می‌خواهیم از زیباترین کوه های ایران بگوییم، کوه‌های بلندی که سالیان طولانی‌ست تکیه‌گاه شهرها و آدم‌ها بوده‌اند؛ از قله‌های بلند و برف‌گیر که اگر گذر کوهنوردان به آنها نیفتد، سکوت‌شان فقط با صدای برف و باران شکسته می‌شود.
وقتی حرف از زیباترین کوه های ایران به‌میان میآید، نام‌ها و عکس‌های زیادی از هر گوشه کشور به ذهن‌مان میآید. ما در این نوشته از علی بابا به چند کوه و ویژگی‌هایش اشاره می‌کنیم، شما هم از کوههایی که از نزدیک دیده‌اید یا درباره‌شان اطلاعات دارید، برای ما بگویید.
۱. کوه دماوند
کمتر کوهی مانند دماوند در ادبیات و افسانه‌های ایرانی نقش پررنگ دارد. دماوند همان جایی‌ست که آرش کمانگیر ایستاد و همه جان و توانش را در تیری گذاشت تا مرز ایران و توران را مشخص کند. دماوند همان کوهی‌ست که فریدون ضحاک را به آن جا برد و برای ابد به بند کشید. دماوند کوهی‌ست که در عکس‌ها و پوسترها میآید تا نمادی از ایران و ایرانی باشد. این کوه باشکوه در استان مازندران، شهر آمل قرار دارد.
قدیم‌ترها از همه جای تهران می‌شد دماوند زیبا را دید. اما از زمانی که برج‌ها آپارتمان‌ها از هر گوشه شهر سربرآورده‌اند، راه تماشای دماوند بسته شده. با این همه دماوند را از بخش‌های زیادی از تهران، ورامین و قم، می‌توانید ببینید.
قله دماوند، بلندترین قله آتشفشانی ایران و البته خاورمیانه است و آتشفشانی نیمه‌فعال به‌حساب میآید. قطر دهانه آتشفشان دماوند ۴۰۰ متر است و سطح آن با آب منجمد پوشیده شده. این کوه در مرکز رشته کوه البرز در ناحیه البرز مرکزی قرار گرفته.
دماوند عمری طولانی دارد. عمر این کوه دست‌کم ۳۸ هزار و ۵۰۰ سال برآورد شده. بلندی کوه ۵ هزار و ۶۱۰ متر است و در جنوب دریای کاسپین قرار گرفته. این را هم بگوییم که ۱۳ تیر روز ملی دماوند نامیده شده است. قله دماوند در لیست آثار طبیعی ایران ثبت ملی شده و در صد سال گذشته چند بار تصویرش پشت اسکناس چاپ شده است.
قله دماوند بین کوهنوردان هم محبوب است. از چهار مسیر می‌توانید به این قله صعود کنید، جبهه شمالی که سخت‌ترین مسیر است، جبهه شمال شرقی، جبهه غربی و جبهه جنوبی که ساده‌ترین مسیر به‌حساب میآید. آبشار یخی هم در همین مسیر قرار گرفته، آبشاری که فقط ظهر خیلی گرم تابستان می‌تواند برای ساعتی بخشی از یخش را آب کند. آبشار یخی دماوند در دنیا بی‌نظیر است.
نشانی: آمل، بخش لاریجان
کوه دماوند در گوگل مپ
۲. کوه سبلان
شک نکنید که یکی از زیباترین کوه های ایران همین‌جاست. سبلان کوه مقدسی‌ست که به‌ویژه بین افراد محلی ارزش و اهمیت زیادی دارد. سبلان یا آن‌طور که در زبان ترکی می‌گویند، ساوالان، سومین قله بلند ایران است که در استان اردیبل قرار گرفته است. این کوه آتشفشانی نیمه فعال است و بین اردبیل و مشکین‌شهر پیدایش می‌کنید، در ۲۵ کیلومتر جنوب شرقی مشکین‌شهر و ۳۵ کیلومتری غرب اردیبل.
سبلان سه قله معروف دارد که بزرگ‌ترین آنها سلطان ساوالان و دو قله دیگر هرم و کسرا هستند. تخته‌سنگی که به‌شکل عقاب است و به‌سمت شرق قرار گرفته، نماد ساوالان به‌حساب میآید. این عقاب سنگی در غرب قله سلطان ساوالان قرار گرفته.
