این بار شهر مشهد را از زاویه‌ای متفاوت ببینید. از پنجره خانه‌ای تاریخی که یادگار آخرین داروغه مشهد است. اگر شما هم از مقصد‌های تکراری مثل طرقبه، موج‌های آبی و پاساژهای بزرگ خسته شدید، اگر دلتان می‌خواهد لا‌به‌لای تاریخ نفس بکشید، خانه داروغه را در فهرست جاهای دیدنی مشهد قرار دهید.
شما در خانه داروغه مشهد شاهد اولین شومینه، اولین حمام خصوصی، گچ‌بری‌های ظریف، آجرکاری‌های دقیق و در کل یک معماری بی‌نظیر خواهید بود.
بی‌شک معماری این خانه شما را شگفت‌زده می‌کند، چرا که معمارانی که این خانه را ساختند، علاوه بر زیبایی و جذابیت بنا، هوشمندی و بهینه‌سازی‌اش را هم در نظر گرفتند.
مرمت خانه داروغه مشهد آن‌قدر حرفهای و تمیز انجام شد که جایزه حفظ آثار تاریخی از یونسکو را در سال ۲۰۱۶ برد، چرا که مرمت‌کاران و مهندسان تمام تلاش خود را بر حفظ هویت و اصالت این بنا گذاشتند.
خانه داروغه کجاست؟
مهم‌ترین ویژگی خانه داروغه چیست؟
راحتترین مسیر برای رسیدن به خانه داروغه کدام است؟
برای بازدید از خانه داروغه باید ورودی پرداخت کرد؟
جاهای دیدنی نزدیک به خانه داروغه کجاست؟
تاریخچه خانه داروغه
خانه تاریخی داروغه به دستور آخرین داروغه شهر مشهد یعنی یوسف خان هراتی برای پذیرایی از مهمانان ویژه‌اش در اواخر دوره قاجار ساخته شد. بعد از یوسف خان هراتی ورثه‌اش در این خانه روزهای خوب و بد زیادی را گذراندند و کاربری ملک تا حدود سال ۱۳۶۶ مسکونی بود.
عکس از: سایت Google Maps
بعد از آن یکی از هیئت‌های میبد یزد این خانه را خرید و مراسم‌های مذهبی مختلفی را در آن برگزار کرد. با گذشت زمان و عدم رسیدگی مناسب، خانه داروغه مشهد رو به زوال و نابودی رفت. تا اینکه در طرح بهسازی و نوسازی شهر مشهد به این خانه توجه شد و آن را به‌عنوان آثار ملی ایران به ثبت رساندند.
سال ۱۳۹۱ نقطه عطفی برای این خانه بود. چون‌که شهرداری منطقه و شرکت عمران و مسکن‌سازان ثامن با خرید و مرمت آن، جانی دوباره به خانه داروغه بخشیدند تا یک مکان دیگر به جاهای دیدنی مشهد اضافه کنند.
علت نام‌گذاری خانه داروغه
این‌طور به نظر می‌رسد که نام این خانه از سمت یوسف خان هراتی برداشته شده است. یوسف خان در مقام آخرین داروغه مشهد و اولین رئیس نظمیه بود که دستور ساخت این عمارت را داد. عمارتی که در آن بتواند سفره‌های اعیانی برای پذیرایی‌های رسمی از مهمانانش پهن کند.
عکس از: سایت Google Maps
خانه داروغه کجاست؟
خانه داروغه در شهر مشهد، خیابان نواب صفوی، راسته حوض مسگران، کوچه داروغه واقع شده است. در واقع این خانه تاریخی در بافت خیابان حرم امام رضا قرار دارد و به همین دلیل دسترسی‌اش راحت و به جاهای دیدنی مشهد مثل گنبد خشتی و خانه تاریخی توکلی نزدیک است.
لوکیشن خانه داروغه مشهد روی گوگل مپ
مسیر دسترسی به خانه داروغه
برای دسترسی به خانه تاریخی داروغه مسیرهای متفاوتی وجود دارد که همه آنها به یک نقطه ختم میشوند، شارستان رضوی. اگر با خودرو شخصی راهی این خانه زیبا هستید، می‌توانید از بلوار طبرسی، خیابان نواب صفوی، بلوار امیرالمؤمنین و بلوار وحدت خود را به شارستان رضوی و سپس خانه داروغه برسانید.
