اهواز با جاذبه‌های تاریخی و طبیعی فراوانش یکی از جذاب‌ترین جاهای دیدنی ایران است. اهواز سرزمین شگفتی‌های دوران باستان و مناظر طبیعی بی‌بدیل است. اهواز، برای بسیاری از ایرانیان، تداعی‌گر رود کارون، سمبوسه و آفتاب داغ شهر است. این شهر بنا‌های تاریخی و جاذبه‌های گردشگری فراوانی دارد: از بنای قاجاری معین‌التجار تا مرقد علی بن مهزیار اهوازی، از جادهٔ ساحلی کارون تا تالاب بامدژ و… . با ما همراه باشید تا جاهای دیدنی اهواز را بشناسید و خودتان را برای سفر به اهواز آماده کنید.
چطور به اهواز سفر کنیم؟
اهواز یکی از شهرهای پر‌تردد ایران است که با جاده‌ها، خطوط راه‌آهن و خطوط هوایی به دیگر نقاط ایران و حتی همسایگان ایران متصل است. اهواز به بندر‌های آبادان، خرمشهر، امام خمینی و ماهشهر و همچنین مرز شلمچه نزدیک و میزبان مردم بسیاری از کشور‌های همسایه است. این مرکزیت در حمل‌و‌نقل و نزدیکی به بازارهای مرزی و شاه‌راه‌های تجاری تأثیری مستقیم بر اقتصاد و فرهنگ این شهر دارد.
برای سیر‌و‌سفر در اهواز و بازدید از جاذبه‌های تاریخی و طبیعی آن می‌توانید از این روش‌ها استفاده کنید:
سفر هوایی
فرودگاه اهواز روزانه، به‌طور میانگین، ۷۰ پرواز داخلی و خارجی دارد. فرودگاه بین‌المللی اهواز پرواز‌هایی روزانه و مستقیم به مقصد تهران، اصفهان و شیراز و پرواز‌هایی هفتگی به مقصد مشهد، دوبی و کویت دارد. خطوط هوایی ایران‌ایر، اسکای، ماهان، کاسپین، ایر‌تور، آتا، کیش‌ایر، اترک، کشمیر، تابان، زاگرس و … در این فرودگاه فعال هستند.
سفر با قطار
خط ریلی تهران-خرمشهر از اهواز عبور می‌کند و روزانه ۳ قطار در این شهر توقف می‌کنند. علاوه بر این، ایستگاه قطار کارون میزبان قطار‌های خط اهواز-بندر امام خمینی است.
سفر با خودرو شخصی
اهواز در مسیر آزاد‌راه‌های اصفهان و شیراز است و با خطوط جاده‌ای به تهران راه دارد. شما می‌توانید از شمال اهواز به تهران، از شرق به اصفهان و شیراز، از جنوب به آبادان و خلیج فارس و از جنوب‌شرقی به بوشهر و ساحل خلیج فارس بروید.
سفر با اتوبوس
در اغلب شهرهای ایران اتوبوس‌هایی به مقصد اهواز وجود دارد. شهر اهواز هم دارای ۴ پایانه مسافربری مجزا‌ست:
- پایانه زاگرس
- پایانه تپه
- پایانه خلیج فارس
- پایانه هفدهم
جغرافیای اهواز
اهواز مرکز استان خوزستان در جنوب غرب ایران است و تنها ۲۵ متر از سطح دریا فاصله دارد. این شهر در میان دشت‌هایی قرار دارد که جلگهٔ خوزستان را تشکیل می‌دهند. کم‌بودنِ پوشش گیاهی در این نواحی آب‌و‌هوای این بخش از ایران را گرم و خشک و اهواز را به یکی از گرم‌ترین شهرهای ایران تبدیل کرده است. دمای هوا در اهواز در زمستان تا حدود ۵ درجه سانتی‌گراد افت می‌کند و در تابستان به مرز ۵۰ درجه هم می‌رسد.
کارون، معروف ترین جای دیدنی اهواز و بزرگ‌ترین رودخانه ایران، از رشته‌کوه‌های زاگرس سرچشمه می‌گیرد و با عبور از میان شهر آن را به دو بخش غربی و شرقی تقسیم می‌کند. بخش غربی شهر اغلب مسکونی و بخش شرقی شهر بیشتر تجاری و پر از مراکز اقتصادی است. کارون تنها رودخانه قابل‌کشتی‌رانی در ایران است و سد‌های فراوانی بر روی آن احداث شده است. سد‌های کارون منبع اصلی تأمین آب آشامیدنی و برق شهر‌اند.
