نام اهواز که می‌آید، اکثر مردم شب‌های کنار کارون را تصور می‌کنند. در شب‌های اهواز، کارون به آرامی در جریان است و شادابی مردم شهر را تماشا میکند. نور هلالی چراغ‌های پل سفید اهواز در آب منعکس شده و آسمان سرمه‌فام شب هم این ترکیب را تکمیل میکند. جوانان اهوازی شب زنده‌دارهای خوبی هستند. آن‌ها شب‌ها کنار رود کارون می‌نشینند، صدای قهقه خنده و بازی‌هایشان انسان را به وجد می‌آورد. گاهی هم فعال‌تر می‌شوند و یک بازی دست جمعی راه می‌اندازند. بزرگ‌ترها هم با جوان‌ها همراه می‌شوند، کنار کارون می‌نشینند، گل می‌گویند و گل می‌شنوند و از ایام جوانیشان در کنار کارون بزرگ یاد می‌کنند. بعضی وقت‌ها از گوشه و کناری، صدای نی همبون، دمام یا سازهای دیگر به گوش می‌رسد و ضیافت شبانه مردم خونگرم خوزستان را کامل میکند.
در این برگ از سفرنامه مجله گردشگری علی بابا، به سراغ پل معروف اهواز که با نام پل سفید یا پل هلالی اهواز هم شناخته می‌شود، می‌رویم و درباره زیبایی‌هایش صحبت می‌کنیم. جاهای دیدنی اهواز و خونگرمی مردم آن گردشگران زیادی را به این پاره از تن ایران دعوت میکند.
پل سفید اهواز کجاست؟
پل سفید اهواز چه سالی ساخته شده است؟
جاهای دیدنی نزدیک به پل سفید اهواز کداماند؟
درباره پل سفید اهواز
پل سفید اهواز دومین پلی بود که روی رودخانه کارون ساخته شد؛ اولین پل، راه آهن را به بندر امام (شاپور سابق) متصل میکند و به پل سیاه شهرت دارد. سپید پل همچنین اولین پل معلقی بود که در ایران ساخته شد. کارون پرآب‌ترین رود ایران و شاهرگ خوزستان است. کارون تنها رودی بود که امکان عبور کشتی از آن وجود داشت.
این رودخانه آب آشامیدنی و آب مورد نیاز صنایع را تأمین میکند و رونق کشت و کار خوزستان هم هست. کارون بزرگ، اهواز را به دو نیمه شرقی و غربی تقسیم میکند و پل‌ها که اغلب آن‌ها از جاهای دیدنی اهواز هستند، این دو نیمه را به هم پیوند می‌دهند.
عکس از: سایت Google Maps
پل سفید یکی از ۱۰ پل معروف اهواز است که دو طرف کارون را به هم وصل میکند. تعداد زیاد پل‌های اهواز باعث شده یکی از القاب مرکز استان خوزستان، شهر پل‌ها باشد. پل معلق اهواز از سال ۱۳۱۵ فعال است. مهندسان هنگام بهره‌برداری سه قانون برای استفاده از این پل وضع کردند. اول اینکه فقط یک ماشین از روی پل عبور کند. دوم اینکه ماشین‌ها سرعتشان بیشتر از ۵ کیلومتر بر ساعت نباشد و سوم اینکه همزمان چند درشکه از روی پل رد نشود. مهندسین سازنده پل را به مدت ۲۴ ماه ضمانت کردند و آن را به راه آهن ناحیه جنوب تحویل دادند.
عکس از: سایت Google Maps
پل هلالی اهواز در سال ۱۳۷۸ در فهرست آثار میراث فرهنگی ایران ثبت شد. این پل هنوز هم فعال است و ماشین‌ها با استفاده از آن می‌توانند از شرق رودخانه به غرب آن بروند. در دو کناره پل هم بخشی به عنوان پیاده‌رو در نظر گرفته شده و مسیری برای قدم زدن بر فراز کارون زیباست.
