در دل کوه های جنوب کرمانشاه، گوردخمه سان رستم، یادگاری از تاریخ ایران را به نمایش می‌گذارد. این گوردخمه در ۶۴ کیلومتری جنوب شهر کرمانشاه، در منطقه جلالوند و ۱۱ کیلومتری روستای بوژان قرار گرفته است.
درون یک سنگ هرمی شکل به ارتفاع ۵ متر، اتاقی به شکل استودان یا گور دخمه حکاکی شده است. سقف این اتاق تقریباً به‌شکل قوس طراحی شده و برخلاف گور دخمه‌های مادی، در کف دره قرار دارد.
متاسفانه در سال‌های اخیر آسیب‌های زیادی به این بنای تاریخی وارد شده و روی دیوار‌های آن هم از داخل و هم بخش خارجی انواع آسیب‌ها اعم از رنگ و پیام‌های یادگاری و تبلیغاتی به چشم می‌خورد.
فریدون زارعی، رئیس اداره میراث فرهنگی شهرستان کرمانشاه، اعلام کرد که گوردخمه «سان رستم» با کمک مرمت‌گران حرفه‌ای مرمت خواهد شد.
فریدون زارعی گفت: «با وجود اینکه سان رستم تنها یک گوردخمه تاریخی است که در داخل یک سنگ حفر شده و حتی عملاً خالی از هرگونه نقش و نگار و معماری است، اما متاسفانه سوداگران آثار تاریخی با این تصور باطل که ممکن است در داخل این سنگ اشیا تاریخی یا گنجی وجود داشته باشد، حفره‌هایی را روی آن کنده‌اند و آسیب‌هایی به آن وارد کرده‌اند. باز بودن درب این اثر تاریخی نیز باعث شده گاهاً برخی افراد وارد آن شده و در آن آتش روشن کنند که این مسئله نیز باعث شده تا داخل آن به‌دلیل دود ناشی از آتش سیاه شود.»
همچنین با اشاره به اینکه امکان کارکردن نرده و درب و حفاظ برای سان رستم وجود ندارد گفت: «متاسفانه هرگونه نرده یا درب حفاظ که برای آن گذشته شود، به سرعت به سرقت می‌رود.»
بنابرگفته‌های رئیس اداره میراث فرهنگی شهرستان کرمانشاه، این سازمان در تلاش است تا سان رستم را به یک نقطه گردشگری در کرمانشاه تبدیل کند.
زارعی درباره اقدامات انجام شده برای سان رستم، گفت: «در حال حاضر اقداماتی مانند کف سازی انجام شده و برای آسیب هایی که به بدنه اثر وارد شده، مرمت اضطراری صورت می‌گیرد. تا چند سال آینده علاوه بر محوطه سازی و مرمت این اثر تاریخی، تلاش می‌شود تا خدمات رفاهی نیز در اطراف آن ایجاد شود تا به محلی گردشگری تبدیل شود.»
سان رستم، با معماری خاص خود، گویای تاریخ و فرهنگ منطقه و نشان از اهمیت آن در گذشته است.
سلام
من خودم اهل همین روستای چنارم که سان رستم هم کنار زمین ماست.
میراث فرهنگی دیگه زحمت نکشه، چون چیزی ازش نمونده، بخاطر بی کفایتی مسئولین تمام کوه های اینجا داره میسوزه، انگار نه انگا اتفاقی داره میوفته، بخدا قسم دل ادم ب شدت به درد میاد وقتی میبینی که جنگل بلوطی که صده ها سال طول کشیده تا به اینجا برسه، مثل یه چیزی خیلی بی اهمیت طعمه اتش میشه و کسی کاری نمیکنه.
