بیش از به یک سال است که از شیوع بیماری کرونا در سراسر دنیا می‌گذردو در این مدت بیشتر مشاغل دنیا به شدت از این مساله آسیب دیده‌اند. اما بی‌تردید صنعت گردشگری و هتلداری از آن دست مشاغلی هستند نسبت به سایر صنایع از مشکلات اقتصادی ناشی از کرونا آسیب بیشتری دیده و با بحران روبه‌رو شده‌اند.
براساس آمارهای موجود، صنعت گردشگری چیزی در حدود ۱۰ درصد از درآمد ناخالص جهان را به خود اختصاص می‌دهد. با وجود این درپی شیوع و گسترش ویروس کرونا و تعطیلی اکثر هتل‌ها، بیش از ۳۱۹ میلیون عنوان شغلی مرتبط به حوزه گردشگری در جهان با مشکلات فراوانی دست به گریبان هستند.
به‌گونه‌ای که سازمان جهانی گردشگری، طی گزارشی اعلام کرده که صنعت گردشگری جهانی در اثر پیامدهای ناشی از همه‌گیری کرونا، میلیاردها دلار خسارت دیده که جبران آن در کوتاه مدت امکان‌پذیر نیست. متخصصان اعلام کرده‌اند: شیوع کرونا موجب از بین رفتن پنجاه میلیون شغل در جهان شده و در صورتی که این بیماری به کلی از بین برود، ده ماه زمان لازم است تا صنعت گردشگری به شرایط پیش از کرونا بازگردد.
صنعت هتلداری در ایران
ایران هم مانند بسیاری از دیگر کشورها با هدف کنترل شیوع بیماری محدودیت‌هایی مانند لغو پروازها و منع سفر را در سراسر کشور اعمال کرد. تعطیلی مراکز گردشگری در درازمدت باعث بیکاری حدود ٧۵ هزار نفری که به صورت مستقیم در هتل‌ها و مراکز اقامتی کشور فعالیت می‌کردند، شد و شیوع ویروس کرونا معیشت آن‌ها را با چالش مواجه کرد.
ضمن اینکه در این میان بسیاری از مشاغلی که غیرمستقیم از حضور مسافران و گردشگران امرار معاش می‌کردند، دچار بحران شدند. علاوه بر مقوله معیشت افراد تعدیل نیروهای هتل‌ها سبب شده صنعت هتلداری نیروهای کارآمد خود را از دست بدهد.
تخفیف و شرایط ویژه هم دردی دوا نمی‌کند
برخی از هتل‌های کشور برای مقابله با کسادی بازار و خالی بودن اتاق‌ها، تصمیم گرفته‌اند تخفیف‌هایی برای هر اتاق در شبانه‌روز قائل شوند، اما این تخفیف‌ها نیز کارساز نبوده و همچنان اتاق‌های هتل‌ها خالیست. علاوه‌براین، با وجود عدم درآمد در سال جاری قیمت خدمات هتل‌ها هم برای حمایت از مسافران افزایشی نداشته که این موضوع باعث نارضایتی برخی از فعالان این حوزه شده است.
فعالان صنعت هتلداری معتقد هستند حال که امیدی به حضور توریست خارجی در هتل‌ها حداقل تا یک سال آینده نیست، لازم است متولیان امر برای جذب گردشگر داخلی تمهیداتی اندیشیده و برنامه‌ریزی کنند، این خواسته هتلداران در حالی مطرح شده که داخل کشور نیز دیگر مانند گذشته تمایلی برای سفر وجود ندارد و اگر هم متقاضی وجود داشته باشد، محدودیت‌ها اجازه چنین کاری را به مسافران نمی‌دهد.
علاوه‌براین، با توجه به شرایط کرونا و بخشنامه‌های ستاد ملی مقابله با کرونا، همایش‌ها، مراسم و نمایشگاه‌هایی که هرساله در هتل‌ها برگزار شده و منبع درآمد خوبی برای هتل‌ها محسوب می‌شد هم به دلیل محدودیت تجمع در فضای بسته و سرپوشیده لغو شده است.
