کلات نادری که در دل کویر قرار دارد، یکی از جاهای دیدنی نزدیک مشهد و گنجینه‌ای از تاریخ و فرهنگ دوران نادرشاه افشار است. بازدید از کاخ‌ها، قلعه‌ها و ابنیه تاریخی کلات نادری همچون سفری به روزگاران گذشته است.
تپه‌های شنی، دشت‌های پهناور، کوه‌های بلند، طبیعت بکر و سایر جاهای دیدنی کلات نادری هر گردشگری را مجذوب خود می‌کند.
این شهر پیش از فتح نادرشاه، مشهد مهرداد نام داشت و در دوران ساسانیان به آن «ابدوان» می‌گفتند. نادرشاه افشار درباره شهر کلات نادری چنین گفته است: «کلات نادری، نگین درخشان کویر ایران است.»
در راهنمای سفر به کلات نادری، تاریخچه، آب‌وهوا، جاهای دیدنی، سوغات و غذاهای محلی این شهر را مرور خواهیم کرد.
بهتر است چه زمانی به کلات نادری سفر کنیم؟
جاهای دیدنی معروف کلات نادری کجاست؟
بهترین هتلهای کلات نادری کدام است؟
کلات نادری به کدام شهرها نزدیک است؟
بهترین راه دسترسی به کلات نادری کدام است؟
کلات نادری کجاست؟
کلات نادری شهری کوهستانی در استان خراسان رضوی است که در ۱۴۵ کیلومتری شمال شرق مشهد و ۶۰ کیلومتری غرب قوچان قرار دارد. مساحت کلات نادری حدود ۴۵۰ کیلومتر مربع و جمعیت این شهرستان طبق سرشماری سال ۱۳۹۵ برابر ۳۶,۲۳۷ نفر بوده است.
عکس از: سایت irna
شهرها و استان‌های همسایه کلات نادری خراسان
- شهرستان درگز در استان گلستان همسایه شمالی کلات نادری است.
- شهرهای مشهد و نیشابور به ترتیب در فاصله ۱۴۵ و ۲۷۰ کیلومتری جنوب این شهر واقع شده‌اند.
- سبزوار در ۲۲۰ کیلومتری غرب کلات نادری و با خزر نیز در ۸۰ کیلومتری شرق این شهر قرار دارد.
- کلات نادری از سمت شمال غربی با ترکمنستان مرز مشترک دارد.
راه‌های دسترسی به کلات نادری خراسان
جاده مشهد – کلات نادری اصلی‌ترین مسیر دسترسی به کلات نادری است که از مشهد آغاز می‌شود و با عبور از میان مناطق کوهستانی به کلات نادری می‌رسد. طول این جاده حدود ۱۸۰ کیلومتر است و در شرایط عادی سه الی چهار ساعت طول می‌کشد تا از مشهد به کلات نادری برسید.
جاده سبزوار – کلات نادری حدود ۲۲۰ کیلومتر است و چهار الی پنج ساعت طول می‌کشد تا از سبزوار به کلات نادری برسید.
لوکیشن کلات نادری روی گوگل مپ
عکس از: سایت Google maps
تاریخچه کلات نادری: از طلوع تا غروب خورشید افشاریه
«کلات» در لغت به معنای «ارگ، بارو، دژ و قلعه» است. تاریخ پرفرازونشیب شهر کلات نادری خراسان همواره مورد توجه بوده است.
- دوره شکوه (۱۱۲۸-۱۱۲۶ ه.ش.): نادرشاه افشار پس از فتح هند و بازگشت به ایران، کلات نادری را پایتخت تابستانی سلسله افشاریه قرار دارد. ساخت کاخ‌ها، باغ‌ها و سایر بناهای باشکوه کلات نادری به دوران نادرشاه برمی‌گردد. این شهر در این زمان مرکز سیاسی و فرهنگی افشاریه محسوب می‌شد.
- دوران افول (۱۱۷۵-۱۱۲۸ ه.ش.): پس از مرگ نادرشاه در سال ۱۱۲۸ ه.ش. سلسله افشاریه رو به انحطاط رفت و از شکوه و جلال کلات نادری هم کاسته شد. البته در این دوره نیز همچنان یک مرکز مهم حکومتی و نظامی به‌حساب می‌آمد.
عکس از: سایت Google maps
- دوران قاجاریه (۱۳۰۴-۱۱۷۵ ه.ق.): در دوره قاجاریه، اهمیت کلات نادری کاهش یافت و به یک شهر مرزی تبدیل شد. البته، برخی از بناهای تاریخی این شهر از جمله کاخ نادری همچنان مورد مرمت و بازسازی قرار می‌گرفت.
