شاید تصورش دشوار باشد اما جایی در کنار بزرگراهی پرسروصدا، تعداد زیادی آهو در حال دویدن و بازیگوشی هستند. دشت میرزابایلو، سرزمین امنی برای این موجودات دوست‌داشتنی و بسیاری دیگر است که چرخه طبیعت را برپا نگه داشته‌اند.
دشت میرزابایلو تنها ناحیه دشتی پارک ملی گلستان و بخش مهمی از ۹۱ هزار و ۸۹۵ هکتار وسعت آن است و در حال حاضر به مامنی برای آهوان این منطقه تبدیل شده است. این منطقه به شدت تحت کنترل و محافظت است و هرگونه شکار غیرمجاز در آن جرم محسوب می‌شود. حتی برای بازدید از این منطقه هم باید مجوزهای لازم را اخذ کنید و یا به گروه‌های گردشگری و یا موسساتی بپیوندید که می‌توانند مجوزهای لازم برای بازدید از این منطقه را برای شما فراهم کنند. یکسری از بخش‌های پارک ملی گلستان برای عموم قابل دیدن است اما سری دیگر مانند دشت میرزابایلو، نیازمند طی کردن مراحل قانونی هستند. همه این سخت‌گیری‌ها هم برای نجات جان جانورانی است که در این قسمت زندگی می‌کنند.
دشت میرزابایلو کجاست؟
دشت بزرگ میرزابایلو در قسمت شمالی به ارتفاعات سرخ آلمه که خود محیطی برای بازدید از حیات‌وحش است و در قسمت جنوبی هم به شاهراه آسیایی منتهی می‌شود. این منطقه در قسمت شرقی پارک ملی گلستان و در مسیر گالیکش به سمت بجنورد قرار گرفته است.
اگر از ایستگاه پلیس راه تنگراه، حدود ۴۰ کیلومتر به سمت بجنورد بروید، سمت چپ جاده، پاسگاه محیط‌بانی میرزابایلو را خواهید دید. از همین طریق می‌توانید با ارائه مجوز خود، همراه محیط‌بانان وارد منطقه شوید.
عکس از: سایت ٖGoogle maps
وقتی وارد این منطقه می‌شوید، دشت بزرگی را در مقابل خود می‌بینید و در انتهای آن یک منطقه کوهستای که به آلمه شهرت دارد. آلمه از کلمه آلما گرفته شده که در زبان ترکی به معنای سیب است. در داخل محوطه، بقایایی از یک بنای قدیمی هم به چشم می‌خورد که در حال حاضر از بین رفته است و جایی است برای بازیگوشی آهوان. گفته می‌شود این بنای قدیمی در گذشت یک کاروانسرا برای پذیرایی از مسافرانی بوده است که از جاده‌های اصلی عبور می‌کرده‌اند. در حال حاضر نیز در منطقه آلمه، کاروانسرای بسیار زیبایی وجود دارد که بسیار دیدنی است و شاخت آن به دوره پهلوی برمی‌گردد.
لوکیشن دشت میرزابایلو روی گوگل مپ
گونههای مختلف جانوری در دشت میرزابایلو
جذابیت اصلی دشت میرزابایلو آهوان زیبای آن هستند که به راحتی در دشت دیده می‌شوند، اما کنار این‌ها، خرس، پلنگ، کفتار، قوچ اوریال و میش، شوکا، مرال، گربه جنگلی، گربه پالاس، روباه معمولی، هما، دال سیاه، دال معمولی، عقاب مارگیر، گرزه مار، کفچه مار، مار پلنگی، کورمار، جربیل دوپای کوچک و لاک‌پشت خشکی‌زی هم در این منطقه زندگی می‌کنند.
بنابراین با یک تنوع خوبی از انواع جانوران روبه‌رو هستیم. حتی یوزپلنگ آسیایی هم در این منطقه دیده شده است که بسیاری از گردشگران حیات وحش، آرزوی دیدنش را دارند.
عکس از: سایت ٖGoogle maps
اگر با ردپا و دیگر آثاری که جانوران از خود به جا می‌گذارند، آشنا باشید، می‌توانید در محل رفت‌وآمد حیوانات مختلف منتظر بمانید و بدون ایجاد مزاحمت برای ایشان، عکس‌های بی‌نظیری ثبت کنید.
با تلاش شبانه‌روزی محیط‌بانان این منطقه، تعداد آهو و مارال به نسبت سال‌های گذشته بسیار بیشتر شده است. در این جا به بررسی دو مورد از حیوانات منطقه میرزابایلو و ارتفاعات اطراف آن می‌پردازیم که تحت حفاظت هستند.
چگونه آهو را در طبیعت تشخیص دهیم؟
آهو با نام علمی Gazella subgutturusa از خانواده گاوسانان و از راسته زوج‌سمان است. یکی از راه‌های تشخیص آهوان این است که آهوی نر شاخ دارد، ولی آهوی ماده معمولا شاخ ندارد. زیر بدن و کفل‌های این حیوان سفید رنگ است و موهای دم نسبتا بلند و سیاه‌رنگ. آهوی نر معمولا برآمدگی گواتر مانندی زیر گلو دارد.
