آرامگاه کوروش یکی از بناهای بیاد مانده از دوران هخامنشی محسوب می‌شود که از اهمیت تاریخی و فرهنگی بالایی برای ما ایرانیان برخوردار است. طبق نوشته‌های موجود در کتب تاریخی، و بررسی‌های انجام شده، مورخان معتقد هستند این شهر به دستور شخص کوروش کبیر ساخته شده و آرامگاه این پادشاه بزرگ نیز در همین منطقه قرار دارد.
فضای مرموز، شکوه و جاذبه‌های پاسارگاد باعث شده گردشگران و علاقه‌مندان زیادی در طول سال از این منطقه بازدید کنند. اگر قصد سفر به پاسارگاد شیراز و بازدید از آرامگاه کوروش را دارید، پیش از حرکت بد نیست شنیدنی‌های آن را بخوانید. با ما در مجله گردشگری علی بابا همراه باشید.
آرامگاه کوروش کجاست؟
بهترین زمان بازدید از آرامگاه کوروش چه زمانی است؟
مسیرهای دسترسی به آرامگاه کوروش و پاسارگاد شیراز چگونه است؟
بخش‌های مختلف پاسارگاد شیراز کدام هستند؟
فاصله تخت جمشید تا آرامگاه کوروش چقدر است؟
آرامگاه کوروش کبیر
آرامگاه کوروش از دو بخش اصلی تشکیل شده است. بخش اول پلکان آن هستند. سه پله اول با ارتفاع یک متر و سه پله دوم با ارتفاع نیم متر ساخته شده‌اند. پس از آن بخش دوم یا همان بنای اصلی آرامگاه کوروش قرار گرفته است. همچنین روی سقف آرامگاه کوروش دو حفره بزرگ قرار دارد تا از فشار وارد شده روی سقف کاسته و بر عمر بنا افزوده شود.
کل بنای آرامگاه کوروش که ارتفاع آن حدود ۱۱ متر است، از بلوک‌های سنگی تراش‌خورده ساخته شده که بدون هیچ ملاتی کنار هم قرار گرفته‌اند. نکته جالب اینکه این بلوک‌ها با بست‌های آهنی کنار هم قرار گرفته‌اند.
بنای آرامگاه کوروش در عین سادگی بسیار تحسین‌برانگیز، باشکوه، باجذبه و قابل‌احترام است که در نگاه اول توجه هر بیننده‌ای را به خود جذب می‌کند.
استان‌شناسان تاریخچه منطقه پاسارگاد را به دوران پیش از هخامنشیان نسبت می‌دهند. مقبره کوروش و بناهای اطراف آن به زمان سلطنت کوروش بزرگ برمی‌گردد و بین سال‌های ۵۳۰ تا ۵۴۰ پیش از میلاد ساخته شده‌اند.
همچنین، برخی دیگر از آثار موجود در مجموعه پاسارگاد در زمان پادشاهان دیگر سلسله هخامنشی تکمیل و بنا شده‌اند. آرامگاه کوروش در دوران هخامنشیان به عنوان یکی از مکان‌های مقدس شناخته می‌شد.
براساس منابع تاریخی، مقبره کوروش به دستور خود کوروش و پیش از فوت او ساخته شده است. مستندات باقی‌مانده نشان می‌دهند که دشت مرغاب، که آرامگاه کوروش در آن واقع شده، در آن زمان باغی وسیع و سرسبز بوده که شامل مجموعه‌ای از کاخ‌های بزرگ نیز می‌شده است.
سقف آرامگاه کوروش از داخل بنا صاف است، اما از بیرون به شکل شیروانی دیده می‌شود. شیب سقف به صورت عدد هشت طراحی شده و از دو سنگ بزرگ با ابعاد ۶ در ۳ متر و ضخامت نیم متر تشکیل شده است. بر روی سقف مقبره کوروش، سنگی بزرگ‌تر قرار داشته که امروزه وجود ندارد.
برخی محققان بر این باورند که فضای خالی میان سقف و شیروانی آرامگاه کوروش ممکن است محل نگهداری جسد کوروش بوده باشد. همچنین احتمال دارد که به منظور سبک‌تر کردن سنگ‌ها برای جابه‌جایی، فضای داخلی سقف را گود کرده‌اند.