- دوران معاصر (از ۱۳۰۴ ه.ش. تاکنون): پس از انقلاب مشروطه و روی کار آمدن سلسله پهلوی، کلات نادری به یک منطقه گردشگری تبدیل شد. در این دوره، اقداماتی برای مرمت و بازسازی بناهای تاریخی این شهر و همچنین توسعه زیرساخت‌های گردشگری آن انجام شد.
آبوهوای کلات نادری
کلات نادری در هر فصل آبوهوای متنوعی دارد و مقصدی رویایی برای گردشگران و طبیعت‌گردان محسوب می‌شود.
فصل بهار
بهار که از راه می‌رسد، کلات نادری از خواب زمستانی بیدار می‌شود. نسیم خنک و دل‌انگیز، عطر شکوفه‌های وحشی و منظره سرسبز کوه‌ها، این شهر را به بهشتی زمینی تبدیل می‌کند. در این فصل، دمای هوا به طور میانگین بین ۱۰ تا ۲۰ درجه سانتی‌گراد است و بارش باران نیز به ندرت اتفاق می‌افتد.
عکس از: سایت X
فصل تابستان
گرمای طاقت‌فرسای تابستان در بسیاری از نقاط ایران، در کلات نادری به خنکای دل‌انگیزی تبدیل می‌شود. دمای هوا در این فصل به طور میانگین بین ۲۰ تا ۳۰ درجه سانتی‌گراد و رطوبت هوا کم است. در کلات نادری شب‌ها خنک و مطبوع می‌شود.
فصل پاییز
در پاییز، کلات نادری رنگ و بوی دیگری به خود می‌گیرد. برگ‌های درختان به رنگ‌های نارنجی، قرمز و قهوه‌ای در می‌آیند و منظره‌ای چشم‌نواز خلق می‌کنند. دمای هوا در این فصل به طور میانگین بین ۵ تا ۱۵ درجه سانتی‌گراد است و بارش باران نیز از اواخر پاییز آغاز می‌شود.
عکس از: سایت Google maps
فصل زمستان
زمستان در کلات نادری سفیدپوش و برفی است. میانگین دمای هوا در این فصل بین صفر تا پنج درجه سانتی‌گراد قرار دارد و برف زیادی در این شهر می‌بارد. اگر به دنبال تجربه زمستانی سرد و برفی هستید، کلات نادری مقصدی ایدئال برای شما است.
بهترین زمان سفر به کلات نادری
به‌طورکلی، آبوهوای مطبوع و خنک کلات نادری از اردیبهشت تا تیر ماه محبوبیت بیشتری دارد. با کمک اطلاعات جدول زیر، شما می‌توانید بهترین زمان سفر را مطابق با سلیقه خود انتخاب کنید:
| ماه | آب و هوا | هزینه | شلوغی | مزایا | معایب |
| فروردین و اردیبهشت | دلپذیر و آفتابی، طبیعت در حال شکوفه دادن | بالا | زیاد | ایدئال برای فعالیت در فضای باز | شلوغی و هزینه‌های بالا |
| خرداد تا شهریور | گرم و خشک | بالا | زیاد | ایدئال برای پیاده‌روی و کوهنوردی | گرما و شلوغی زیاد، هزینه‌های بالای سفر |
| مهر و آبان | خنک و دلپذیر | پایین | کم | جمعیت کم، قیمت مناسب | برخی جاهای دیدنی زودتر تعطیل می‌شوند. |
| آذر تا اسفند | سرد و برفی | پایین | کم | خنک و دلپذیر، جمعیت کم، قیمت مناسب | تعطیلی برخی جاده‌ها و جاهای دیدنی |
| اواخر اسفند تا اوایل فروردین | دلپذیر | بالا | زیاد | جشن‌ها و رویدادها، هوا دلپذیر | شلوغی و هزینه‌های بالای سفر |
حملونقل در شهر کلات نادری
اتوبوس، مینی‌بوس و تاکسی، وسایل حملونقل عمومی در کلات نادری هستند. البته کرایه خودرو نیز امکان‌پذیر است.
عکس از: سایت Google maps
مسیرهای دسترسی به کلات نادری مشهد
برای رسیدن به کلات نادری، روش‌های مختلفی وجود دارد:
- خودرو شخصی: مسیر دسترسی به کلات نادری از مشهد با خودرو شخصی، از طریق جاده کمربندی شمالی و سپس جاده سرخس است.