زیستگاه آهو، مناطق استپی و نیمه‌بیابانی است و به همین دلیل در دشت میرزابایلو به فراوانی یافت می‌شوند. بیشتر روزفعال هستند، اما گاهی در طول شب هم فعالیت می‌کنند. سرعت این حیوان به ۸۰ کیلومتر بر ساعت هم می‌رسد.
عکس از: سایت ٖGoogle maps
دشمن طبیعی آهو هم یوزپلنگ، گرگ و کاراکال است. بنابراین، حفظ آهو در یک منطقه برای حفظ جمعیت یوزپلنگ آسیایی که یک گونه در معرض انقراض است، بسیار حیاتی است. ممکن است در یک دسته آهو در میرزابایلو، بیش از ۵۰ آهو وجود داشته باشد.
قوچ اوریال چه تفاوتی دارد؟
قوچ اوریال با نام علمی Ovis orientalis arkali و از راسته زوج‌سمان، در واقع بزرگ‌ترین قوچ ایران است. نرها که قوچ نامیده می‌شوند، شاخ‌های بلندی دارند که تا حدود ۱۱۳ سانتی‌متر می‌رسد.
عکس از: سایت ٖGoogle maps
تفاوت قوچ اوریال در این است که شاخ‌هایش حلزونی شکل هستند و به طرف پهلوی صورت و رو به جلو خمیدگی دارند. ماده‌ها هم که میش نامیده می‌شوند، شاخ کوتاهی دارند. علاوه بر این‌ها، نرها موهای بلند و سفیدی در ناحیه زیر گردن و سینه دارند.
بازدید از دشت میرزابایلو برای چه افرادی مناسب است؟
منطقه دشتی میرزابایلو ممکن است برای بسیاری از گردشگران، همچون یک بیابان بزرگ باشد که چیزی در آن یافت نمی‌شود. و البته که همین‌طور است و با همه این شرایط، این مکان برای گردشگران حیات‌وحش بیشترین جذابیت را دارد. در یک محیط خشک و بیابانی که البته زیبایی‌های خودش را دارد، باید منتظر عبور حیواناتی چون آهو باشید یا به ارتفاعات آلمه بروید و ساعت‌ها برای دیدن دیگر حیوانات زمان بگذارید.
عکس از: سایت ٖGoogle maps
اگر به چنین ماجراجویی‌هایی علاقه دارید، این سفر می‌تواند تجربه شگفت‌انگیزی برای شما باشد. حیواناتی را که تا به حال در قفس دیده بودید، حال در طبیعت بزرگ پارک ملی گلستان در حال دویدن و جهیدن می‌بینید. انواع خزندگانی چون مار و آگاما هم پاداش کسانی است که با صبوری در این منطقه به گشت و گذار می‌پردازند.
وسایل مورد نیاز در بازدید از دشت میرزابایلو
برای بازدید از این منطقه باید حتما کلاه، عینک آفتابی و کرم ضدآفتابهمراه داشته باشید. همچنین به دلیل وجود خزندگان مختلف و انواع مار، بهتر است در فصول گرم سال حتما از کفش مناسب و یا گتر استفاده کنید. اگر مجوز شب‌مانی داشته باشید، می‌توانید با آوردن چادر و تجهیزات دیگر برای اقامت شبانه، سفر راحتتری برای خود رقم بزنید.
عکس از: سایت ٖGoogle maps
برای این که بتوانید جانورانی را که در این منطقه زندگی می‌کنند، بهتر ببینید، داشتن دوربین شکاری یا دوربین عکاسی با لنز قوی کمک بسیار زیادی می‌کند.
همچنین اگر علاقه‌مند هستید گیاهان و جانوارن را بهتر بشناسید، می‌توانید از کتاب‌های راهنمای سفر گیاهان ایران، پستانداران ایران، پرندگان ایران و خزندگان ایران استفاده کنید که با توضیحات کامل و تصاویر رنگی مرتبط، به شما کمک می‌کنند که هر آن چه که می‌بینید را به راحتی شناسایی کنید و از دیده‌های خود لذت بیشتری ببرید.
نکات احتیاطی در بازدید از دشت میرزابایلو
اگر با خودرو شخصی سفر می‌کنید، حتما پس از پیاده شدن از خودرو، همه درها را ببنید؛ چرا که ممکن است خزندگانی مثل مار وارد آن شوند. در فصول گرما هم حتما با احتیاط قدم بردارید تا دچار گزیدگی نشوید.
یکی از نکات خیلی مهم این است که آرامش حیات وحش به هم نخورد، بنابراین مراقب باشید که با سروصدای زیاد یا پوشیدن لباس‌هایی که تضاد زیادی با رنگ طبیعت دارند، موجب وحشت حیوانات و پرندگان نشوید. هرچقدر که هماهنگی شما با طبیعت یک منطقه بیشتر باشد، شانس بیشتری برای دیدن انواع حیوانات آن خواهید داشت.