البته مشاهدات میدانی حکایت از این موضوع دارد که بسیاری از مسافران داخلی اقدام به سفر کرده و در مراکز اقامتی غیر رسمی مانند ویلاهای شخصی و چادرهای مسافرتی و کمپ‌ها اقامت می‌کنند؛ از این رو، چندی پیش ولی‌الله تیموری با بیان این موضوع از ستاد مقابله با کرونا درخواست کرده بود تا با بازگشایی هتل‌ها و مراکز اقامتی رسمی ضمن ضابطه‌مند کردن اقامت مسافران و رعایت پروتکل‌های بهداشتی به صنعت هتلداری کشور نیز کمک کنند.
وی در این‌باره گفته بود: صنعت هتلداری یکی از مهم‌ترین بخش‌های صنعت گردشگری است، اما آسیب‌های فراوانی از شیوع ویروس کرونا دیده است، امیدواریم با مراقبت‌های ویژه و حمایت‌های لازم از فعالان این صنعت بتوانیم این خسارات را تا حدودی جبران کنیم، تا این صنعت با خسارات و صدمات کم‌تری مواجه شود.
چراکه، هتل‌ها در زمان تعطیلی نیز برای نگهداری تأسیسات، فضای سبز و برقراری امنیت هزینه می‌کنند که این رقم از ۳۰ میلیون تا ۵۰۰ میلیون تومان در ماه بسته به تعداد ستاره‌های هتل و استان‌های مختلف در نوسان است و همین مبلغ در شرایطی که درآمدی وجود ندارد هزینه‌های کمرشکنی را به هتلداران تحمیل می‌کند.
ماجرای بسته‌های حمایتی دولت چه بود؟
از همان ابتدای شیوع ویروس کرونا صحبت‌هایی از بسته‌های حمایتی دولت شنیده می‌شد که در آن زمان هتلداران اعلام کردند این حمایت‌ها برای صنعت هتلداری که صددرصد آسیب دیده است، اصلا جواب نمی‌دهد.
این در حالی است که برخی از فعالان این صنعت بسته‌های حمایتی دولت ویژه فعالان گردشگری را نشانه عزم دولت و به خصوص وزارت گردشگری در حمایت از این صنعت دانسته‌اند.
سیدامیرناصر طباطبایی رییس جامعه هتلداران یزد و خزانه‌دار جامعه هتلداران کشور با بیان اینکه این بسته‌ها اقدام مثبت اما با تاثیر کم از سوی وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری است، گفت: چنین اقداماتی نمی‌تواند بسیار موثر باشد اما نشان از عزم وزارت میراث فرهنگی برای کمک به فعالان گردشگری دارد. البته نباید این موضوع را نادیده بگیریم که انتشار این خبر در اوج بحران کرونا برای فعالان گردشگری نویدبخش بوده است. اما نکته‌ای که در این میان وجود دارد این است که به علت تاخیر نمی‌تواند کمک شگرفی به دست‌اندرکاران این صنعت کند.
براساس این گزارش، امهال همه هزینه‌های فعالان و تاسیسات گردشگری تا پایان سال جاری شامل مالیات اعم از عملکرد و ارزش افزوده (مربوط به سال‌های قبل)، حق بیمه کارفرمایی و بازپرداخت وام و تسهیلات بانکی، پرداخت قبوض مصرفی حامل‌های انرژی (آب، برق، گاز)، پرداخت تسهیلات بانکی بر مبنای حمایت از کسب و کار با دوره تنفس شش ماهه از شرایط این بسته‌های حمایتی است.
بیماران کرونایی میهمان هتل‌ها می‌شوند؟!