- اتوبوس: اتوبوس‌های مسافربری از شهرهای مشهد، تهران و گرگان به مقصد کلات نادری حرکت می‌کنند.
عکس از: سایت Pinorest
بهترین روش سفر به کلات نادری
بهترین روش سفر به کلات نادری به شرایط و سلیقه شما بستگی دارد. سفر با تور یا خودرو شخصی راحت‌تر است. اگر هم که به دنبال تجربه‌ای مقرون‌به‌صرفه هستید، می‌توانید اتوبوس را انتخاب کنید.
فاصله شهرها تا کلات نادری
- مشهد: ۱۴۵ کیلومتر، سه ساعت
- گرگان: ۳۸۰ کیلومتر، شش ساعت
- تهران: ۸۷۰ کیلومتر، ۱۲ ساعت
عکس از: رسول عزیزی
جاهای دیدنی کلات نادری
در ادامه، با مشهورترین جاذبه‌های کلات نادری آشنا می‌شویم:
کاخ خورشید
کاخ خورشید یکی از بناهای تاریخی و باشکوه کلات نادری است که به دستور نادرشاه افشار ساخته شده است. این کاخ روی کوه و مشرف به شهر کلات بنا شده است. در بخش اندرونی کاخ، تزیینات و نقاشی‌های بسیار زیبایی به چشم می‌خورد. بخش بیرونی کاخ نیز شامل حیاط، حوض‌ها، باغ‌ها و عمارت‌های مختلف است.
عکس از: سایت X
جنگل پسته خواجه
جنگل پسته خواجه یکی از انبوه‌ترین جنگل‌های پسته در ایران است که در دامنه کوه‌های هزار مسجد قرار دارد. در این جنگل، علاوه بر درختان پسته، درختان دیگری مانند بادام، گردو و انجیر نیز روییده‌اند.
عکس از: سایت Yjc
آبشار ارتکند
آبشار ارتکند یکی از بلندترین آبشارهای استان خراسان رضوی است. این آبشار ۳۰ متری در دل کوه‌های هزار مسجد قرار دارد. آب این آبشار از چشمه‌های کوهستانی می‌جوشد و در نهایت به رودخانه کلات می‌ریزد.
عکس از: سایت Google maps
آبشار بابا رمضان
آبشار بابا رمضان یکی از زیباترین آبشارهای کلات نادری است که در روستای خشت قرار دارد. ارتفاع این آبشار حدود ۱۵ متر است. آب آبشار بابا رمضان از چشمه‌های کوهستانی می‌جوشد و در آخر به رودخانه کلات می‌ریزد.
عکس از: سایت Google maps
آبشار آبگرم
آب آبشار آبگرم کلات نادری از چشمه‌های آبگرم معدنی تامین می‌شود و خواص درمانی بسیاری دارد. آب این آبشار در استخرهای طبیعی برای آب‌درمانی و تفریح استفاده می‌شود.
عکس از: سایت Google maps
آبشار قره‌سو
آبشار قره‌سو یکی از پرآب‌ترین آبشارهای کلات نادری است که در دره آل قرار دارد. آب این آبشار ۲۰ متری نیز از چشمه‌های کوهستان می‌جوشد و در پایان به رودخانه کلات می‌ریزد.
عکس از: سایت Google maps
برج ارغونشاه
برج ارغونشاه یکی از بناهای تاریخی و دیدنی‌های کلات نادری متعلق به دوره ایلخانیان است. این برج مشرف به شهر کلات ساخته شده و کاربرد نگهبانی داشته است.
عکس از: سایت Google maps
روستای خشت
روستای خشت که قدیمی‌ترین روستای کلات نادری است، در دامنه کوه‌های هزار مسجد واقع شده و بافت سنتی دارد. در این روستا، خانه‌های گلی و کاهگلی، کوچه‌های باریک و پرپیچ‌و‌خم و مناظر طبیعی بسیار زیبایی به چشم می‌خورد.
عکس از: سایت Yjc
دره آل
دره آل یکی از زیباترین دره‌ها و دیدنی‌های کلات نادری است که در دامنه کوه‌های هزار مسجد قرار دارد. در این دره، علاوه بر درختان و گیاهان مختلف، حیواناتی مانند بز، گوسفند، خرگوش و کبک نیز وجود دارد.
عکس از: سایت Google maps
مسجد کبود گنبد
مسجد کبود گنبد یکی از قدیمی‌ترین مساجد کلات نادری متعلق به دوره صفویه است و گنبدی فیروزه‌ای‌رنگ دارد. در نمای این مسجد از کاشی‌های فیروزه‌ای و لاجوردی استفاده شده است.