جمعیت و اقتصاد اهواز
بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۵، شهر اهواز ۱،۳۰۰،۰۰۰ نفر جمعیت دارد. اهواز سکونتگاه اقوام گوناگون ایرانی مانند بختیاری‌ها و اعراب ایرانی‌ست. اقوام و ادیان دیگر نیز مانند یهودی‌ها در شهر حضور دارند و جمعیت‌شان در طول زمان کم و زیاد می‌شود. اهواز همچنین مرکز اقلیت مذهبی مندایی در ایران است. پیروان این مذهب به تعالیم یحییِ پیامبر معتقد‌ند و بیشتر به مشاغل زرگری، نقره‌کاری و مینا‌کاری مشغول‌اند.
بیش از نیمی از ذخایر نفتی ایران در استان خوزستان قرار دارد. در کنار صنایع مرتبط با نفت، کارخانه‌های صنعتی بزرگ دیگری هم در اهواز وجود دارند که این شهر را به مهم‌ترین قطب صنعتی کشور تبدیل کرده‌اند.
اهواز یکی از راه‌های ارتباطی اصلی میان شهرهای مختلف ایران و بنادر خلیج فارس است. اکثر شهرهای ایران با مسیر‌های هوایی، جاده‌ای و ریلی به اهواز متصل می‌شوند. علاوه بر این موارد، جلگهٔ خوزستان یکی از قطب‌های کشاورزی و دام‌پروری در ایران است.
تاریخچه اهواز
نام خوزستان برگرفته از واژه «خوزی» است. قوم خوزی ساکنین اصلیِ استان خوزستان و اجداد اقوام عیلامی بودند. اهواز در میان شهر‌ها و استان‌های اطراف خود دارای مرکزیت است و یکی از جاذبه‌های گردشگری اصلی ایرانیان به شمار می‌آید. ناگفته پیداست که این شهر باستانی چالش‌های فراوانی را در مسیر تاریخ پشت‌سر گذاشته است. نتایج و بقایای این فراز‌و‌فرود‌های تاریخی اینک به برخی از جاذبه‌های گردشگری این شهر تبدیل شده‌اند.
اهواز از زمان شاپور اول، دومین پادشاه سلسله ساسانیان، به اوج شکوفایی رسید و گسترش شهر در دو سمت کارون رونق گرفت. بخش شرقی شهر مرکز تجاری و بخش غربی شهر سکونتگاه اعیان و اشراف بود. حملهٔ اعراب به ایران در اواخر دوران سلسله ساسانیان بخش غربی شهر را ویران کرد.
اهواز پیش و پس از ظهور اسلام یکی از شهرهای مهم ایران بوده است. این شهر، پیش از ظهور اسلام، یکی از پایتخت‌های اصلی امپراتوری اشکانیان و در دوران ساسانیان هم یکی از مهم‌ترین شهرهای صنعتی و تجاری بود. قرار‌داشتن در سواحل رود بزرگ کارون، اهواز را به یکی از مراکز تجاری اصلی در طول تاریخ ایران تبدیل کرده است.
شورش صاحب الزنج، در سال ۲۵۵ ه. ق (به فرماندهی علی ابن محمد در زمان خلافت معتمد عباسی)، اهواز را تا مرز نابودی پیش برد؛ به‌شکلی که پایتخت خوزستان را به شوشتر منتقل کردند. این واقعهٔ هولناک و تبعات آن در دوران حکومت صفویه هم ادامه داشت و این شهر را به روستایی کوچک تبدیل کرده بود!
افول اهواز تا حوالی سال ۱۲۶۷ ادامه داشت تا این که ناصر‌الدین شاه اجازهٔ کشتی‌رانی در کارون را برای خارجیان صادر کرد. به این ترتیب بندری (بندر ناصری) در بخش شرقی کارون احداث شد و جانی دوباره به اقتصاد و تجارت در اهواز بخشید. پس از احداث این بندر، نام اهواز به «ناصریه» تغییر یافت. اهواز تا دوران پهلوی با نام ناصریه خوانده می‌شد و در این دوران بود که اسم اصلی و باستانی خود را بازپسگرفت.
در این دوران، تجارت دریایی با بنادری بسیار دور در هند، آفریقا و خاوردور رونق بالایی گرفت. به‌زودی کاروان‌سرا‌ها و بازارهای فراوانی در شهر ساخته شد که امروزه از جاذبه‌های گردشگری این شهر محسوب می‌شوند. پس از این فراز‌و‌فرود‌ها بود که اهواز موقعیت طلایی خود را بازپسگرفت و مجددا به‌عنوان پایتخت خوزستان انتخاب شد.
اصلی‌ترین دلیل توسعه در این منطقه تجارت دریایی بود. کشف نفت در مسجد‌سلیمان در سال ۱۳۰۶ هم روند پیشرفت اهواز را تسریع کرد. اهواز ایستگاه انتقال نفت به شهرهای دیگر مانند آبادان بود. احداث راه‌آهن تهران-خرمشهر که از اهواز می‌گذشت نیز از دیگر دلایل توسعه اهواز بود.