عکس از: احمد حسنی
اگر قصد استفاده از حملونقل عمومی برای بازدید از خانه داروغه مشهد را دارید، باید از اتوبوس‌های خطی که از بلوار وحدت می‌گذرند استفاده کنید، در بلوار ولایت پیاده و به خیابان نواب صفوی بروید، از آنجا هم با کمی پیادهروی به کوچه داروغه میرسید.
گزینه بعدی برای حملونقل عمومی، استفاده از تاکسی‌های نزدیک حرم است که شما را مقابل کوچه داروغه پیاده می‌کنند.
همچنین خط یک مترو مشهد و ایستگاه ۱۷ شهریور شما را به خانه داروغه می‌رساند. کافیست بعد از پیاده شدن از این ایستگاه، از خیابان وحدت به سمت میدان حججی بروید، وارد شارستان رضوی و پس از یک کیلومتر وارد راسته مسگران شوید.
عکس از: محسن بخشنده
نزدیک‌ترین فرودگاه به خانه داروغه مشهد، فرودگاه بین‌المللی هاشمی‌نژاد است که حدوداً ۹.۷ کیلومتر (۲۰ دقیقه) با این مکان فاصله دارد. همچنین راه‌آهن مشهد در فاصله ۴.۴ کیلومتری (۱۰ دقیقه) با خانه تاریخی داروغه قرار دارد.
بهترین زمان بازدید از خانه داروغه
از آنجایی که شهر مشهد آب‌وهوایی سرد و خشک، تابستان‌های گرم و زمستان‌های سوزناک دارد، بهترین زمان بازدید از خانه داروغه فصل بهار است. البته در نظر داشته باشید در نوروز بازدید از این خانه تاریخی به اوج خود می‌رسد و باید شلوغی زیادی را تحمل کنید.
عکس از: سایت Google Maps
همچنین چهار باغچه کوچک خانه داروغه در فصل بهار، در زیباترین حالت خود هستند و این فرصت را به شما می‌دهند تا با عکس‌هایی زیبا سفرتان را به‌یادماندنی کنید.
معماری خانه داروغه
معماری خانه تاریخی داروغه تلفیقی از معماری ایرانی و روسی است. چرا که این خانه توسط معماران روسی ساخته شده و آنها با ترکیب معماری مرسوم و سنتی ایرانی با المان‌های روسی و شرقی خانه‌ای متفاوت و زیبا را خلق کرده‌اند.
خانه داروغه مشهد در زمینی به مساحت ۱۱۰۰ متر مربع بنا شده و حدود ۱ متر پایین‌تر از سطح زمین ساخته شده است.
عکس از: سایت Google Maps
معماران برای طراحی فضای کلی خانه داروغه، شیوه مرسوم خانه‌های ایرانی یعنی خانه‌های “سه طرف ساخت” را پیش گرفتند. این خانه را در دو طبقه و دو ضلع نشیمن و یک ضلع غلام رو ساخته‌اند، طوری که ضلع شمالی، شرقی و غربی حیاط به طور کامل پوشیده شود.
تندیس‌های گچی ظریف در نمای بیرونی و آجرکاری‌های دقیق به همراه دو باغچه کوچک و یک حوض در میان حیاط جلوه‌ای بی‌نظیر را به این خانه بخشیده‌اند. طراحی تراس با پله‌های دوطرفه، مجسمه‌های گچی، تزیینات چوبی در سقف، تراس و آجرهای قالبی همگی از معماری روسی و شرقی الگو گرفته‌اند.
عکس از: سایت Google Maps
تندیس و مجسمه‌هایی که در نمای بیرونی خانه داروغه مشهد استفاده شده، مثل تندیس سر شیر، فرشته و انسان به جلوه‌های این مکان تاریخی افزوده‌اند. همچنین سازندگان از مصالح مرسوم معماری ایرانی مثل آجر، خشت، کاشی و چوب برای بنای این خانه استفاده کردند.