اما از نماد کوه سبلان که بگذریم، در نوشته‌های قدیمی آمده که این کوه محل عبادت و بعثت زرتشت پیامبر بوده. بعضی‌ها باور دارند آرامگاه زرتشت کنار دریاچه در قله سبلان است.
دریاچه بالای قله یکی از جذابیت‌های کوه سبلان است، نه فقط به‌خاطر احتمال وجود آرامگاه زرتشت، بلکه به دلیل قشنگی طبیعی آن. کسانی که خودشان را به قله سبلان می‌رسانند، با دریاچه تماشایی روبه‌رو می‌شوند که حدود ۲۵ متر از لبه‌های مخروط آتشفشانی سبلان پایین‌تر است. به‌نظر می‌رسد مخروط آتشفشانی مثل مادری‌ست که دریاچه را در آغوش خود گرفته. آب این دریاچه از بارش برف پر می‌شود و در بیشتر سال یخ‌زده است.
میزان زیاد بارش برف یکی دیگر از جذابیت‌های این کوه است، چراکه باعث شده پیست اسکی پرطرفداری داشته باشد، یعنی پیست اسکی آلوارس.
کوهنوردان زیادی به قله سبلان صعود می‌کنند و سه مسیر کوهنوردی وجود دارد. اول مسیر شمال شرقی که خواهان بیشتری دارد و از جنوب شهر لاهرود شروع می‌شود. دوم مسیر غربی که از دریاچه قره گل جلو می‌رود و در آخر مسیر جنوبی که جان‌پناه ندارد. پیست اسکی آلوارس در همین مسیر قرار گرفته. اگر اهل اسکی نباشید، می‌توانید از چشمه آب‌گرم آن بهره ببرید. کوه سبلان در فهرست آثار ملی طبیعی ثبت شده است.
نشانی: اردبیل، لاهرود، مسیر چشمه آب‌گرم شابیل
کوه سبلان در گوگل مپ
۳. کوه دنا
بام زاگرس جایی نیست مگر کوه دنا که با سه استان اصفهان، چهارمحال و بختیاری و کهگیلویه و بویر احمد مرز دارد. دنا بلندترین و البته بزرگ‌ترین چین‌خوردگی در رشته کوه زاگرس است که مسیر سرسبز و هوای خوش آن پاتوق کوهنوردان زیادی است.
بلندی قله دنا ۴ هزار و ۴۴۸ متر است. این رشته کوه ۴۹ قله دارد و قاش مستان یا بیژن ۳ که بلندترین آنهاست. قله‌های مورگل، قزل قلعه و برج آسمانی یا بیژن ۲ از قله‌های مهم دیگر این رشته کوه هستند. گل فرهاد هم کوتاه‌ترین قله رشته کوه دنا است که بلندی آن ۴ هزار و ۴۰ متر است.
نزدیک‌ترین شهر به کوه دنا شهر سی‌سخت است که مرکز شهرستان دنا به‌شمار می‌رود. بخش‌هایی از رشته کوه دنا منطقه حفاظت‌شده اعلام شده که از شمال سی‌سخت شروع می‌شود. در این منطقه شکار ممنوع است و حتا ورود به آن مجوز لازم دارد.
دنا به بلوط‌های هزارساله‌اش می‌نازد، اما گونه‌های علفی و بوته‌ای متنوع دیگری هم در آن وجود دارد، مثل ارژن، گون و سرو کوهی. کبک دری، خرس قهوه‌ای، پلنگ، خوک وحشی، سنجاب جنگلی، راسو، گربه پالاس، سیاه گوش، گوزن زرد ایرانی و بز ازجمله حیوانات این منطقه هستند. منطقه حفاظت‌شده دنا از سوی یونسکو ذخیره‌گاه زیست‌کره اعلام شده است. کوه دنا چشمه‌ها و رودخانه‌های زیادی دارد که باوجود بارش برف فراوان، تعجبی هم ندارد، مثل چشمه میشی و اسپید.