تاریخچه پل سفید اهواز
پروژه ساخت پل سفید از سال ۱۳۱۲، در عصر حکومت رضا شاه پهلوی، آغاز شد تا درشکه‌ها، عابرین پیاده و ماشین‌ها بتوانند از هر طرف کارون به سمت دیگر آن بروند. در آن زمان میرزا علی خان منصور وزیر طرق و شوارع ایران بود. او با اسکار لیندال، نماینده یک شرکت عمرانی سوئدی به نام سونسکاانتر پرناداکتی پولاکت، قرارداد ساخت پل فلزی را بست. بودجه در نظر گرفته شده برای ساخت این پل ۵ میلیون و ۷۸۰ هزار ریال بود و بانک ملی ایران آن را تأمین کرد. مصالح نیز بعد از تایید سفارت ایران در استکهلم، تأمین شد و شرکت سوئدی کار خود را آغاز کرد. انگلیسی‌های فعال در شرکت نفت ایران هم بخشی از تجهیزات مورد نیاز برای ساخت پل را در اختیار پروژه قرار دادند.
عکس از: سایت Google Maps
مهندس مجری این پروژه یک فرد آلمانی بود که به همراه همسرش مسئولیت ساخت آن را برعهده گرفت. تا سال ۱۳۱۴، همه چیز به خوبی پیش می‌رفت و ساخت پایه‌های پل به پایان رسید. بعد از تکمیل هلالی اول، نوبت به ساخت قوس دوم رسیده بود که انگلیسی‌ها سر ناسازگاری گذاشتند. آن‌ها تجهیزات خود را از پروژه خارج کردند و روند ساخت پل را به صورت کامل متوقف کردند. این موضوع، فشار روانی زیادی بر مهندس آلمانی وارد کرد، آنچنان که از غصه ناتمام ماندن پل دق کرد و دار فانی را وداع گفت!
عکس از: سایت Google Maps
چالشی که انگلیسی‌ها ایجاد کردند و مرگ مهندس آلمانی، نتوانست همسر مهندس را از رسیدن به هدف نهایی و تکمیل پروژه بازدارد. او بعد از همسرش مسئولیت کامل پروژه را برعهده گرفت. خانم آلمانی تصمیم گرفته بود بدون تجهیزات انگلیسی‌ها و جرثقیل‌هایشان کار ساخت را به پایان برساند. با همت این بانوی قدرتمند، هلالی دوم پل هم ساخته شد. در نهایت، بعد از ۷ ماه تأخیر، پل در سال ۱۳۱۵ به مدت ۴ ساعت و نیم مورد آزمایش قرار گرفت و همه تست‌ها را با موفقیت پشت سر گذاشت. جشن افتتاحیه پل هم در ۳۰ شهریور ۱۳۱۵ برگزار شد و از همان روز پل به بهره‌برداری رسید.
مهندسان و شرکت سوئدی اعلام کردند که عمر مفید این پل ۵۰ سال است، اما اولین بازسازی پل ۷۴ سال بعد انجام شد! شهرداری اهواز در سال ۱۳۸۹ عملیات بازسازی پل سفید را آغاز کرد. جوشکاری و جایگزینی قطعات فرسوده، بتن ریزی، کف‌سازی، ساخت نرده و رنگ آمیزی قسمت‌های فلزی پل، برنامه‌هایی بود که در روند بازسازی اجرا شد.
پل سفید اهواز کجاست؟
پل سفید، میدان شهدای اهواز را به خیابان فلسطین متصل میکند. این پل از روی بلوار ساحلی شرقی و جاده ساحلی غربی هم رد می‌شود، اما نمی‌توان از طریق این دو جاده به روی پل رسید. اگر در بلوار ساحلی شرقی هستید، باید ابتدا از خیابان آزادگان به میدان شهدا برسید و سپس روی پل بروید. اگر هم بخواهید به جاده ساحلی غربی بروید، باید ابتدا وارد خیابان فلسطین شوید و سپس از فرعی‌ها به سمت جاده ساحلی بروید.
عکس از: سایت Google Maps
پل سفید روی گوگل مپ
برای اینکه ساده‌تر مسیر این پل معروف اهواز را پیدا کنید، در ادامه موقعیت مکانی آن را قرار داده‌ایم.