سلام و خسته نباشید ما خودمون تو اون منطقه زندگی میکنیم آقای مسئول شما هیچ میله ای هیچوقت یا هیچ حفاظی هیچوقت واسه این گور دخمه تعبیه نکردید ، دروغ محض این هست که جنابعالی یه ریال واسه مرمت این اثر ما قبل تاریخ هزینه نکردید و به دروغ میخواهید سر مردم را شیره بمالید ، شما اگر بخواهید اون منطقه رو به یک منطقه تفریحی گردشگری تبدیل میکنید ، ولی نمیخواهید ، به این دلیل که بیشتر از اون گوردخمه به پول بیت المال نیاز دارید
آیندگان ازمابه بدی یاد خواهند کردچون ناوانستیم میراث خود را حفظ کنیم هم چون دوران قاجاریه
ولا نمیدانم چه بگویم
دکتر کرمی راد تبلیغی که روی یه اثر تاریخی هست اونم چندین دفعه ،واسه داشتن شخصیت اصلا مدرک ملاک نیست ،واقعا اونجا جای تبلیغ ،خیلی خیلی متاسفم
درود بر تمام ایرانیانی که از کوچکترین اثر باستانی و میراث کهن تاریخ و مردمان همچون چشمان خود مراقبت و نگه داری می کنند
با سلام خدمت هموطنان عزیزم
ای داد و بیداد از دست افراد ناعقلی که بر روی آثار تاریخ و تمدن و گور اجداد خود و سند هویت خویش اینگونه زباله نویسی می کنند !!!!!!
به خدا وقتی از آثار باستانی کهن کشورم دیدن می کنم حتی دلم نمی آید نوک ناخونم را هم بچسبانم چون‌می دانم رطوبت و آلودگی و چرک آن بر سطح سنگ و کوه چسبیده و باعث جذب رطوبت از هوا و فرسودگی سنگ کوه و دیوار و آثار خواهد شد ..
کاس انگشت شماری از هموطنان مان بدانند ارزش این آثار همانند شناسنامه همه نسل های ایرانیان از دوران ساخت سان تا ابد تا به مان خواهند بود ……
و کاش میراث فرهنگی مراقبت بیشتر و تلاش در فرهنگ سازی در عوام مردم بکند ….
ای آقا چو ملک از درخت رعیت بکند سیب غلامان برآوردن درخت ازبیخ هر اثارباستانی داشتیم اززمان غاجارچون مردم عقل نداشتن انگلیس فرانسه بردن الانم که اینا دست گذاشتن رو تمام میراث این گوردخمه درمقابل کتیبه بیستون هیچه ۴۴سال دست بهش نزدن ویران شده
سلام. با عرض ادب و احترام به همه هموطنان تاریخ دوست. لطفا سازمان میراث فرهنگی کرمانشاه گور دخمه را از این مکان به جایی که امکان محافظت بیشتری هست جابجا کند با تشکر
بهرام خان عاشقتم که عاشق میراث اجداد مان و نشانه های تمدن مان هستی ….. البته بسیار آثار ثابت و غیر قابل انتقال باید در همان جای اولیه خودشان بمانند و حفظ و حراست بشوند چون گواه تاریخ مشترک ایرانیان در نقطه نقطه ای آن زمینند و انتقال و جابجا کردن شان نوعی دخالت نابجا در سند و شناسنامه ولایت ایران زمین است ….
به یزدان که گر ما خرد داشتیم. کجا این سرانجام بد داشتیم. اینم از حفظ، آثار گذشتگان، اینم از سرقت میله و وسایل نگهداری از کجا بگیم واقعأ
تختجمشد… با اون عظمتش.. شده ویرانه.. این که جای خود دارد
واقعا فرهنگ هر منطقه باعث پیشرفت یا نابودی آنجا است اگر ساکنان از آن حفاظت می‌کردند هم پول بیشتر هم رفاه با خود می‌آورد افسوس
لکستانکم….
بمخر هزاران قرن تاریخ بی کینت
ای سان روسم بگر تا چیا خزینت
گردشگر چرا باید برای دیدن این گور ب خودش زحمت بده تا کرمانشاه بیاد؟!!چندان جاذبه ای ندارد!