مرمت و احیا خانه داروغه
این خانه که در اواخر دوره قاجار به دستور یوسف خان هراتی برای پذیرایی‌های رسمی ساخته شد، تا سال ۱۳۶۶ در اختیار وراث او بود. ورثه خانه داروغه را به یکی از هیئت‌های مذهبی شهر میبد یزد واگذار کردند و از آن به بعد به‌عنوان مکانی برای برگزاری مراسم‌های مذهبی استفاده شد.
عکس از: محمد حسین طاقی
با گذشت زمان خانه تاریخی داروغه رو به نابودی رفت تا اینکه در سال ۱۳۹۱ به همت شهرداری منطقه و شرکت مسکن‌سازان ثامن خریداری و مرمت شد. معماران و مرمت کاران تمام تلاش خود را برای حفظ هویت این خانه تاریخی انجام دادند. آن‌قدر این مرمت اصولی و زیبا صورت گرفت که برنده جایزه حفظ آثار تاریخی یونسکو در سال ۲۰۱۶ شد.
بخش‌های مختلف خانه داروغه
بخش‌های مختلف خانه داروغه نشان از یک خانه تمام عیار برای زندگی اعیانی را دارند. از بخش تابستان و زمستان‌نشین گرفته تا اولین شومینه و اولین حمام خصوصی خبر از خانه‌ای متفاوت در آن زمان می‌دهند.
– ایوان و تراس ها
از اولین المان‌هایی که در این خانه چشم شما را می‌گیرد، ایوان و تراس‌های این خانه هستند. تراس اصلی خانه داروغه مشهد دارای چهار ستون آجرکاری شده است که تراس را رد می‌کنند و تا کف حیاط می‌رسند. در دو طرف تراس پله وجود دارد و ترکیب این المان‌ها زیباترین منظره را برای عکاسی می‌سازد.
عکس از: سایت Google Maps
خانه داروغه در هر دوطبقه خود ایوان دارد. ایوان طبقه اول، فضایی بزرگ و باشکوه برای پذیرایی از مهمانان رسمی و ویژه و ایوان طبقه دوم فضایی کوچک‌تر و صمیمی‌تر برای استراحت و گفتگو بوده است.
– گرمایش و حمام
گرمایش و حمام خانه داروغه، همان جایی است که این خانه را از هر خانه دیگری در آن زمان جدا می‌کند. معماران اولین حمام خصوصی و اولین شومینه مشهد را در این خانه ساختند تا در شأن یوسف خان هراتی و مهمانان ویژه‌اش باشد. شومینه این خانه با هوشمندی در بخش زمستان‌نشین تعبیه شده تا دمای مناسب فصل سرما را فراهم کند.
عکس از: سایت Google Maps
– تابستان‌نشین و زمستان‌نشین
اگر هنوز به توانایی‌های معماران خانه تاریخی داروغه ایمان نیاورده‌اید، با معرفی بخش تابستان‌نشین و زمستان‌نشین، حتما نظرتان عوض می‌شود. ازآنجایی‌که تأمین انرژی در آن زمان به صورت امروزی راحت و در دسترس نبوده، معماران باید خانه را طوری طراحی می‌کردند که ساکنان با کمک انرژی‌های طبیعی نیازهایشان را برطرف کنند.
عکس از: سایت Google Maps
پس شومینه، مطبخ و وسایل گرماساز را با هوشمندی زیاد در بخش زمستان‌نشین تعبیه کردند. همچنین این بخش را رو به آفتاب ساختند تا در زمستان‌های سرد مشهد، ساکنان از انرژی طبیعی خورشید استفاده کنند.
قسمت تابستانی را هم پشت به آفتاب ساختند تا در گرمای سوزان تابستان ساکنان اذیت نشوند. برای دلپذیر کردن بخش تابستان‌نشین، اتاق‌های بادگیر و حوض آب را در این قسمت قرار دادند. بادگیرها هم خنکای نسیم را به اهالی خانه هدیه می‌دادند.
به این صورت معماران خانه داروغه را با هوشمندی تمام برای روزهای گرم و سرد بهینه‌سازی کردند.
– ستون‌ها
یکی دیگر از قسمت‌های خانه داروغه مشهد که در نگاه اول توجه شما را جلب می‌کند، ستون‌های آن است. چهار ستون در ایوان اصلی که با ظرافت تمام آجرکاری شده‌اند، در تاروپود خود حرفهای زیادی برای گفتن دارند.