بهترین مسیر دسترسی به پل سفید اهواز
امکان دسترسی به این پل هم با خودروی شخصی و هم حمل و نقل عمومی وجود دارد. در دو طرف پل سفید، ایستگاه اتوبوس قرار گرفته و خطوطی که از این مسیر عبور می‌کنند، اکثر مناطق شهر را پوشش می‌دهند. اگر قصد استفاده از حمل و نقل عمومی را دارید، با یک تا چهار خط اتوبوس می‌توانید خود را به پل برسانید. در نقاط مختلف شهر هم تاکسی‌های خطی وجود دارند و با استفاه از آن‌ها می‌توانید سریع‌تر به پل معلق برسید.
عکس از: سایت Google Maps
اگر از تهران به سمت اهواز می‌روید، احتمالا از بزرگراه اهواز- شوش یا بزرگراه اهواز- امیدیه وارد خواهید شد. در حالت اول، باید وارد بزرگراه مدرس شوید. مسیر اصلی را ادامه بدهید تا به میدان چمران برسید. از میدان چمران وارد جاده ساحلی شوید. اگر قصد دارید با ماشین از روی پل سفید عبور کنید، از روگذر جاده ساحلی، مستقیم بروید تا از روی پل سوم یا پل میدان پنج نخل عبور کنید.
بعد از عبور از پل، وارد بلوار ساحلی شرقی شوید. از یکی از فرعی‌ها به سمت چپ بپیچید تا وارد خیابان آزادگان شوید. مسیر خود را تا رسیدن به میدان شهدا ادامه دهید و سپس به سمت پل بپیچید. اگر هم قصد پیاده روی دارید، می‌توانید بعد از میدان چمران، به سمت راست جاده ساحلی غربی بپیچید و مسیر خود را تا رسیدن به غرب پل سفید ادامه بدهید.
عکس از: سایت Google Maps
اگر از سمت امیدیه به اهواز رسیده‌اید، باید وارد بزرگراه شهید مدرس شوید و مسیر خود را تا رسیدن به پل هوایی چهار شیر ادامه بدهید. از این پل هوایی، وارد اتوبان پاسداران شوید. بعد از پایان پاسداران، از کنارگذر بزرگراه آیت الله بهبهانی عبور کنید تا به خیابان رضوی برسید. اگر قصد دارید با ماشین از روی پل رد شوید، در دومین چهارراه به سمت خیابان آزادگان (چپ) بپیچید و تا رسیدن به میدان شهدا ادامه بدهید. اگر می‌خواهید پیاده روی کنید، رضوی را تا انتها ادامه بدهید تا به خیابان ساحلی شرقی برسید. سپس به سمت چپ بپیچید تا به پل سفید برسید.
اسامی دیگر پل سفید اهواز
همانطور که گفتیم، اولین پل اهواز، پل سیاه نام داشت که مخصوص راه آهن بود و فقط قطارها می‌توانستند از روی آن عبور کنند. البته پل‌های کوچک دیگری هم در شهر وجود داشت که برای عبور عابرین ساخته شده بود. پل معلق، دومین پل بزرگ شهر بود و به این خاطر «سفید» نامیده شد که مکملی برای پل سیاه باشد. این پل با نام‌های دیگری چون پل معلق و پل هلالی هم شناخته می‌شود. معلق به این خاطر که اولین پل معلق ایران است که هیچ ستونی در میانه آن وجود ندارد. نام هلالی نیز به خاطر قوس‌های پل به آن تعلق گرفته است. بعضی از افراد هم این سازه را با نام پل فلزی اهواز می‌شناسند.
عکس از: سایت Google Maps
معماری پل سفید اهواز
پل هلالی اهواز، سازهای است که با بتن و فلز ساخته شده. پایه‌های پل تماما بتنی است و نرده‌ها و قوس‌های آن با استفاده از فلز ساخته شده. جالب است بدانید که تمام اتصالات پل با پیچ و مهره به هم وصل شده‌اند و بعضی از قطعات فلزی هم به یکدیگر جوش خورده‌اند.
پل سفید یک شاهکار عمرانی در ایران است که به همت مقامات ایرانی و مهندسی کشورهایی چون آلمان و سوئد بنا شده. ابعاد و اندازه‌هایی که مهندسان برای ساخت این پل در نظر گرفتند را در ادامه بیان می‌کنیم.