در داخل و اطراف مقبره کوروش هیچ گونه تزئینی یا نگاره‌ای وجود ندارد و تنها در نمای سردر مثلثی شکل بالای در ورودی، نقش کمرنگی از یک گل دوازده گلبرگی که نماد هخامنشیان است، حکاکی شده است. علاوه بر این، هیچ کتیبه یا نوشته‌ای در مقبره یافت نشده است.
طبق اطلاعات تاریخی، آرامگاه کوروش بزرگ پیش از فوت او و به دستور خود وی بنا شده است. در آن زمان، این مقبره در میان باغی بزرگ و سرسبز واقع شده بود و در دوره شاهان هخامنشی به عنوان یکی از بناهای مقدس و مهم شناخته می‌شد.
منابع تاریخی اشاره دارند که افرادی از قشر روحانیون زرتشتی برای حفاظت از آرامگاه کوروش در نظر گرفته شده بودند و برای آنان حقوقی شامل خوراک، شراب روزانه، یک گوسفند و یک اسب برای قربانی در محضر کوروش هر ماه تعیین شده بود.
آرامگاه کوروش بزرگ با استفاده از سنگ مرمر سفید ساخته شده است. این سنگ‌ها از کوه سیوند استخراج شده و به شکل تخته‌سنگ‌های صاف درآمده‌اند. تخته‌سنگ‌های موجود در بنا، شامل شش سکو بوده که اتاقی بر روی آن‌ها ساخته شده است.
یکی از نکات شگفت‌انگیز در مورد آرامگاه کوروش، نحوه اتصال دقیق و ظریف تکه‌های بزرگ سنگی بدون استفاده از ملات است. نکته مهم دیگر هم که بهتر است بدانید این است که فاصله تخت جمشید تا مقبره کوروش ۷۶ کیلومتر است.
پاسارگاد شیراز از گذشته تاکنون
شهر پاسارگاد یا به قول معروف شهر سلیمان، در منطقه‌ای بین اصفهان و شیراز واقع شده است. در زمان هخامنشی این شهر باغ باشکوهی با دو کاخ ایرانی و تالارهایی با ستون‌های عظیم‌الجثه بود. درست مانند کاخ‌های زیبایی که در فیلم‌های قدیمی دیده‌اید. این مجموعه قدیمی، بنایی به یاد مانده از دوران سلطنت هخامنشی است و در شهرستان پاسارگاد استان فارس واقع شده است.
مجموعه پاسارگاد شامل سازه‌هایی مانند سازه‌های مسجد، آبنمای باغ شاهی، باغ پادشاهی، کاخ دروازه، کاخ بار عام، قصر اختصاصی، آتشکده، دو کوشک، آرامگاه کمبوجیه و کاروانسرای مظفری می‌شود. به‌طورحتم آرامگاه کوروش یکی از اصلی‌ترین جاذبه‌های گردشگری این مجموعه محسوب می‌شود. آرامگاه کوروش در گذشته به مشهد مادر سلیمان معروف بوده است.
منطقه گردشگری وسیع پاسارگاد، سال ۱۳۸۳ به‌عنوان پنجمین مکان در لیست آثار ملی به‌ثبت رسید. قدمت دشت پاسارگاد به دوران پارینه سنگی باز می‌گردد. این منطقه در ۱۳۰ کیلومتری شمال شیراز واقع شده است. در کتب تاریخی اینطور آمده که کوروش کبیر، دستور ساخت شهر پاسارگاد را داده است.
شواهد نشان می‌دهد که شهر پاسارگاد، اولین پایتخت حکومت هخامنشی بود. منطقه اصلی این شهر ۱۶۰ هکتار وسعت داشته و با دشتی بزرگ احاطه شده است.
از قرن هفتم آرامگاه کوروش به مشهد مادر سلیمان معروف بود و با سنگ‌های طویل هفت متری که در ساخت آن به کار رفته بود، در آغاز میان باغ‌های سلطنتی قرار داشت. در قرن دهم اطراف آن یک مسجد ساخته شد که تا قرن ۱۴ در این مسجد نماز اقامه می‌شد. متاسفانه به‌دلیل عبور و مرور بسیار زیاد مسافران و عدم حفاظت کافی از منطقه، به‌مرور اجزای این شهر از بین رفته است.