عکس از: سایت Google Maps
در بالای ستون‌های ایوان غربی نیز جملات «بسم‌الله الرحمن الرحیم» و «محمد (ص) شمع جمع آفرینش» نوشته شده و هنرمندان آن زمان این ستون‌ها را با کاشی‌های هشت‌ضلعی با نقوش گل‌وگیاه تزیین کرده‌اند.
– مطبخ
خانه داروغه شهر که بدون مطبخ نمی‌شود؟ برای همین معماران برای خانه داروغه مشهد مطبخی طراحی کردند و نبوغ خود را در تعبیه آن نشان دادند. مطبخ خانه داروغه را در بخش زمستان‌نشین ساختند تا گرمای مضاعفی را در زمستان ایجاد کند.
امکانات رفاهی خانه داروغه
امکانات رفاهی که در خانه داروغه برای گردشگران در نظر گرفته شده شامل سرویس بهداشتی، عکاس‌خانه و قهوه‌خانه است. این خانه به دلیل اینکه در بافت تاریخی و قدیمی است، پارکینگ ندارد؛ ولی می‌توانید خودرو شخصی‌تان را در پارکینگ‌های اطراف حرم پارک کنید.
– عکاس‌خانه سنتی
اگر طرفدار عکس‌گرفتن با لباس‌های سنتی هستید، خودتان را به دست عکاسان حرفهای خانه داروغه بسپارید. یک عکس با لباس‌های متفاوت در خانه‌ای متفاوت در کنار عزیزانتان می‌تواند بهترین یادگاری باشد.
عکس از: سایت Google Maps
– قهوه‌خانه سنتی
احتمالا برای شما هم اتفاق افتاده در انتها بازدید از یک مکان تاریخی، دلتان بخواهد گوشه‌ای نشسته و به سرگذشت آن فکر کنید. چه کسانی در این خانه رفتند و آمدند؟ چه صحبت‌هایی در این خانه شد؟ بزرگان چه تصمیمات سیاسی در اینجا گرفتند؟
قهوه‌خانه سنتی که در مطبخ خانه داروغه هست، مکانی را برای شما فراهم می‌کند تا در حین نوشیدن چای و قهوه به جواب این سؤال‌ها فکر کنید.
عکس از: سایت Google Maps
جاهای دیدنی نزدیک به خانه داروغه
اگر می‌خواهید یک برنامه سفر خوب داشت باشید، بعد از بازدید از خانه داروغه به سایر جاهای دیدنی مشهد هم سری بزنید.
– خانه تاریخی توکلی
اگر از بازدید از خانه‌های تاریخی سیر نمی‌شوید و علاقه زیادی به قدم زدن در خانه‌های قدیمی دارید، بعد از بازدید از خانه داروغه به خانه تاریخی توکلی بروید. فاصله بسیار کم با خانه داروغه این امکان را به شما می‌دهد که با پیادهروی کوتاهی به خانه توکلی برسید.
عکس از: سایت Google Maps
خانه تاریخی توکلی که به نام‌های خانه اجنه و بنای کشمشیان هم معروف است، در اواخر دوره قاجار به دستان احسان خان قرایی، معمار معروف ساخته شد. اولین مالک آن هم تاجر خشکباری به نام کشمشیان بود و کاربری آن تا اواخر دوره پهلوی مسکونی بود.
آجرکاری ظریف، کاشی‌کاری‌های رنگین، اسکلت چوبی اما محکم، ایوان و ستون‌های گچ‌بری شده، یک حیاط دلباز و حوض بزرگ بخشی از دلایلی است که باید به خانه توکلی سر بزنید.
آینه‌کاری درها و کاشی‌های زیبا و رنگین در پس‌زمینه آجرها و چوب‌های کرمی و قهوه‌ای فضایی بی‌نظیر را ساخته است.
خانه تاریخی توکلی با خانه داروغه حدودا ۱ کیلومتر (۴ دقیقه) فاصله دارد.