- طول: ۲۰.۵ متر
- پهنا: حدود ۹ متر (نزدیک ۸.۹ متر)
- ارتفاع از سطح آب: ۱۳ متر
- دارای دو قوس بتنی ۱۲ و ۲۰ متری که در کنار هرکدام یک پیاده‌رو ساخته شده
- هفت دهانه: دهانه‌های بزرگ به طول‌های ۱۳۰ و ۱۳۶ متر، سه دهانه میانی به طول ۴۶ متر و دو دهانه کناری به با طول‌های ۱۰ و ۱۲ متر
عکس از: سایت Google Maps
نکته جالب درباره سازه بزرگ اهواز این است که بخشی از این پل بدون تجهیزاتی چون جرثقیل ساخته شد. خانم مهندس آلمانی، از تجهیزاتی که در اختیار داشت، برای تکمیل سازه استفاده کرد؛ به عنوان مثال از دوبه به جای جرثقیل بهره برد. دوبه وسیله‌ای است که برای جابجایی اجسام در بندرها به کار می‌رود.
تفریحات کنار سفید پل اهواز
تفریحات کنار سفید پل، همان شب‌نشینی‌های دلچسبی است که در ابتدای مقاله درباره آن‌ها صحبت کردیم. چه تنها باشید، چه با دوستانتان، قدم زدن یا نشستن در کنار کارون دلچسب است. در ادامه درباره چند فعالیت سرگرم‌کننده در حین بازدید از پل سفید اشاره می‌کنیم.
عکس از: سایت Google Maps
۱- پیاده‌روی روی پل سفید اهواز
اگر نزدیکی پل سفید باشید، هم می‌توانید در کنار کارون زیبا قدم بزنید و هم بر فراز آن. پیاده‌روی از آن کارهایی است که در هر حس و حالی، لذتبخش است. اگر سرحال باشید، پا تند می‌کنید تا کمی به نفس نفس بیفتید و ورزش کرده باشید. اگر با دوستانتان باشید، قدم می‌زنید و از هر دری صحبت می‌کنید و از حضور در کنار کسانی که درکتان می‌کنند، لذت خواهید برد. اگر تنها باشید، گوش کردن به موسیقی مورد علاقه‌تان در حین پیاده‌روی، حالتان را خوب میکند. پیاده‌روی عاشقانه هم که حسی وصف‌نشدنی دارد، به خصوص اگر کنار کارون زیبا و منظره پل سپید باشد.
عکس از: سایت Google Maps
۲- شب‌نشینی و دورهمی
حرف شب نشینی که می‌شود، اگر یاران موافق حضور داشته باشند، آدم دلش می‌خواهد آهنگ «شب مهتاب» را زمزمه کند، آنجایی که می‌گوید: «یا رب تو کلید صبح را در چاه انداز» تا صبح نرسد و شب زیبا تا مدت‌ها ادامه داشته باشد. حوالی کارون و پل سفید، پارک ساحلی است که امکانات لازم برای پیک‌نیک و شب‌نشینی را دارد.
سکوهایی برای نشستن، بوفه، سرویس بهداشتی و از همه مهم‌تر، چشم‌اندازی زیبا برای دورهمی. خنکای هوای اهواز از اواسط شب شروع می‌شود؛ به همین دلیل خانواده‌های اهوازی شب‌ها را از خانه بیرون می‌روند و هم‌نشین کارون زیبا می‌شوند. گاهی اوقات هم جوانان خوش ذوق سازهایشان را به کنار شط می‌آورند، می‌نوازند و در شادی مردم سهیم می‌شوند.
عکس از: سایت Google Maps
۳- عکاسی
مگر می‌شود منظره زیبای پل سفید و کارون را تماشا کنی و دلت نخواهد عکس بگیری؟ پل معلق اهواز یکی از اصلی‌ترین لوکیشن‌های عکاسی در اهواز برای عکاسان حرفه‌ای و مبتدی است. اگر مسافر خوزستان هستید، حتما یکی از به یادماندنی‌ترین عکس‌هایتان در کنار این پل زیبا خواهد بود.
عکس از: سایت Google Maps
بهترین زمان بازدید از پل سفید اهواز
اهواز در بخش جلگه‌ای خوزستان قرار دارد، اما بخاطر عوامل محیطی و پوشش گیاهی محدود، به عنوان یکی از گرم‌ترین و کم‌بارش‌ترین شهرهای ایران شناخته می‌شود. دمای این شهر در تابستان به بیش از ۵۰ درجه سانتی گراد می‌رسد و کم‌ترین دمای زمستانی آن هم ۵ درجه بالای صفر است. با این توصیف، می‌دانید که تابستان فصل مناسبی برای سفر به خوزستان نیست.