عکس از: سایت Google maps
بند نادری
بند نادری یکی از قدیمی‌ترین سدهای کلات نادری است که به دستور نادرشاه افشار ساخته شده است. آب این سد برای کشاورزی و آشامیدن استفاده می‌شود.
عکس از: سایت Google maps
کتیبه نادری
کتیبه نادری یکی از مهم‌ترین آثار تاریخی کلات نادری محسوب می‌شود که به سد شرق نیز شهرت دارد. قدمت این سد به دوران سلجوقی تعلق دارد و در دوره نادرشاه ترمیم شده است.
عکس از: سایت X
سد زاوین
سدی خاکی در کلات نادری است که منبع آب آشامیدنی، کشاورزی و صنعتی این شهر محسوب می‌شود. سد زاوین یکی از جاهای دیدنی و جاذبه‌های گردشگری این منطقه است که امکانات تفریحی مانند ماهیگیری، قایقرانی و طبیعت‌گردی دارد.
عکس از: سایت Google maps
برنامه پیشنهادی سفر پنج روزه به کلات نادری
روز اول
- صبح: بازدید از کاخ خورشید، بنایی تاریخی با معماری باشکوه که در زمان حکومت نادرشاه افشار بنا شده است.
- عصر: گردش در جنگل پسته خواجه که انبوه درختان پسته آن منظره‌ای زیبا و دل‌انگیز را خلق کرده است.
روز دوم
- صبح: بازدید از آبشار بلند ارتکند که در دل کوهستان قرار گرفته و چشم‌اندازی خیره‌کننده دارد.
- عصر: بازدید از آبشار بابا رمضان و روستای تاریخی خشت که معماری سنتی و مردمی خونگرم دارد.
عکس از: سایت Kalat razavichto
روز سوم
- صبح: بازدید از آبشار آبگرم که در مکانی بکر و آرام واقع شده است.
- عصر: بازدید از آبشار قره‌سو و برج ارغونشاه، آبشاری زیبا و برجی تاریخی که منظره‌ای پانوراما از منطقه را به نمایش می‌گذارد.
روز چهارم
- صبح: بازدید از مسجد کبود گنبد، مسجدی تاریخی با گنبدی فیروزه‌ای که از زیباترین مساجد ایران است.
- عصر: بازدید از بند نادری، سدی تاریخی که به دستور نادرشاه افشار بنا شده است.
- شب: بازدید از کتیبه نادری که به دستور نادرشاه افشار بر روی صخره‌ای حک شده است.
عکس از: سایت Google maps
روز پنجم
- صبح: بازدید از سد زاوین، سدی مدرن که در نزدیکی کلات نادری است.
- عصر: گشت‌و‌گذار در بازار کلات نادری و خرید سوغاتی
سوغات کلات نادری، طعم و هنر اصیل خراسان
گردو، برنج، عسل، زعفران و رب انار از سوغاتی‌های معروف کلات نادری است. سفر به این شهر بدون خرید صنایع دستی نفیس همچون قالیچه و گلیم، ابریشم‌بافی، چرم، سفال، جواهرات نقره و فیروزه کامل نمی‌شود.
عکس از: سایت Resized
فرهنگ غنی و اصیل مردم کلات نادری
- ایل‌ها و طوایف مختلفی از جمله کرد، ترک، فارس و همچنین لک، عرب و ترکمن در کلات نادری خراسان ساکن هستند. مردم شهر کلات نادری به زبان‌ها/گویش‌های فارسی، خراسانی، کردی کرمانجی و ترکی صحبت می‌کنند.
- مهمان‌نوازی در جان مردمان کلات ریشه دوانده است. لبخندهای گرم و صمیمی اهالی این خطه حاکی از فرهنگ غنی و اصیل این سرزمین است که با آغوش باز از گردشگران استقبال می‌کنند.
- لباس محلی مردم کلات نادری، برگرفته از ذوق، سلیقه و شرایط آب‌و‌هوایی منطقه است. زنان این خطه، پیراهن‌هایی بلند و رنگارنگ به تن می‌کنند و چارقد گلدار بر سر دارند.
عکس از: سایت Mehrnews
- مردان نیز، لباس‌های ساده و راحت متناسب با کار و فعالیت خود می‌پوشند. شغل اکثر مردم کلات، کشاورزی، دامداری و باغداری است. برنج کلات از مرغوب‌ترین برنج‌های ایران به شمار می‌رود.
