. در این فصول هوا معتدل است و تالاب به دلیل بارندگیهای فصلی پرآب میشود. همچنین، میتوانید پرندگان مهاجر را نیز ببینید.
- اقامت شبانه در این منطقه توصیه نمیشود و بهتر است شب را در اقامتگاههای بومگردی نزدیک به تالاب هامون هیرمند بمانید.
- هر چیزی که ممکن است لازم داشته باشید، همراه خود ببرید.
- آب، غذا و خوراکی همراه خود ببرید.
- در فصل تابستان به این منطقه سفر نکنید، چون گرمای هوا بسیار آزاردهنده است.
- از نیمه اردیبهشت تا نیمههای شهریور دوره وزش بادهای ۱۲۰ روزه سیستان است. در این مدت به سیستان سفر نکنید.
- بهتر است با تور و راهنمای تور سفر کنید.
- برای کمک به اقتصاد مردم محلی صنایع دستی این منطقه را بخرید، در رستورانهای محلی غذا بخورید و اقامتگاههای بومگردی را برای شبمانی انتخاب کنید.
- به فرهنگ و سنتهای مردم محلی احترام بگذارید.
- در طبیعت هیچ نوع زبالهای نریزید (حتی پوست میوه) و به محیط زیست آسیب نرسانید.
سلام بزرگوار یا نمیدونید تالاب چیه یا نمیدونی تالاب هامون کجاست؟ الان بیشتر از ۱۵ ساله تالاب هامون کامل خشک شده و تبدیل شده به یه بیابون بی آب و علف و فقط ریزگرد روی سر مردم زابل میریزه.
دریاچه هامون بیست و پنج سال پیش کاملا خشک شده
واقعا قلبم درد گرفت این تصاویر دیدم .تورو خدا جمهوری اسلامی بفکر سیستان و زابلی ها باشید.بقران ۸۰۰ هزااااااررررر سیستانی آواره شهرهای دیگه شدن.. طبق آمار ثبت احوال گلستان ۴۰۰ هزار سیستانی درگرگان وگلستان هستن. ۱۵۰ هزار نفر در سرخس. ۸۰ هزار نفر در چناران و ۵۰ هزار مشهد. ۱۵۰ هزار در یزد . ۶۰هزار رفسنجان و کرمان. و ۱۳۰ هزار نفر در پاکدشت تهران و استان تهران . بخدا بقران به الله سیستان نابود شده تمام روستاها خالی شده تمام کسایی ک مهاجرت کردن سوختن از غم وطن و همه افسرده شدن.