پاسارگاد یعنی چه؟
با وجود این که حدود ۲۰۰ سال از تغییر نام دشت مرغاب به پاسارگاد شیراز می‌گذرد، هنوز دلیل اصلی این تغییر نام مشخص نیست و بحث‌ها و اختلاف نظرهای زیادی در این مورد وجود دارد. یکی از اولین کسانی که در این مورد اظهارنظر کرد، هرودوت بود که در کتابش گفت «پاسارگادی» نام مهم‌ترین قوم و عشیره پارسیان بوده که هخامنشیان از این طایفه برخاسته‌اند.
بعد از آن کتزیاس، پزشک یونانی داریوش دوم و اردشیر دوم هخامنشی، نام «پایتخت کوروش» را به کار برد و از آن‌جایی که او در ایران زندگی کرده بود می‌توان امید داشت که با این نام آشنا بوده است. از دیگر سو در میان نوشته‌های صاحب‌نظران می‌توان به این نتیجه رسید که نام اصلی پاسارگاد چیزی شبیه به «پُسُرگَد» بوده که از اسم قبیله شاهی پارسیان به معنی «گران گرزان» گرفته شده و ارتباطی با واژه پارس ندارد.
در کل اتفاق نظری روی وجه تسمیه پاسارگاد در دست نیست و واژه‌های مختلفی مانند دژ پارسیان، محل استقرار پارسیان، تختگاه پارسه، زیستگاه پارسیان، شهر قدیم ایران و پایتخت کوروش بزرگ برای آن به کار برده شده است.
جاهای دیدنی پاسارگاد شیراز
همانطور که گفته شد، این شهر در فاصله نسبتا زیادی از شیراز واقع شده است و برای رسیدن به آن باید مسیر طولانی را پشت‌سر بگذارید. پاسارگاد برخلاف تصور عموم، تنها مقبره کوروش نیست و اطراف آن کاخ‌های زیادی وجود دارد. با این حال مهم‌ترین ساختمان این شهر، همین آرامگاه باشکوه و باجذبه محسوب می‌شود.
بناهای ساخته شده در شهر پاسارگاد، به مرور زمان تخریب شده‌اند و به‌دلیل کم لطفی مسئولان، وضعیت خوبی ندارد. البته ناگفته نماند که طی چند ساله گذشته برخی از ساختمان‌ها درحال مرمت است. اطراف این شهر درخت‌کاری، چمن‌کاری و طراحی فضای سبز و… انجام شده که تاحد زیادی توانسته زیبایی و حال خوب را به پاسارگاد بازگرداند.
در سفر به پاسارگاد، این شهر تاریخی که روزهای مهمی از ایران کهن را در دل دارد، علاوه بر آرامگاه کوروش کبیر، با دیدنی‌های زیادی مواجه می‌شوید. اگرچه آن‌طور که شایسته تاریخ پرافتخار ایران در زمان کوروش کبیر است، از پایتخت او مراقبت نشده اما هنوز هم شکوه و عظمت خود را دارد. در ادامه در مورد برخی از جاهای دیدنی پاسارگاد شیراز صحبت می‌کنیم.
مجموعه باغ شاهی
باغ شاهی همان باغ سلطنتی است که بخش عمده مجموعه پاسارگاد را تشکیل می‌داد. این باغ در زمان احداث خود یک نوآوری بزرگ بود. این باغ از باغ‌های شاهی هند و باغ‌های دوره صفوی الهام گرفته بود. گستردگی، وسعت و طرح باغ شاهی به شکلی است که نشان می‌دهد در دوره اوج خود باغی با درختان و گل‌های رنگارنگ بزرگ بوده است.
باغ شاهی با روش گردش آب در آبنماها و آبراهه‌های باغ و گذر از جوی‌های سنگی آبیاری می‌شد. این آبنماها کنار کمک به آبیاری فضای سبز باغ شاهی، به عنوان مجسمه و تندیس برای زیبایی هرچه بیشتر فضای باغ مورد استفاده قرار می‌گرفت. همچنین دو سوی باغ دو کوشک ساخته شده بود که از آن برای آرمیدن و تماشای زیبایی بهشت‌گونه باغ استفاده می‌کردند.
کاخ اختصاصی پاسارگاد شیراز
یکی دیگر از بناهای باعظمت مجموعه پاسارگاد کاخ اختصاصی آن است که در ۱۳۰۰ متری شمال‌شرق آرامگاه کوروش قرار دارد. این کاخ قدیمی و بزرگ از یک تالار مرکزی، دو درگاه و دو ایوان شرقی و غربی ساخته شده که منظره زیبایی پیش روی آن قرار داشته است. طبق یافته‌ها و تحقیقات تاریخی به نظر می‌رسد این کاخ به عنوان اقامتگاه و منزل مسکونی کوروش بزرگ مورد استفاده قرار می‌گرفته است.
