شیوع ویروس کرونا، در زمانی کوتاه همه جهان را دستخوش تغییرات اساسی کرده است که قطعا این تغییرات اثرات بلندمدتی از خود برجای خواهدگذاشت.
بدون در نظر گرفتن مقوله سلامتی افراد که مربوط به حوزه پزشکی می‌شود، بسیاری از وجوه زندگی افراد، از قبیل صنایع و مشاغل مختلف، در این دوران ضررهای ناشی از شیوع ویروس کرونا را تجربه کرده‌اند، یکی از این حوزه‌ها صنعت گردشگری است که گویا قرار است تا زمانی نامعلوم با این تغییرات منفی دست به‌گریبان باشد.
آمارهای منتشر شده از سوی سازمان جهانی گردشگری (UNWTO) و شورای جهانی سفر (WTTC)، حکایت از آن دارد که دقیقا در برهه‌ای که برنامه‌ریزی‌ها در راستای رونق مشاغل و کارآفرینی در صنعت گردشگری و هتلداری در سطح جهان مورد توجه قرار گرفته‌بود، ظهور و شیوع ویروس کرونا باعث نابودی ۵۰ میلیون شغل در این صنعت شد، به‌گونه‌ای که درحال‌حاضر، دوسوم درآمدهای جهانی حاصل از صنعت گردشگری نیز کاهش پیدا کرده است.
ایران هم در این ایام وضعیت مشابهی را تجربه کرده، به‌گونه‌ای که براساس گزارش‌های انجمن شرکت‌های هوایی کشور، در نوروز ۹۹ بیش از ۹۰ درصد پروازهای خطوط هوایی ایران کنسل شده و خسارت حاصل از آن تا نیمه فروردین سال جاری بیش از ۳ هزار میلیارد تومان برآورد شده‌است. با توجه به آمارها و شواهد موجود می‌توان این‌گونه نتیجه گرفت که صنعت گردشگری نخستین صنعتی است که متحمل زیان‌های فراوانی شده و تا مرز ورشکستگی اقتصادی پیش رفته است.
نکاتی که مسافران برای سفر هوایی ایمن رعایت کنند
در هرحال، عمق فاجعه هرقدر هم که باشد، نمی‌توان هیچ صنعتی را برای همیشه تعطیل کرد. حالا که کرونا قصد ندارد به این زودی‌ها دست از سر ساکنان کره‌زمین بردارد، گویا بالاخره تصمیم گرفته‌شده تا سفرهای هوایی کار خود را از سر بگیرند. البته اصلی‌ترین شرط برای تحقق این امر رعایت پروتکل‌های بهداشتی و ضوابط خاص است.
درحالی‌که بسیاری از دست‌اندرکاران و ذی‌نفعان صنعت حمل‌ونقل هوایی برای رونق این صنعت و بازگشتن وضعیت سفرهای هوایی به حالت طبیعی قبل از کرونا منتظر تصمیم مراجع ذی‌صلاح هستند، به‌تازگی اخباری به گوش رسیده مبنی براینکه برخی از محدودیت‌های سفرهای داخلی از میان برداشته شده است.
براین اساس، بسیاری از متخصصان به مسافران توصیه کرده‌اند که برای پیشگیری از ابتلا به کرونا قبل از سفرهای هوایی واکسن بزنند، البته این بدان معنا نیست که واکسن این بیماری کشف شده‌است. اما واکسیناسیون، بدن افراد را در برابر ابتلا به بسیاری از بیماری‌های عفونی مصون کرده و از تضعیف شدن سیستم ایمنی بدن جلوگیری می‌کند. ازاین طریق خطر ابتلا به ویروس کرونا نیز در افراد کاهش پیدا خواهدکرد.
علاوه‌براین، در شرایط کنونی همه پزشکان و متخصصان شستن دست‌ها با آب و صابون برای جلوگیری از ابتلا به ویروس کرونا را از واجبات می‌دانند. از این رو، بر هر مسافری واجب است تا در طول سفر دست‌های خود را مرتب بشوید و از تماس آنها با چشم‌ها و صورت خود خودداری کند. استفاده از ضدعفونی کننده‌های الکلی نیز روش مناسبی برای رعایت این موضوع است.
به همه افراد توصیه می‌شود از ایستادن در کنار افراد مشکوک و کسانی که سرفه می‌کنند خودداری کرده و از توقف در اجتماعات و شلوغی‌ها پرهیز کنند.
بسیاری از شرکت‌های هواپیمایی در سطح جهان به مشتریان خود توصیه می‌کنند هنگام خرید بلیط صندلی مجاور خود را نیز خریداری کنند. البته این تصمیم هزینه‌بر است، اما با تاکید بر این موضوع که خطر اصلی برای انتشار ویروس کرونا افرادی هستند که در اطراف شما می‌نشینند، شاید این عمل توجیه اقتصادی پیدا کند.
