اگر پا در مسیر مطالعه تاریخ شهر اصفهان بگذاریم، بهسادگی متوجه خواهیم شد که با دنیایی پیچیده و پر از رمزوراز روبهرو شدهایم. تاریخ غذاها و آشپزی شهر اصفهان نیز به همین اندازه پیچیدگی و قدمت دارد. شاید همه ما از بین تمام غذاهای اصفهانی نام بریانی را بسیار شنیده باشیم اما جالب است بدانید غذاهای سنتی اصفهان به بریانی ختم نمیشود. برای سفر به دنیای غذاهای خوشمزه اصفهان در این مقاله ما را همراهی کنید.
بریانی
اگر اصفهان را نصف جهان حساب کنیم، بریانی بهتنهایی محبوبترین غذای نیمی از جهان محسوب میشود! بریانی احتمالا برای مردم اصفهان حکم همبرگر محلی را دارد زیرا ظاهری مشابه همبرگر دارد. برای تهیه این غذای خوشمزه و محبوب به گوشت، پیاز، زعفران، کشک، روغن، نعناع، دارچین، فلفل، نمک، زردچوبه و البته ادویه اصفهانی نیاز است.
بهترین بریانیهای اصفهان را میتوانید در رستورانهای زنجیرهای بریانی اعظم (چهار شعبه واقع در خیابانهای دروازه دولت، مسجد سید، کمال اسماعیل و چهار باغ بالا)، سفرهخانه جارچیباشی واقع در خیابان حکیم، رستوران نقش جهان واقع در داخل بازار جنب مجد شیخ لطف الله، بریانی شاد خیابان طالقانی و بریانی ریحون اصفهانی بوستان ملت اصفهان پیدا کنید.
۷. شوربای سبزی
شوربا هم یکی دیگر از غذاهای سنتی اصفهان است که البته در سراسر ایران به روشهای مختلفی پخته میشود. تفاوت اصلی شوربای اصلی اصفهان با بیشتر شورباها در کوفتههای کوچک گوشتچرخکردهای است که در این آش اصفهانی وجود دارد.
شوربای سبزی نیز یکی از در دسترسترین غذاهای سنتی اصفهان است که در اکثر سفرهخانههای قدیمی سرو میشود.
۸. کباب زردک اصفهان
این کباب را باید بهعنوان یکی از اصیلترین غذاهای سنتی اصفهان بشناسیم. احتمالا تصور همه شما بعد از شنیدن نام کباب یک سری ویژگیهای مشترک است که در همه کبابها وجود دارد. بااینحال خوب است در جریان این مسئله قرار بگیرید که کباب زردک اصفهانی طعمی شیرین و ظاهری شبیه به کتلت معروف ایرانی دارد. زردک همان هویج معروف است با این تفاوت که در فصل زمستان برداشت میشود. اگر تصمیم به پخت کباب زردک یا کباب مشتی گرفتید و نتوانستید زردک تهیه کنید کافی است هویج خام را جایگزین آن کنید.
کباب زردک اصفهانی غذایی نیست که در همه رستورانهای اصفهانی پیدا شود اما برخی از کترینگها و رستورانهای قدیمی اصفهان همچنان این غذا را طبخ میکنند. برای مثال کترینگ درسا در مرکزیت اصفهان این غذا را به نحو احسن طبخ میکند.
۹. قیمهریزه نخودچی
یکی از معدود غذاهای سنتی اصفهان که شهرتش به شهر اصفهان محدود میشود، قیمهریزه نام دارد. تشابه اصلی قیمهریزه با قیمه معروف سفرههای ایرانی در مایع رب و پیاز داغ بهکاررفته در خورش است. در پخت قیمهریزه از گوشت گردن یا سردست، آرد نخودچی، نعناع خشک، نمک و سایر ادویهها استفاده میشود.
برای چشیدن طعم قیمهریزه نخودچی بهتر است به مناطق قدیمیتر و حوالی پایین شهر اصفهان سری بزنید زیرا امروزه بسیاری از جوانان اصفهانی نیز از وجود این غذا بیاطلاعاند!
۱۰. یخنی لوبیا
یخنی لوبیا، گوشت لوبیا یا همان گوشدالوبیای معروف اصفهانیها یکی از غذاهای سنتی اصفهان است که بیشتر به خانواده حلیمها شباهت دارد. در تهیه گوشدالوبیا، گوشت سردست یا دنده، لوبیا سفید، برنج، پیاز، سبزیجات تازه و معطر ازجمله جعفری، شنبلیله و تره و البته ادویههای مختلف نقش اصلی را ایفا میکنند. این غذای حلیممانند که به نظر با ذائقه بسیاری از گردشگران نیز جور درمیآید، در اکثر سفرهخانههای سنتی شهر اصفهان طبخ میشود و حتی رستورانهایی در مرکز اصفهان نیز این غذای خوشطعم را با قیمت مناسب میفروشند.