– گنبد خشتی
یکی دیگر از جاهای دیدنی مشهد که با خانه داروغه فاصله کمی دارد، گنبد خشتی یا همان آرامگاه امامزاده سید محمد، با قدمتی ۶۰۰ ساله است. در این بقعه شما علاوه بر تجربه حس‌وحالی معنوی، در تاریخ تیموری و صفوی هم قدم می‌زنید. گنبد خشتی در لیست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
عکس از: سایت Google Maps
دو بخش مهم و پیوسته این بقعه شامل فضای زیر گنبد به صورت چهار شاه‌نشین و هشتی یا همان ورودی است. دالان مسقف با ارتفاع ۴ متر برای ورود، گچ‌کاری‌های ظریف، سرداب و کتیبه‌های قرآنی با سوره‌های ملک و واقعه بخشی از زیبایی‌های گنبد خشتی هستند.
گنبد خشتی با خانه داروغه حدوداً کمتر ۱ کیلومتر (۴ دقیقه) فاصله دارد.
– حرم امام رضا
نگین شهر مشهد، مکانی که هر گردشگری نه یک بار، بلکه چندین بار در سفرش از آن دیدن می‌کند، بی‌شک حرم امام رضاست. بعد از یک گشت تاریخی در خانه داروغه مشهد قطعاً پناه بردن به آغوش امام هشتم لذت دیگری دارد.
عکس از: سایت Google Maps
حرم امام رضا با خانه داروغه حدوداً ۲.۷ کیلومتر (۷ دقیقه) فاصله دارد.
– بازار کوثر
برای عاشقان و دلباختگان خرید، مکانی بهتر از بازار نیست. بازار کوثر از بازارهای قدیمی مشهد است و برای خرید لباس، صنایع‌دستی، سوغاتی، خوراکی، پارچه و انگشتر نقره و عقیق می‌توانید رویش حساب کنید.
عکس از: سایت Google Maps
نزدیکی بازار کوثر به حرم امام رضا و صحن کوثر، تنوع اجناس به همراه قیمت‌های بسیار مناسب، این بازار را برای گردشگران و زائران جذاب می‌کند.
بازار کوثر با خانه داروغه حدودا ۲.۵ کیلومتر (۷ دقیقه) فاصله دارد.
– پارک وحدت
پارک وحدت با وسعت ۲۰ هکتاری از شلوغ‌ترین و بزرگ‌ترین پارک‌های مشهد است. با امکانات سیاحتی و تفریحی پارک وحدت مثل فضای سبز، دریاچه مصنوعی، آب‌نما، شهربازی کودکان و خدمات قایق سواری می‌توانید خاطرات خوشی را در کنار خانواده و عزیزان بسازید.
عکس از: سایت Google Maps
امکانات ورزشی از قبیل سکوهای تنیس روی میز، شطرنج، زمین‌های ورزشی و زمین اسکیت بر محبوبیت پارک وحدت افزوده است. همچنین پارک وحدت به دلیل نزدیکی به حرم امام هشتم، از مکان‌های مورد علاقه زائران است.
پارک وحدت با خانه داروغه حدوداً کمتر ۲.۸ کیلومتر (۸ دقیقه) فاصله دارد.
توصیه‌هایی برای بازدید از خانه داروغه
توصیه‌های زیر برای شمایی است که می‌خواهید تجربه بهتری از بازدید از خانه داروغه داشته باشید:
- برای بازدید لباس و کفش راحت بپوشید که از قدم زدن در میان آجرهای تاریخ، زود خسته نشوید.
- اگر از شلوغی فراری هستید، وسط هفته و در ساعات اولیه روز به خانه تاریخی داروغه بروید.
- طبق آخرین اطلاعات (سال ۱۴۰۲) هزینه ورودی برای افراد بالای ۱۲ سال ۲۵۰۰۰ تومان و برای کودکان ۶ تا ۱۲ سال ۱۵۰۰۰ تومان است. این هزینه برای بازدید از کل مجموعه است.
- برای نفس‌کشیدن در تاروپود تاریخ و بازدید از این خانه زیبا زمانی بین ۱ الی ۲ ساعت را اختصاص دهید.
- درهای تاریخی خانه داروغه همه روزه از ساعت ۹ صبح الی ۶ بعد از ظهر به روی گردشگران و زائران باز است.