تزیینات این بنا هرچند ساده به نظر می‌رسند، اما بسیار زیبا و چشم‌نواز هستند. نقوش برجسته درگاه‌ها اصلی و فرعی این کاخ تصویری از شاه را همراه مستخدم خود نشان می‌دهد که لباس‌های سلطنتی بسیار باشکوهی به تن دارد. در بخشی از معماری این کاخ سنگ نوشته‌ای وجود دارد که روی آن به خط میخی و به زبان فارسی و بابلی نوشته شده: «من کوروش شاه هخامنشی‌ام.»
کاخ دروازه
کاخ دروازه هم یکی دیگر از بناهای این مجموعه محسوب می‌شود که سمت شرق آن قرار گرفته است. این کاخ هم مانند سایر بناهای مجموعه درحال‌حاضر به خرابه تبدیل شده است. سقف این بنا با هشت ستون به ارتفاع ۱۶ متر در جای خود قرار گرفته بوده که حالا هیچ اثری از آن‌ها نیست، اما همین ستون‌های عظیم از شکوه و عظمت بنا خبر می‌دهند.
در این کاخ دو در اصلی و دو در فرعی وجود دارد. همچنین دو اتاقک با ارتفاع ۹ متر دو طرف ورودی اصلی کاخ دروازه در نظر گرفته شده بوده که محل حضور نگهبانان است.
روی در شمالی این بنا نقشی از یک انسان بالدار در حال نیایش حکاکی شده که می‌توان گفت از معدود طرح‌های سالم باقی مانده از زیبایی‌های این بنا است.
کاخ بارعام یا کاخ پذیرایی کوروش
این کاخ در بخش شمالی مجموعه پاسارگاد قرار گرفته است. کاخی با یک تالار بزرگ و هشت ستون، چهار ایوان، دو اتاق و چند بخش دیگر که هریک شکوه و عظمت خاص خود را دارد. متاسفانه در حال حاضر از هشت ستون این کاخ تنها یک ستون آن سالم باقی مانده که ارتفاعی در حدود ۱۰ متر دارد.
پس از آسیب‌های فراوان به این مجموعه در زمان اتابکان، سایر ستون‌های کاخ بارعام برای ساخت مسجدی اطراف آرامگاه کوروش به آنجا منتقل شده است.
تالار اصلی کاخ بارعام با چهار ورودی به چهار ایوان آن راه پیدا می‌کرده است. درگاه‌ها و ستون‌های تالار هم در زمان خود از سنگ سیاه ساخته شده بود و طرح‌هایی از پای انسان و عقاب روی آن حک بوده است. به نظر می‌آید طرح‌های نقش بسته در این کاخ از معنای و طرح‌های ملل دیگر الهام گرفته است.
اکنون، بازدیدکنندگان می‌توانند با تهیه بلیط از بخش‌های مختلف این منطقه دیدن کنند و با آن‌ها عکس بگیرند. راهنماهای زیادی در شهر پاسارگاد وجود دارند و اطلاعات کاملی را درباره آن دراختیار شما قرار خواهند داد. بیشتر بخش‌های نام برده شده از این شهر به خرابه تبدیل شده‌اند و فقط ویرانه‌هایی از آن‌ها به یادگار مانده است.
با این حال هنوزهم نمی‌توان از شکوه و عظفمت شهر پاسارگاد چشم‌پوشی کرد.
آرامگاه کمبوجیه در تخت جمشید قرار دارد یا پاسارگاد؟
در میان دشتی که جای‌جای آن تاریخ ایران را به دوش می‌کشد، یعنی پاسارگاد شیراز، بنایی وجود دارد که به آرامگاه کمبوجیه یا زندان سلیمان معروف است. کمبوجیه فرزند ارشد کوروش بزرگ بود که در زمان پادشاهی پدرش، شاه بابل بود. او پس از مرگ کوروش، جانشین پدرش شد و در کنار فتح مصر و کشورگشایی‌هایش، نظم و امنیت را در کشور حاکم کرد.