سلام برادر
اتفاقاً اگر مراقبت از مادر پیرم را نداشتم و اگر تحمل دوری مرا می داشت و با با توجه به اینکه تمام جغرافی محل زندگی من از چهار محال بختیاری تا خوزستان در است از این گوردخمه ها ( بَرد گوری ) ها با ابن حال زحمت دو سه روزه مسافرت از اهواز تا کرمانشاه را تقبل می کردم و از این سنگ که نشان از اجداد قوی اراده مان دارد را می دیدم
اول اینکه خیلی از آثار باستانی یک اثر منحصر به فرد و تک هستند ، مثلا گنجنامه همدان چه دارد ؟ یک سنگ نوشته فقط ، آتشکده اصفهان یک ساختمان مخروبه بر روی یک کوه ، طاق گرا در سرپل ذهاب یک سازه در ته یک دره و …. الزامی نیست حتما آثار باستانی مجموعه باشند ولی محوطه سازی و ایجاد تفرجگاه در اینگونه مناطق مهم است ، ضمنا چند صد متر پائین تر از همین سان رستم یعنی بعد و مقابل پاسگاه جلالوند در مجاورت آب بندی که آنجا وجود دارد یک پدیده طبیعی وجود داشت که آب از بدنه کوه بیرون می آمد و جوی آب زیبایی در سنگ ایجاد کرده بود و درختان مجاور در یک متر بالاتر از همان جوی آب رشد کرده و یک سایبان طبیعی بر روی آن ایجاد کرده بود و واقعا انسان را به یاد کارت پستال‌های تخیلی می انداخت و جدا قطعه ای بهشت مانند را ایجاد کرده بود متاسفانه امسال رفتم و دیدم درختان آنجا را آتش زده و آن صحنه بهشتی را به هم زده بودند ، سان رستم و طبیعت بی‌نظیر اطرافش می‌تواند یک منطقه گردشگری طبیعت و تاریخی و تفریحی باشد
دورشو حصار بزنن نگهبان بذارن تبلیغ اثر تاریخی کنن باپول بلیط در سال حقوق نگهبان درمیاید و اثر هم ازبین نمیرود و چهارتا ادم هم دیدن میکنن کیف میکنن
همه یا طرف مخدوش کردن ونوشتن تبلیغات شخمی ویادگاری نویسی
اگر بشود آن را از زیر بکنند و یا بتراشن به کرمانشاه بیارن یه چیزی وگرنه مرمت فایده نداره
در تمام زاگرس بخصوص از کرمانشاه و ایلام تا استانهای ایران مانند همدان و لرستان و چهارمحال بختیاری و خوزستان و کهگیلویه و کوهستان بوشهر و فارس ، این گوردخمه وجه مشترک تاریخ کشور عزیزمان هستند …. در منطق لُر نشین به این گور دخمه ها که بسیار هم در تعداد و هم در تنوع از بعد اندازه و مساحت و حجم درونی و هم از ارتفاع در دامنه کوهستان با بر سنگ های زمینی ،هستند ، گوری می گویند و این کلمه گوری از نام گبری «گبر»ها گرفته شده است .
در جنوب شهر شوشتر بخشی به نام گوریه وجود دارد ….. در خوزستان مرکز و بیشترین این گوردخمه ها در شوشتر و مسجد سلیمان و ایذه و اندیکا و لالی و دزپارت تا کوهستانهای مرتفع زردکوه بختیاری می باشد ….
البته در همین مناطق هم علاوه بر بًرد گوری ها « گور دخمه ها». گاهاً خطوط میخی و پیکر تراشیده های دوران ساسانی و اشکانی دیده می شود …. بعضی در روی سنگ های مانند آنچه در این شکل آ من ده و برخی در دل کوه تیغه ای و در ارتفاع بالا ، برقی در اندازه کوچک و برخی بسیار بلند تر از انسان کنونی تراشی ده شده اند ….
ایذه ، مسجدسلیمان و شوشتر انبوه تربن این آثار تاریخی را دارند
دلیلی برای جابجایی آن وجود ندارد،این اثرنشان دهنده قدمت و اصالت این منطقه است و جابجایی آن یعنی غارت میراث فرهنگی یک قوم…آن منطقه از نظر طبیعی هم منطقه ای بسیار بکر و زیبا است که متاسفانه مورد کم لطفی مسئولین بوده در حالی که آنجارا می توان به یک منطقه ی توریستی با جذب گردشگر بالا تبدیل کرد…نصب کردن چند میله و…نمی تواند دردی دوا کند باید ابتدا فرهنگ‌سازی شودوافرادرا به هرروشی باید از ارزش این آثارومزایایی که در آینده برایشان از نظر مالی و…به ارمغان می آوردآگاه کرد،
مطمئناتمام مکان های توریستی قبلاسیاست ها و فرهنگ‌سازی هاوهزینه هایی برایشان شده که به اینجا رسیده اند و خود منبع درآمدی برای شهر و ساکنین اطراف آن شده است