شاید باورتان نشود اما یکی از مکان‌های رایج برای انتقال ویروس کرونا، سرویس‌های بهداشتی هواپیما هستند. بنابراین، حتی‌المقدور در سفرهای هوایی از رفتن به سرویس بهداشتی خودداری کرده درصورتی‌که مجبور به استفاده شدید، دست خود را با یک محلول ضدعفونی‌کننده به‌دقت ضدعفونی کنید.
استفاده از ماسک برای مقابله با این ویروس از دیگر مواردی است که رعایت آنها در سفرهای هوایی الزامی است.
ضمن اینکه نوشیدن آب فراوان و خودداری کردن از نوشیدن مشروبات الکلی و کافئین‌دار می تواند سیستم ایمنی بدن افراد را در سطح بالایی نگه داشته و سفر ایمن‌تری برای مسافران به همراه داشته باشد.
در نهایت از آنجاکه، استرس به هنگام سفر می‌تواند احتمال ابتلا به ویروس کرونا را افزایش دهد، حفظ آرامش و خونسردی در طول سفر و خواب مناسب از دیگر مواردی است که باید در طوی سفر رعایت شود. چراکه، برخلاف تصور عامه هنگام خواب هم سیستم دفاعی بدن انسان کارایی لازم در برابر ویروس کرونا را خواهد داشت.
پروتکل‌های بهداشتی که هواپیمایی‌ها باید رعایت کنند
علاوه‌بر موارد گفته‌شده، همه ایرلاین ها و خطوط هوایی کشور نیز ملزم به اجرای پروتکل‌های بهداشتی که از سوی نهادهای متولی مطرح شده، هستند. این پروتکل‌ها در قالب دستورالعمل‌هایی با هدف پیشگیری از شیوع کرونا و حفظ سلامت مسافران و خدمه پرواز تدوین شده و در اختیار ایرلاین‌ها گذاشته شده است.
براساس این پروتکل‌ها، همه شرکت‌های هواپیمایی فعال در کشور باید هواپیما را بعد از هر پرواز و قبل از مسافرگیری کاملا ضدعفونی کنند. علاوه‌براین، اطمینان از سلامت مسافران با روش‌هایی نظیر تب‌سنجی از دیگر اقداماتی است که در این دستورالعمل‌ها آورده شده‌است.
ضدعفونی کردن کانترها قبل از پذیرش مسافران، ضدعفونی کردن هواپیما قبل از ورود مسافران، بررسی سلامت مسافران قبل از سوار شدن به هواپیما، چک کردن دمای بدن مسافران قبل از ورود به هواپیما توسط دستگاه تب‌سنج پزشکی و… از دیگر اقداماتی است که ایرلاین‌های کشور برای پیشگیری از شیوع ویروس کرونا در دستور کار خود قرار داده‌اند.
البته برخی از خطوط هوایی به رعایت این موارد اکتفا نکرده و اقدامات دیگری را نیز در دستور کار خود قرار دادند. به‌عنوان مثال، ایران‌ایر (هما) در کنار رعایت موارد یادشده بسته‌های بهداشتی حاوی یک جفت دستکش، یک عدد ماسک و دستمال مرطوب آنتی‌باکتریال را به‌صورت رایگان به همه مسافران خود ارائه می‌دهد.
ایران ایرتور نیز علاوه بر رعایت پروتکل‌های بهداشتی، اقدام به ضدعفونی کردن هواپیما با استفاده از اشعه UV می‌کند.
با این اوصاف آیا بلیط هواپیما گران می‌شود؟
اکنون که در اغلب کشورها محدودیت‌های ناشی از ویروس کرونا در حال کاهش یافتن است، باردیگر توجه‌ها به صنعت هوانوردی جهان جلب شده است. در این مدت برخی از خطوط هواپیمایی مسافربری با محدودیت‌هایی تعدادی از پروازهای خود را برای بازگرداندن مسافرانشان حفظ کرده و برخی از هواپیماهای مسافربری خود را به هواپیماهای باری تبدیل کرده‌اند.
حال سوالی که باید به آن پاسخ داده شود این است که با از سرگیری پروازهای مسافرتی و با توجه به رعایت پروتکل‌های بهداشتی که قطعا برای خطوط‌هوایی هزینه‌بر است، ویروس کرونا تا چه‌حد در قیمت بلیت هواپیما تاثیر خواهد گذاشت؟
مسلم است بعد از شیوع این بیماری همه گیر شیوه سفرهای هوایی بسیار تغییر خواهد کرد، قطعا هزینه‌های سفر هوایی و معطلی در فرودگاه‌ها برای داشتن پروازی ایمن بیشتر از گذشته خواهد شد.
شواهد حاکی از آن است که شرکت‌های هواپیمایی خواستار آنند که پرواز مسافران با هواپیما دوباره آغاز شود. به این ترتیب شاید در کوتاه‌مدت هواپیماها با هدف تشویق مردم به سفرهای هوایی، قیمت بلیت را کاهش دهند، اما با یک بررسی ساده می‌توان دریافت که عواملی وجود دارند که در بلندمدت اجازه نمی دهند این اتفاق بیفتد.