عکس از: سایت Google Maps
اواسط پاییز، تا اوایل بهار، بهترین زمان برای سفر به خوزستان زیباست. در پاییز، جلگه‌های خوزستان به بار نشسته‌اند و سرسبز هستند. هوا هم خنک و مطبوع است و به بهار شهرهای کوهستانی می‌ماند. تعداد مسافران اهواز در روزهای سال نو و روزهای تعطیل پاییز و زمستان بیشتر می‌شود. پس اگر طرفدار شلوغی نیستید و ایام کم‌مسافر را ترجیح می‌دهید، بهتر است یک وسط هفته پاییزی یا زمستانی را برای بازدید از جاهای دیدنی این شهر انتخاب کنید.
دیدنی‌های نزدیک پل سفید اهواز
پل فلزی اهواز، تقریبا در مرکز شهر قرار دارد؛ به همین دلیل بسیاری از جاهای دیدنی اهواز، به آن نزدیک است. اکثر این دیدنی‌ها، مکان‌های تاریخی هستند. احتمالا می‌توانید در یک روز کامل، پل هلالی و همه جاهای دیدنی نزدیک آن را بگردید و سایر روزهای سفرتان را به سایر جاذبه‌های گردشگری خوزستان اختصاص بدهید.
۱- کاروانسرای معین التجار
کاروانسرای معینالتجار کنار پل سفید، در بلوار ساحلی شرقی قرار گرفته است. این عمارت سنتی در دوره قاجار، به همت یکی از تاجران مشهور جنوبی به نام حاج محمد تقی معین التجار ساخته شد این عمارت در حال حاضر متروک است، ورودی ندارد و به رایگان می‌توانید از حجره‌های آن بازدید کنید.
عکس از: سایت Google Maps
۲- کلیسای مسروپ مقدس
کلیسای مسروپ مقدس یا سورت مسروپ هم از دیگر جاهای دیدنی اهواز است که در نزدیکی پل سفید قرار گرفته. برای رسیدن به این کلیسا، ابتدا باید به سمت شرقی کارون بیایید و سپس از میدان شهدا وارد خیابان آزادگان (۲۴ متری) شوید. با حدود ۲۰ دقیقه پیاده‌روی، به کلیسا می‌رسید. اگر هم ماشین شخصی داشته باشید، فاصله کلیسا تا پل کم‌تر از ۱۰ دقیقه است. البته اگر در سمت غربی پل باشید، باید ابتدا از روی پل نادری به شرق رودخانه بیایید و سپس به خیابان آزادگان برسید.
عکس از: سایت Google Maps
کلیساهای سورت مسروپ در چند شهر مختلف از جمله اهواز، مشهد و اراک قرار دارند. کلیسای اهواز در سال ۱۳۴۷ ساخته شده. هدف سازنده کلیسا این بود که مکانی کم خلوت و ساکت برای عبادات در اختیار مسیحیان قرار بدهد. البته در حال حاضر، اطراف کلیسا را منطقه مسکونی در بر گرفته و چندان خلوت نیست. این کلیسا همچنین به یک جاذبه گردشگری تبدیل شده است. کشیشان در کنار راهنمایی مردمان مسیحی، از پیروان سایر ادیان هم برای بازدید از کلیسا استقبال می‌کنند و تاریخه مسیحیت را برایشان توضیح می‌دهند.
۳- خانه ماپار نزدیک پل سفید اهواز
خانه ماپار، جاذبه‌ای در نزدیکی پل نادری است. اگر بخواهید از پل سفید به این خانه برسید، باید حدود ۱۵ دقیقه پیاده‌روی کنید. ابتدا باید وارد آزادگان شوید و به سمت پل نادری (پل چهارم) بروید. سپس وارد خیابان شهید غلامی شوید، بعد از آن به سمت چپ بپیچید و وارد خیابان کافی شوید. در تقاطع دوم کافی، به سمت راست بپیچید و وارد خیابان شهید خوانساری شوید. بعد از چند متر، به خانه ماپار خواهید رسید. با وسیله نقلیه هم باید از همین مسیر عبور کنید، اما می‌توانید ۵ دقیقه‌ای از سفید پل به ماپار برسید.