بخش شرقی اهواز دشواری‌های متعددی را در طول تاریخ به خود دیده است اما همچنان قلب تپندهٔ شهر است.
جاهای دیدنی اهواز
در ادامه فهرستی از دیدنی‌ترین مکان‌ها و بنا‌های تاریخی اهواز را به شما معرفی می‌کنیم:
۱- پل سفید
پل سفید نماد شهر اهواز است و اهوازی‌ها علاقه خاصی به این پل دارند. این پل معلق یا هلالی حدود ۵۰۰ متر طول و ۱۳ متر ارتفاع دارد و در سال ۱۳۱۵ هجری شمسی احداث شده است. با عبور از روی پل می‌توانید از دیدن منظرهٔ زیبای رود کارون لذت ببرید.
۲- پل سیاه
اولین پل اهواز در سال ۱۳۰۸ بر روی کارون احداث شد و به‌دلیل پایه‌های سیاه‌رنگش به پل سیاه شهرت یافت. این پل دارای یک مسیر ریلی و دو مسیر عابر پیاده است. در جنگ جهانی دوم، ارتش روسیه آذوقه، مهمات و نیرو‌های خود را از طریق همین پل جا‌به‌جا می‌کرد. این پل در پیروزی متفقین در جنگ مؤثر بود و به همین دلیل آن را با نام «پل پیروزی» هم می‌خوانند. این پل که جزو آثار ثبت‌شده ملی‌ست ۱۰۵۰ متر طول و ۶ متر عرض دارد.
۳- بنای معین‌التجار
بنای معین‌التجار یادگاری از دوران قاجار است و در خیابان ۲۴متری اهواز قرار دارد. این بنا یکی از اصلی‌ترین مکان های دیدنی اهواز است. بنای معین‌التجار که در اصل یک کاروان‌سرای قجری‌ست به تاجر معروف اهواز، حاج محمد‌تقی معین‌التجار، تعلق داشته است.
۴- خانه دادرس
خانه دادرس دیگر بنای بازمانده از دوران قاجار است که در سال ۱۳۸۲ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شد. این خانه که سرای دادرس نیز نامیده می‌شود در مرکز اهواز و خیابان عبد‌الحمید بنا شده است. خانه‌های قدیمی فراوانی در خیابان عبد‌الحمید وجود دارند که قدمت‌شان به دوران قاجار و پهلوی باز‌می‌گردد.
۵- خانه نفیسی
خانهٔ نفیسی دیگر بنای دیدنی شهر اهواز است. این خانه در خیابان سلمان فارسی (نادری) و در نزدیکی پارکینگ کارون و بازار اهواز قرار دارد. اگر برای خرید به بازار سر زدید حتما از این اثر ثبت‌شدهٔ ملی دیدن کنید تا خستگی خرید از تن‌تان در رود.
۶- خانه ماپار
این خانهٔ قدیمی مربوط به دوران پهلوی اول است و در خیابان فردوسی قرار دارد. زیر‌بنا و زیر‌زمین این خانه سنگی‌ست، دو حیاط و دو حوض زیبا هم دارد. معماری خانه آجری و بسیار زیبا‌ست و در‌های چوبی دارد.
۷- بازار عبد‌الحمید
بازار عبد‌الحمید قدیمی‌ترین بازار اهواز است و در خیابان نظیرپور قرار دارد. کاروان‌سرای شیخ خزعل هم در همین بازار قرار دارد. این بازار پیش‌تر اصلی‌ترین مرکز خرید در اهواز بود و قدمت آن بیش از یک قرن است.
۸- طولانی‌ترین آبشار مصنوعی در خاور‌میانه
قدیمی‌ترین آبشار مصنوعی جهان در شهر اهواز و بر فراز پل هفتم ساخته شده است. این آبشار به‌همراه نور‌پردازی‌های خیره‌کننده‌اش یکی از دلچسب‌ترین جاذبه‌های گردشگری اهواز است. اگر به اهواز سفر کردید، بازدید از این آبشار را فراموش نکنید.
۹- جاده ساحلی
جاده ساحلی احتمالا محبوب‌ترین تفریگاه مردم اهواز است. این جاده در امتداد رودخانه کارون قرار دارد و شما را در میان هیاهوی شهر به دل طبیعت می‌برد. این جاده ساحلی وسایل بازی و تفریح متعددی برای کودکان و بزرگ‌سالان دارد. اگر قصد دارید شب را در جایی اتراق کنید، بی‌شک جاده ساحلی بهترین انتخاب شما خواهد بود.
۱۰- رودخانه کارون
کارون بزرگ‌ترین و طولانی‌ترین رودخانه ایران است. این رود از کوه‌های زاگرس سرچشمه می‌گیرد و به جلگه خوزستان سرریز می‌شود. کارون که تنها رود قابل‌کشتی‌رانی در ایران است یکی از جاذبه‌های بی‌نظیر گردشگری در اهواز است.