در مورد آرامگاه واقعی کمبوجیه اختلاف‌نظرهایی وجود دارد. برخی معتقدند که بنای تخت رستم که در چهار کیلومتری شمال تخت جمشید قرار دارد، برای آرامگاه او در نظر گرفته شده بود و برخی هم آثار سنگی بین تخت جمشید و نقش رستم به نام تخت گوهر را آرامگاه کمبوجیه می‌دانند.
در این میان هم عده زیادی به استناد کتیبه موجود در ویرانه سنگی زندان سلیمان در پاسارگاد، این مکان را آرامگاه واقعی کمبوجیه اعلام می‌کنند.
این آرامگاه که ساخت آن به دوره هخامنشیان بر می‌گردد، بنایی چهارگوش و برج‌مانند است که بر قاعده‌ای به اضلاع ۲۷.۷ در ۲۳.۷ با ارتفاع ۱۴ متر بر سکویی سه پله‌ای بنا شده و تنها یک دیواره از آن باقی مانده است. برای حفظ این تک دیوار از داربست‌هایی که گروه ایزمئو در سال ۱۳۴۹ ساخته‌اند، استفاده شده است.
شکل و کاربری این بنا در زمان کوروش از اهمیت بالایی برخوردار بوده و از دید معماری و هنر، ظرافت‌های خاص خود را دارد چرا که سنگ‌های هر ردیف از بنا به گونه‌ای روی دیگری قرار گرفته‌اند که تشخیص فاصله بین آن‌ها سخت است. به همین خاطر از آن به عنوان شاهکاری از مهندسان دوره هخامنشی یاد می‌شود.
این اثر تحت عنوان بنای زندان در فهرست میراث جهانی به ثبت رسیده و با نام آتشکده‌ای از زمان کوروش کبیر هم شناخته می‌شود.
آرامگاه کمبوجیه یا زندان سلیمان روی گوگل مپ
مسجد پاسارگاد که با بی‌تدبیری تبدیل به افسانه شد
در قرن هفتم و در دوران فرمانروایی اتابکان فارس، یکی از حاکمان فارس به نام اتابک زنگی، مسجدی در نزدیکی آرامگاه کوروش ساخت. در طرح‌هایی که ارنست هرتسفلد، باستان‌شناس آلمانی از پاسارگاد ارائه داد، مسجد به گونه‌ای ساخته شده بود که آرامگاه کوروش در میان آن قرار داشت.
بقایای این مسجد که یکی از قدیمی‌ترین مساجد ایران و نزدیک به آرامگاه کوروش بود، تا قبل از جشن‌های ۲۵۰۰ ساله شاهنشاهی پابرجا بود اما در سال ۱۳۵۰ و به بهانه مرمت آثار باستانی، دروازه و کتیبه‌های قرآنی آن، با تایید اداره باستان‌شناسی به مکانی دیگر برده شد.
در این میان علی سامی که مسئولیت بازسازی مزار کوروش را به عهده داشت، در توجیه چنین تصمیمی اعلام کرد که بنای این مسجد به لحاظ معماری اهمیتی نداشته است. با این وجود و با فرض صحت این حرف، بر اساس منشور جهانی ونیز برای حفاظت از آثار تاریخی، هیچ لایه یا چهره تاریخی نباید به نفع چهره دیگر حذف شود اما متاسفانه با بی تدبیری مسئولان این اثر تاریخی از بین رفت.
این مسجد به مسجد اتابکی یا مسجد مادر سلیمان هم شناخته می‌شود.
مسجد پاسارگاد روی گوگل مپ
تل تخت پاسارگاد از ارگ تا خانه گنج
در شمال پاسارگاد شیراز، بر سطح تپه‌ای به ارتفاع ۵۰ متر که بر دشت پاسارگاد مسلط است، با بنایی سنگی به ارتفاع ۱۵ متر مواجه می‌شوید که محل ارگ سلطنتی بوده و به تل تخت معروف است. به خاطر اهمیت آن از ماهرترین معماران و سنگ‌تراشان برای ساخت دیواره‌های آن استفاده شده است. اما به خاطر درگذشت ناگهانی کوروش کبیر، ساخت آن ناتمام ماند.
حدود هشت سال پس از مرگ کوروش، توسط داریوش تغییراتی جزئی در نقشه بنا داده شد و پس از مسدود کردن دو پلکان بزرگ آن با خشت، آن را به دژیا گنج‌خانه تبدیل کردند که متاسفانه سال‌ها بعد سربازان اسکندر مقدونی این گنجینه را به تاراج بردند.