عکس از: سایت Google Maps
خانه ماپار یک خانه سنتی است که در سال‌های ابتدایی پهلوی ساخته شده. این خانه در حال حاضر قسمت‌های مختلفی شامل نگارخانه، شربت‌خانه و کافه، عکس‌خانه، فروشگاه صنایع دستی و مرکز اطلاع‌رسانی گردشگری دارد. این خانه سنتی، دو طبقه است. هنگام بازدید از این خانه، حیاط زیبا و حوض آبی میانه آن در کنار ایوان و درب‌های قدیمی‌اش هوس زندگی در چنین خانه زیبایی را به دلتان می‌اندازد.
۴- سقاخانه تاریخی اهواز
سقاخانه تاریخی اهواز هم در نزدیکی پل سفید قرار دارد. اگر پیاده هستید، باید از میدان شهدا وارد خیابان آزادگان شوید. بعد از مقداری پیاده‌روی، در سمت راستتان، خیابان رستگاری را می‌بینید. وارد آن شوید و تا رسیدن به تقاطع رستگاری با خیابان دکتر شریعتی ادامه بدهید. سقاخانه نبش همین تقاطع قرار دارد. با ماشین شخصی هم باید همین مسیر را طی کنید، با این تفاوت که اگر غرب رودخانه هستید، باید از پل نادری یا پل علی بن مهرزیار، به سمت دیگر برگردید.
عکس از: سایت Google Maps
این سقاخانه تاریخی با نام سقاخانه ابالفضل العباس هم شناخته می‌شود. جالب است بدانید که این محل از زمان‌های بسیار دور سقاخانه بوده است. آنچه اکنون از تاریخ این بنای کوچک زیبا باقی مانده، نشان می‌دهد سقاخانه کنونی در سال ۱۳۲۱ در محلی که قبلا سقاخانه بوده، دوباره ساخته شده است. در این سازه کوچک هم می‌توانید هنر معماری اسیلیمی را تماشا کنید و در همین حال از خنکای آبی که می‌نوشید، لذت ببرید.
۵- پارک دیدنی جزیره
پارک جزیره، جزیره نسبتا بزرگی است که در میانه کارون قرار دارد و مسیر دسترسی به آن از جاده ساحلی غربی است. وقتی روی پل فلزی اهواز ایستاده باشید، می‌توانید جزیره را ببینید. پل پارک جزیره هم برای عبور عابر پیاده و هم برای ماشین مناسب است. چمن و فضای شب‌نشینی، وسیله بازی کودکان، مسیرهای دوچرخه سواری و نورپردازی جذاب، ویژگی‌هایی است که پارک جزیره را به یکی از زیباترین تفریحگاه‌های اهواز تبدیل کرده.
عکس از: سایت Google Maps
پل سفید اهواز یعنی آوازه تمدن ایران در دنیا
در این مقاله سفید پل اهواز را معرفی کردیم و درباره ویژگی‌های آن گپ زدیم. اینکه چنین بنای عمرانی پیشرفته‌ای، حدود صد سال قبل در ایران ساخته شده و مهندسان اروپایی بر ساخت آن نظارت داشته‌اند، نشان می‌دهد ایران تا چه اندازه بلند آوازه و قدرتمند بوده است. پلی که هنوز هم محکم و استوار بر جای خود معلق مانده و همچنان می‌تواند وزن رفت و آمد ماشین‌ها را در تمام ساعات شبانه روز تاب آورد. خوزستان سازه‌های بسیاری دارد که تمدن ایران را به رخ جهانیان می‌کشد، از پل‌های زیبای کارون گرفته تا سازه‌های آبی شوشتر.
اگر هوای سفر به جنوب غربی ایران به سرتان زده و دلتان هوایی هوای گرم اهواز شده، همین الان سری به علی بابا بزنید و زمان حرکت اتوبوس‌ها و هواپیماها را چک کنید. بعد از آن هم به بخش رزرو اقامتگاه بروید و چند و چون اتاق بهترین هتل‌های این شهر را بررسی کنید. برنامه سفرتان را بچینید، رزرو خود را نهایی کنید و رهسپار شوید. علی بابا در اهواز منتظر شماست.