۱۱. یخمه ترش
در فهرست غذاهای سنتی اصفهان ، یخمه ترش جزو آن دسته غذاهای بسیار قدیمی محسوب میشود که در خطر انقراض قرار گرفته است! این غذای پرزحمت با استفاده از گوشت گوسفندی، به، آلو، برگه زردآلو، برنج، شکر یا شیره خرما، زردچوبه و آب آماده میشود.
یخمه ترش غذایی است که حتی بهصورت آماده هم در برخی فروشگاههای اصفهان به فروش میرسد اما اگر طالب یخمه ترش تازه هستید میتوانید سفرهخانهها را در اولویت خود قرار دهید.
۱۲. حلیم شیر
حلیم غذایی معمول در سر سفره ایرانیان است که معمولا در وعده صبحانه سرو میشود. بااینحال همانطور که گفتیم به نظر میرسد این غذا بیش از هرجای ایران در سفره مردم خوشسلیقه اصفهان پیدا میشود.
جدا از تمامی غذاهای حلیم گونه اصفهانی و البته حلیم بادمجان، مردم اصفهان یک حلیم سنتی ویژه شهر خودشان نیز میپزند که به آن حلیم شیر میگویند. اگر هوس امتحان کردن این حلیم خوشطعم به سرتان افتاد، کافی است تا فردا صبح زود از خواب برخیزید و برای وعده صبحانه مهمان یکی از سفرهخانههای سنتی اصفهان شوید.
به پلو
از دیگر غذاهای سنتی اصفهان که احتمالا به چشم بسیاری از ما عجیب میآید، همین به پلو است. این غذا که با به سرخ شده بههمراه آلو، گوشت، زعفران و برنج آماده میشود دستور پخت پیچیدهای ندارد اما قطعا با ذائقه همه افراد جور در نمیآید. البته تجربه نشان داده است که همه غذاهای اصفهانی حداقل ارزش یکبار امتحانکردن را دارند. اگر به اصفهان رفتید و به پلو به نظرتان جذاب آمد، بهترین پیشنهاد ما برایتان این است که سری به کترینگهای مرکز اصفهان بزنید.
ماش و قمریها!
پلو ماش و قمری و خوراک ماش و قمری دو غذای متفاوت از یک خانواده واحد به حساب میآیند. وجه مشترک اصلی این غذاهای خوشطعم و سنتی اصفهان ماش و کلم قمری است.
در تهیه پلو ماش و قمری از ماش، گوشت گوسفندی، پیاز، سبزیهای پلویی و ادویههای متنوع در کنار برنج استفاده میکنند.
خوراک ماش و قمری نیز مانند بسیاری از غذاهای محبوب اصفهانی حالتی حلیمگونه دارد. گویا مردم اصفهان از دیرباز به غذاهای حلیم مانند و البته کشآمدن غذا علاقه بسیار زیادی داشتهاند! روش پخت این غذا نیز به سایر حلیمها شباهت بسیاری دارد و علاوه بر تمامی مواد غذایی استفادهشده در پلو ماش و قمری، در این غذا به جای سبزی پلویی از سبزیهایی مانند تره، شنبلیله و جعفری استفاده میشود.
ماش و قمری چه از نوع خوراک و چه از نوع پلو! بهسادگی در رستورانها پیدا نمیشود، بنابراین اگر قصد جدی برای امتحانکردن این غذا دارید، بهتر است یا مهمان مردم خونگرم اصفهان شوید یا با کترینگهای اصفهان تماس بگیرید.
سخن پایانی درباره غذاهای سنتی اصفهان
غذا و سنت غذایی هر شهر امروزه جزئی از فرهنگ غنی هر شهر شناخته میشود و میتواند دنیایی از جذابیتهای توریستی گوناگون را برای هر شهری پدید آورد. آنچه اهمیت دارد، استفاده از ظرفیتهای غذایی هر شهر به نحو احسن است. شهر اصفهان نیز با پیشینه غذایی بسیار طولانی و مشهور در کنار جذابیتهای تاریخی، سیاسی، فرهنگی و هنری هرگز از استقبال گردشگران ملی و بینالمللی بینصیب نمانده و نخواهد ماند. پس هرگاه گذرتان به اصفهان افتاد، لذت چشیدن طعم غذاهای سنتی اصفهان را از خود دریغ نکنید.