نشانی: کهگیلویه و بویر احمد، سی‌سخت
کوه دنا در گوگل مپ
۴. کوه سهند
بی‌دلیل نیست که کوه سهند به عروس کوه های ایران معروف شده، سهند از زیباترین کوه های ایران است. به‌خاطر شرایط آب‌وهوایی منطقه، دامنه کوه خیلی سرسبز و باصفاست. چندین چشمه در دامنه کوه روان است و منظره قله بسیار زیباست. کوه سهند در جنوب تبریز و شمال مراغه قرار گرفته و بلندی آن از ۳ هزار متر بیشتر است.
کوه سهند آتشفشانی‌ست که سال‌هاست آرام گرفته. سهند و جان دو قله کنار هم در رشته کوه سهند هستند و بیشتر ماه‌های سال غرق در برف دیده می‌شوند. وجود پرندگان بومی و مهاجر، چشمه‌های قرخ بلاغ، گوموش بلاغی، گوران بلاغی و پری و همین‌طور باغ‌ها و مرتع‌ها، توجه گردشگران و کوهنوردان را به خودش جلب می‌کند.
نشانی: استان آذربایجان شرقی، مراغه
کوه سهند در گوگل مپ
۵. کوه های مریخی
فریب اسمش را نخورید؛ قرار نیست به فضا سفر کنید. کوه‌های مریخی در همین نزدیکی‌ها، در چابهار قرار دارند. کافی‌ست حدود ۴۰ کیلومتر در جاده چابهار به بندر گواتر برانید تا در سمت چپ جاده کوه‌های مریخی را ببینید. آنها در حاشیه جاده هم‌پای شما می‌آیند و ادامه پیدا می‌کنند. این‌جا بدون شک یکی از عجیب‌ترین و البته زیباترین کوه های ایران است.
منظره کوه‌های مریخی درست شبیه عکس‌هایی‌ست که از مریخ دیده‌اید، کوه‌های نه چندان بلند، به رنگ سفید و طوسی با شیارهای فراوان. این کوه‌ها نه‌تنها در ایران که در دنیا کم‌نظیرند.
منظره کوه‌های مریخی چابهار وقتی قشنگ‌تر می‌شود که سرتان را برگردانید و در سمت راست جاده، دریای عمان را ببینید. مریخی‌ها آنقدر در معرض فرسایش بوده‌اند که هیچ گیاهی روی آنها رشد نکرده است. به همین دلیل در دسته بد-بوم قرار می‌گیرند. اگر بخواهید مهارت‌های کوهنوردی‌تان را آزمایش کنید، حتما تجهیزات سنگ‌نوردی همراه داشته باشید.
جالب این‌که در کوه‌های مریخی فسیل ماهی، صدف و نهنگ پیدا می‌شود. محققان حدس می‌زنند این کوه‌ها زیر دریای عمان بوده‌اند یا این‌که جزر و مد دریا به این منطقه می‌رسیده است.
این را هم بدانید که آسمان کوه‌های مریخی خیلی شفاف است و می‌شود هم‌زمان ۱۴ صورت فلکی را در این منطقه تماشا کرد. می‌توانید به مجتمع گردشگری در همان نزدیکی بروید، شب را آن‌جا بمانید و آسمان را تماشا کنید.
نشانی: استان سیستان و بلوچستان، کیلومتر ۴۰ جاده چابهار به گواتر
کوه های مریخی در گوگل مپ
۶. زردکوه
زردکوه یکی دیگر از کوه‌های رشته کوه زاگرس است و بعد از دنا بلندترینِ آنها به‌حساب میآید. بلندی آن حدود ۴ هزار و ۲۰۰ متر است. زردکوه از غرب استان چهارمحال و بختیاری تا شرق و شمال شرقی استان خوزستان ادامه پیدا کرده. ویژگی برجسته زردکوه بختیاری داشتن ذخایر طبیعی آب است. سرچشمه دو رودخانه کارون و زاینده‌رود در همین دامنه‌هاست.
این کوهستان بین دو رودخانه کوهرنگ و بازفت قرار دارد. یخچال‌های چال میشان، ایل بیگ،پورسونان و خرسان از یخچال‌های مهم این رشته کوه هستند. این‌جا خیلی تماشایی‌ست و دره‌ها و گذرگاه‌های عمیقی در آن شکل گرفته است.