بنجامین کانی، از شرکت فناوری آمادئوس که خدمات فناوری اطلاعات از جمله یکی از سیستم‌های اصلی رزرو بلیط را در اختیار صنعت قرار می‌دهد، معتقد است: شرکت‌های هواپیمایی معمولا از میزان تقاضا در گذشته، برای پیش‌بینی تقاضا در آینده استفاده می‌کنند، اما شرایط کنونی بی‌سابقه است.
وی می‌گوید: وقتی داده‌های گذشته کاملا متفاوت هستند یا دیگر ربطی به محاسبات آینده ندارند، شرکت‌های هواپیمایی چه کار می‌توانند بکنند؟
براین اساس، شرکت‌های هواپیمایی غالبا قیمت بلیط را بر اساس تلفیق مدل‌ها و محاسبات علمی، تعیین می‌کنند. به این معنا که عواملی نظیر اینکه انگیزه مسافر از سفر چیست و حاضر است تا چه مبلغی برای خرید بلیط بپردازد، در این قیمت‌گذاری دخیل است. اما با توجه به شرایط پیش‌آمده کسی نمی‌داند که آیا مدل‌هایی که شرکت‌های هواپیمایی دهه‌ها برای قیمت‌گذاری از آن استفاده می‌کردند، چگونه قرار است تغییر کند.
بنابر نظر متخصصان قیمت بلیط هواپیماها بر اساس منحنی عرضه و تقاضا تعیین می‌شود، اما نکته‌ای که اکنون وجود دارد این است که بسیاری از مردم به دلیل استرس و رعایت مسائل بهداشتی، راهنمایی‌های مربوط به خارج نشدن از منزل و مقررات قرنطینه اقدام به سفر نمی کنند.
در هرحال، عقیده عمومی مبتنی بر این امر است که با رفع محدودیت از پروازهای داخلی سفرهای بازرگانان، کارگران و دانشجویان به مراتب زودتر از سفرهای تفریحی به منوال گذشته بازمی‌گردد.
همین موارد است که صنعت هوایی در سراسر جهان را با وضعیت مبهمی روبه‌رو کرده‌است و هیچ‌کس نمی‌تواند به این سوال پاسخ دهد که آیا هزینه سفرهای هوایی کاهش پیدا می‌کند یا باید منتظر افزایش قیمت بلیط هواپیما باشیم. اما مسلم است که میزان شیوع و ماندگاری ویروس کرونا و ارزیابی وضعیت سفید یا قرمز ماندن برخی مناطق، شهرها و کشورها می‌تواند شرایط متفاوتی را در سراسر جهان ایجاد کند.
برای داشتن سفر هوایی ایمن چه تمهیدات دیگری اندیشیده شده است؟
با توجه به اهمیت این موضوع، چند وقتی است که دفتر اداره کل نظارت بر عملیات هوانوردی معاونت هوانوردی و امور بین‌الملل سازمان هواپیمایی کشوری، صفحه ویژه‌ای با عنوان «۱۹-Covid » در سایت سازمان هواپیمایی کشوری راه‌اندازی کرده است.
هدف از راه‌اندازی چنین صفحه‌ای این است که علاوه بر بارگذاری شیوه‌ها و پروتکل‌های مراقبتی در صنعت هوانوردی برای مقابله با شیوع ویروس کرونا، فرم خوداظهاری مسافران هوایی و همچنین بخشنامه تمدید خودکار اعتبار کلیه گواهینامه‌ها، تاییدیه ها و مجوزهای صادره از سوی سازمان هواپیمایی کشوری نیز برای ارباب رجوع بارگذاری شود تا دیگر برای تمدید آنها نیازی به مراجعه حضوری فعالان صنعت هوانوردی نباشد.
علاوه‌براین، تحلیلی که ایکائو (سازمان جهانی هوانوردی) در خصوص آثار سوء شیوع ویروس کرونا بر صنعت هوانوردی در دنیا ارائه کرده نیز برای آگاهی‌بخشی بیشتر، در این صفحه به مخاطبان ارائه شده است.
در این بخش از سایت سازمان هواپیمایی کشوری، لینک‌های مربوط به صفحات تخصصی کرونا در سایت‌های مرجع این صنعت شامل ایکائو (سازمان جهانی هوانوردی)، یاتا (انجمن بین المللی شرکت‌های هواپیمایی)، ACI (شورای بین المللی فرودگاه‌های دنیا)، انجمن جهانی بهداشت در صنعت هوانوردی و همچنین سازمان جهانی بهداشت، بارگذاری شده که علاقه‌مندان می‌توانند با دسترسی به این صفحه به اطلاعات مورد نیاز خود دست پیدا کنند.