۱۱- پل طبیعت
پل طبیعت دو پارک اصلی اهواز یعنی پارک لاله و پارک ساحلی را به هم وصل می‌کند و یکی از جاذبه های دیدنی اهواز است. بد نیست آخر‌شب از روی این پل عبور کنید و از منظره شهر و هوای متبوع اهواز در شب لذت ببرید.
۱۲- کلیسای مسیحیان کاتولیک
این کلیسا فعال‌ترین مرکز دینی مسیحیان اهواز است و در خیابان سلمان فارسی قرار دارد.
۱۳- مرقد علی بن مهزیار
این مرقد در بخش قدیمی شهر قرار دارد. علی بن مهزیار فقیه، راوی و دانشمندان عالی‌قدر شیعه و یکی از پیروان امام رضا (ع) بود. آرامگاه علی بن مهزیار اهوازی در سال ۲۰۱ ه. ق احداث شد و یکی از بنا‌های زیبای تاریخی-مذهبی ایرانیان است.
۱۴- فلافل و سمبوسه اهوازی
دید و بازدید از شهر اهواز حتما شما را گرسنه می‌کند. نمی‌شود از اهواز دیدن کرد و فلافل‌ها و سمبوسه‌های آن را امتحان نکرد. شما در جای‌جای شهر فلافل‌فروشی‌های فراوانی می‌بینید و بوی آن همیشه به مشام شما می‌رسد. شاید بد نباشد برای ناهار یا شام سری به لشگر‌آباد اهواز بزنید و فلافل‌ها و سمبوسه‌های بی‌نظیر اهوازی را امتحان کنید.
جاهای دیدنی اطراف اهواز
دیدنی‌های اهواز به موارد داخل شهر خلاصه نمی‌شوند، بلکه دیدنی‌هایی هم اطراف اهواز وجود دارد.
۱۵- نقش برجستهٔ خونگ اژدر
خونگ اژدر یکی از یادگارهای باستانی خوزستان است و در ۱۵کیلومتری شهر ایذه قرار دارد. خونگ اژدر دارای دو نقش برجسته، یکی به‌قدمت ۴۰۰۰ سال و دارای حکاکی‌های عیلامی و دیگری به‌قدمت ۱۸۰۰ سال و مربوط به امپراتوری اشکانی است.
۱۶- سنگ‌نگارهٔ اشکفت سلمان
اشکفت سلمان بقایای معبدی باستانی از دوران عیلامی‌هاست و در جنوب ایذه قرار دارد. این سنگ‌نگاره که بر ۴ سنگ حکاکی شده بزرگ‌ترین نقش حکاکی‌شدهٔ باقی‌مانده از دوران عیلامیان است.
۱۷- تالاب بامدژ
استان خوزستان تالاب‌های فراوانی دارد. یکی از دیدنی‌ترین تالاب‌های خوزستان تالاب بامدژ است که در ۴۰ کیلومتری جنوب‌غربی اهواز قرار دارد. این تالاب ۴۰۰۰ هکتار وسعت دارد و میزبان گونه‌های گیاهی و جانوری فراوانی است. چندین روستا در اطراف این تالاب قرار دارند و آن را به یکی از جاذبه‌های طبیعی خوزستان تبدیل کرده‌اند.
اهواز شهری‌ست دیدنی که گرمای هوا و مردمان خونگرمش خاطره‌ای خوب از یک سفر چند روزه برای شما خواهند ساخت. اگر تجربه‌ای از سفر به اهواز دارید یا جای دیدنی دیگری را می‌شناسید که در لیست ما از قلم افتاده، حتما آن را با ما به اشتراک بگذارید.
۱۸- بند قیصر
در دوران باستان، هفت بند مختلف روی رودخانهٔ کارون احداث شده بود. بزرگ‌ترین و مهم‌ترین بند از این بند‌های هفت‌گانه بندِ شوشتر یا بندِ قیصر نامیده می‌شود. با توجه به نوع معماری این بند، ساختش را مربوط به دوران ساسانیان می‌دانند. طول این بند به ۵۰۰ متر می‌رسد. بند قیصر در استان خوزستان، شهرستان شوشتر قرار دارد.
در سفر به اهواز فراموش نکنید این جاهای دیدنی را کشف و از تماشایشان لذت ببرید.
عجب…والا من فقط تنها جایی که میرم حمام هست…حمام فین کاشان….آخه امیر کبیر از خاندان ما هست و او را توی همون حموم کشتن آخرین نسل از امیر کبیر هستیم و اکثر وقتها به یادش میریم حمام….شهید بزرگ و والا مقام از نسل امپراطور ایز باشی….
مواظب باش حیفی واقعا