- مردمان کلات نادری همچنان از طب سنتی و گیاهان دارویی شفا می‌جویند. «کات کلوخ»، «قدومه کلاتی» و «اسطوخودوس» هر یک مرهمی برای دردی است که در بین مردم این دیار رواج دارد.
- عروسی‌های کلات آمیخته به آداب‌ورسوم کهن است. در روستاها مراسم عروسی با رقص‌های سنتی و کشتی با چوخه همراه می‌شود.
- چانه‌زنی هنگام خرید در بازارهای کلات نادری بسیار رایج است.
غذاهای محلی و سنتی کلات نادری
- کال‌جوش: این غذا با برنج، گوشت، لوبیا، نخود، سبزیجات و ادویه‌جات پخته می‌شود.
- آش بادمجان: این آش با بادمجان، نخود، کشک و ادویه‌جات تهیه می‌شود.
- آش محلی کوریا: آش کوریا با یک نوع سبزی کوهی به نام کوریا، بلغور گندم و گوشت قورمه سرخ‌شده طبخ می‌شود.
- آش اوماج: به جای رشته از گلوله‌های آردی (اوماج) استفاده می‌شود.
عکس از: سایت Google maps
- آش جوش‌پره: به نام‌های جوش‌بره یا جوشواره نیز شناخته می‌شود.
- گُرماست: از مخلوط شیر و ماست گوسفندی آماده می‌شود.
- فتیر مسکه: نان نازکی است که با کره، شکر و پودر قند میل می‌شود.
- قتلمه: نان ضخیم‌تری که با انواع مختلف مواد مانند گوشت، پنیر، سبزیجات و تخم‌مرغ پر می‌شود.
- قورمه شوربا: این خورشت کلاتی با گوشت، لوبیا، آلو، رب انار و ادویه‌جات تهیه می‌شود.
رستوران‌های معروف کلات نادری
- رستوران خورشید
- کبابی علی
- رستوران بهرامی
عکس از: سایت Mapcarta
در سفر به کلات نادری کجا اقامت کنیم؟
در کلات نادری، از هتلهای لوکس تا اقامتگاههای بومگردی و ویلاهای ییلاقی، گزینه‌های متنوعی برای اقامت متناسب با سلیقه و بودجه شما وجود دارد.
هتلهای کلات نادری
- هتل سه ستاره خورشید
- هتل دو ستاره میرمهنا
- هتل آپارتمان نادری
- هتل سنتی نادر
- هتل کوهستان
عکس از: سایت Google maps
اقامتگاههای بومگردی کلات نادری
- خانه بومگردی پدربزرگ در روستای خشت
- خانه بومگردی دره مراد در روستای ارتکند
- خانه بومگردی میراث کهن در روستای زاوین
- خانه بومگردی کلبه جنگلی در جنگل پسته خواجه
- خانه بومگردی چشمه زلال در روستای بابا رمضان
عکس از: سایت Kalat razavichto
محل‌های کمپینگ در کلات نادری
- کمپینگ بابا رمضان: کمپینگی با امکانات اولیه در نزدیکی آبشار بابا رمضان
- منطقه ییلاقی سرچشمه: منطقه‌ای ییلاقی با طبیعت بکر و مناسب برای چادر زدن
- روستای ازغند: روستایی ییلاقی با آب‌و‌هوایی خنک و چشم‌اندازهای زیبا
- دره ایدر: دره‌ای سرسبز با رودخانه‌ای خروشان و مکانی مناسب برای کمپینگ و طبیعت‌گردی
- کوه‌های هزار مسجد: رشته‌کوهی با قله‌های مرتفع و چشم‌اندازی پانوراما از دشت کلات نادری
عکس از: سایت Pinorest
اجاره ویلا در کلات نادری
ویلاهای کلات نادری در انواع مختلف، با امکانات متنوع و متناسب با بودجه‌های مختلف در دسترس هستند.
توصیه‌های علی‌بابا برای تجربه سفری خاطره‌انگیز به کلات نادری
- تورهای آفرود و کوهنوردی منطقه فرصتی عالی برای لذت بردن از طبیعت بکر و کوهستانی کلات نادری است.
- سری به بازارچه سنتی کلات نادری بزنید و انواع فرش، گلیم، جواهرات و سایر محصولات سنتی را در آن پیدا کنید.
- به دلیل نوسانات دمایی کلات نادری در طول روز، بهتر است لباس‌های گرم و خنک به همراه داشته باشید.
سلام اشتباهات زیادی داشتین
بیشتر مردم کلات ترک هستند و به زبان ترکی صحبت می کنند.