اخیرا شایعاتی مبنی بر تغییر کاربری هتل‌های کشور شنیده شده است که با اما و اگرهای فراوانی روبه‌رو است. در ابتدا خبرگزاری مهر پیرامون این مقوله، خبر از ورود نهادها برای در اختیار قرار دادن هتل‌ها به طرح جداسازی بیماران داده بود.
این درحالی است که اجرای این طرح نیازمند زیرساخت و مهیاسازی بستر مناسب است. بنابر اعلام گروه هتل‌های ایران‌گردی و جهان‌گردی هیچ برنامه‌ریزی برای تبدیل اقامتگاه‌های این مجموعه به نقاهتگاه از پیش انجام نشده است و امکاناتی در این خصوص وجود ندارد.
البته، چندی پیش وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در جلسه شورای معاونان و مدیران وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی بر رعایت شیوه‌نامه‌های بهداشتی ابلاغی و پیگیری جدی در پایش و بازرسی از اماکن گردشگری و اقامتی برای اجرای این دستورالعمل‌ها تاکید کرده و از درخواست وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی درباره اجاره هتل‌های درجه یک، دو، سه و اماکن اقامتی در استان‌ها به‌عنوان نقاهتگاه بیماران کرونایی و استقرار کادر پزشکی خبر داده بود.
به نظر می‌رسد با توجه به اعمال محدودیت‌های جدید ستاد ملی کرونا و خسارت‌های وارد شده به صنعت هتلداری دولت در نظر دارد با اجرای طرح اجاره مراکز اقامتی توسط وزارت بهداشت برای گذراندن دوره نقاهت بیماران دردهای این بخش را کمی تسکین دهد.
براساس این گزارش، درحالحاضر ظرفیت بیمارستان‌ها و مراکز درمانی برای بستری کردن بیماران کرونایی تکمیل شده است، این طرح در هیات دولت و ستاد ملی مدیریت کرونا مطرح شده و وزارتخانه میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی برای برقراری تعامل بیشتر با ستاد ملی کرونا این موضوع را با جامعه حرفه‌ای هتلداران ایران در میان گذاشته است تا تعاملی بین این بخش و مرکز بهداشت و پزشکی کشور برقرار شود.
براین اساس در نظر گرفته شده تا مراکز اقامتی که متقاضی هستند و اعلام آمادگی می‌کنند، به مجموعه‌های وزارت بهداشت معرفی شوند تا ضمن عقد قرارداد بستر لازم در این زمینه فراهم شود.
این طرح یک بار هم اوایل سال جاری از سوی وزارت بهداشت مطرح شده بود که البته بی‌ثمر ماند. اسماعیل برات، معاون اداره کل نظارت و ارزیابی خدمات میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، در رابطه با این موضوع به خبرنگار ما گفت: در آن زمان این طرح جدی گرفته نشد. چراکه، لازم بود پشتیبانی‌های مالی این طرح مد نظر قرار گیرد، اما با مطرح شدن یک باره آن دریافتیم فعالیت و برنامه‌ریزی خاصی در این زمینه انجام نگرفته است.
وی تصریح کرد: اکنون که این طرح به صورت کلی مطرح شده است، باید در مرحله نخست آمار و هزینه‌ها را از تشکل ملی هتلداری و ادارات کل استان‌ها دریافت کنیم. بنابراین، لازم است تشکل مذکور آمار و هزینه‌های مورد نیاز را برآورد کند.
برات تاکید کرد: البته درحالحاضر این طرح به صورت یک پیشنهاد کلی مطرح شده و برای اینکه جنبه اجرایی پیدا کند، به زمان نیاز داریم.
صحبت در رابطه با این مقوله بسیار است اما سوال کلیدی این است که متولیان امر چگونه می‌خواهند صنعت گردشگری که قبل از شیوع کرونا، قرار بود جایگزین صنعت نفت شود را از ورطه نابودی نجات داده و جانی دوباره به آن هدیه کنند؟