زردکوه قله‌های خیلی زیادی دارد و کلونچین بلندترین قله این رشته کوه است. دامنه جنوبی کوه شیب خیلی تندی دارد و صعود از آن کار راحتی نیست. بیشتر کوهنوردان دامنه شمالی را برای صعود به قله ترجیح می‌دهند. کافی‌ست به شهر چلگرد در ۸۸ کیلومتری شهرکرد بروید و از آن‌جا به دامنه شمالی زردکوه صعود کنید.
نشانی: استان چهارمحال و بختیاری، کوهرنگ
زردکوه در گوگل مپ
۷. کوه بینالود
یکی دیگر از زیباترین کوه های ایران، رشته کوه بینالود است که در شمال نیشابور قرار گرفته است. بینالود مشهد و نیشابور را از هم جدا می‌کند. بلندی این کوه حدود ۳ هزار و ۲۱۱ متر است و به بام خراسان شهرت دارد. طول آن ۱۳۰ کیلومتر است و به جنوب غربی قوچان می‌رسد.
بلندترین قله این رشته‌کوه، شیرباد است. این قله را در شمال شرقی نیشابور پیدا می‌کنید. راحت‌ترین مسیر صعود به بینالود، مسیر یال گرده است. البته این مسیر در زمستان امن نیست و محل ریزش بهمن به‌شمار می‌رود. اما تابستان‌ها مسیر پرطرفداری بین کوهنوردهاست. از طرف دیگر، مسیر سوزنی‌ها مسیری فنی برای صعود است که تا رسیدن به قله ۳۳ ساعت راه دارد. هم طولانی‌ست و فنی.
نشانی: خراسان رضوی، نیشابور
کوه بینالود در گوگل مپ
در آخر باید بدانید زیباترین کوه های ایران فقط در همین ۷ کوه خلاصه نمی‌شوند. برای مثال باید بدانید اشترانکوه معروف به آلپ ایران هم یکی دیگر از همین کوه‌های باشکوه است که با مسیرهای مختلف برای کوهنوردی به یکی از بهترین مقاصد کوهنوردان برای صعود به ارتفاعات ایران تبدیل شده است. بنابراین پیش از سفر به کوه‌های مختلف ایران، پیشنهاد می‌کنیم درباره همه آنها با دقت مطالعه کنید و ببینید به تناسب شرایط بدنی شما، کدام کوه برایتان انتخاب بهتری است؟
خوب بود، وطنم پاره تنم. همه ایران زیباست. ایرانیان باید به داشتن این وطن زیبا افتخار کنند و همه آن باهم زیباتر است.
ای کاش آزاد کوه ( شاه زاده کج گردن) را از نزدیک دیده بودید.
ممنون از مقاله خوب و مفید شما اما کاش نامی هم از قله‌ی زیبای پراو که به زبان کوردی پرآو که از مهم ترین قله های غرب کشور ومنظره ی بی نظیری از شهرکرمانشاه و کوهستان های منطقه کوردستان نشان میده.
زیباترین کوههایی که نوشتید همگی با هم به اندازه نصف عقابکوه تفت زیبا نیستند
سپاس از نویسنده مقاله
ممنون میشم در مورد اشترانکوه و قالی کوه واقع در زاگرس مرکزی گزارشی ویژه تهیه شود
توضیحات خیلی عالی بود
سلام
کاش یه یادی هم از قله های کرمان که اکثر بالای ۴هزار هست،از جمله هزار و جوپار و جبال بارز و شاهماران و لاله زار و بحرآسمان هم میکردی!
اولا مرسی . دوما اطلاعات درست بده. اول اینکهه آلپ ایران اشترانکوه لرستانه نه دنا . دوما چجور اشترانکوه نزاشتی؟؟؟؟؟ازهرده نفر کوهنورد حرفه ایی حداقل ۹ نفر میگن که اشترانکوه تجربه بی نظیریه . بعد شما جزو ده تا کوه ایران قرار ندادی؟؟؟؟؟
سلام رضا عزیز 🙂
کوه‌های زیبای خیلی زیادی در ایران وجود داره که بی‌شک اشترانکوه هم یکی از هموناس. ممنون که این کوه رو به مطلب اضافه کردی.
درباره آلپ ایران هم حق با شماست، این موضوع در مطلب اصلاح شد.
الپ ایران علم کوه هست رضا عزیز
جالب بود مرسی
ممنون ازتون
عالی بود