این دژ از بخش‌های مختلفی مانند تالارهای ستون‌دار، اتاق، سکو و انبارتشکیل شده که حدود ۳۰ سال پیش توسط باستان شناسان کشف شدند. به تل تخت، دژ داریوش یا تخت مادر سلیمان هم گفته می‌شود.
تل تخت جمشید روی گوگل مپ
سنگ نگاره انسان بالدار، زیباترین نقش پاسارگاد
بر روی باقی مانده درگاه شمال شرق پاسارگاد شیراز با سنگ نگاره یک انسان بالدار با ارتفاع ۲.۹ متر روبرو می‌شوید که سالم‌ترین و زیباترین نقش موجود در پاسارگاد است. در نقش این سنگ مردی را با ریش انبوه، ردایی بلند و تاجی بر سر می‌بینید که چهار بال در اطراف خود دارد. بر بلندای نقش مرد بالدار، تاجی زیبا قرار دارد که روی شاخ‌های بلند و تاب‌دار آن، یک قوچ وحشی است و دو مار از دو طرف این تاج را در بر گرفته‌اند.
متاسفانه به خاطر این که تراش سنگ به صورت سطحی بوده، جزئیات زیادی از آن در گذر زمان و شرایط جوی از بین رفته است. با این حال خوب است بدانید که بر روی آن یک نوشته سه زبانه «من کوروشم شاه هخامنشی» وجود دارد که اختلاف برداشت‌هایی بر سر آن پیش آمده است.
برخی از صاحب‌نظران به واسطه این نوشته، آن را تندیس کوروش می‌دانند اما بعضی دیگر از مورخان اظهار می‌کنند که این جمله می‌تواند به سازنده تندیس اشاره کند نه خود تندیس.
نکته جالب این که برای ساخت این تندیس از فرهنگ و هنر ملت‌های مختلف که در آن زمان در راس قرار داشتند، استفاده شده است. به عنوان مثال تاج سنگ‌نگاره از فرهنگ مصر و سه طبقه بودن آن از سه‌گانه فرهنگی گفتار نیک، کردار نیک و پندار نیک گرفته شده است. همچنین لباس بلند از فرهنگ ایلام و بال‌های سنگ نگاره هم ریشه در فرهنگ آشوری دارد.
پل پاسارگاد
در سال ۱۳۴۲ یکی دیگر از آثار به جا مانده از پاسارگاد شیراز کشف شد. در ۱۵۰ متری غرب کاخ دروازه، دو دیواره از سنگ آهک که پنج ردیف سه ستونی در میان آن قرار دارد که شبیه بقایایی از یک پل است، دیده شد.
اطلاعات زیادی از این پل در دسترس نیست اما به نظر می‌آید که بر روی آبراهه‌ای که از رود پلوار منشعب می‌شده، ساخته شده، اما در مورد زمان ساخت آن هم نظر قطعی وجود ندارد و برخی معتقدند که چون در راستای ورودی کاخ دروازه ساخته نشده، احتمالا مربوط به اواخر دوره هخامنشی و یا حتی بعد از آن است.
پل پاسارگاد روی گوگل مپ
محوطه مقدس پاسارگاد
در میان آثار ملی ثبت شده از پاسارگارد شیراز، موردی به نام محوطه مقدس به چشم می‌خورد که در منطقه ۱۲۰۰ متری شمال غرب پاسارگارد قرار دارد. در پشت تپه ماهوری‌های سنگی مشرف به دشت، به محوطه دنجی می‌رسید که در آن دو سکوی سفیدرنگ سنگی و یک تپه مستطیی وجود دارد.
بر اساس مطالعاتی که انجام شده این سکوهای سنگی در دوره کوروش و به عنوان آتشدان برای آیین‌ها و مراسمات مذهبی ساخته شده‌اند. داخل هردو سکو خالی و شبیه اتاقک است. یکی از آن‌ها که بلندتر است، ۱۶.۲ متر ارتفاع و ۸ پله دارد که ظاهرا پادشاهان و افراد بلندمرتبه به روی آن می‌رفتند و در برابر آتش به دعا و نیایش می‌پرداختند. سکوی کوچک‌تر نسبت به دیگری ارتفاع کمتر و حدود ۱۰.۲ متر دارد.
در فاصله ۱۲۰ متری غرب آتشدان‌ها، ساختاری از خشت و سنگ وجود دارد که در گذر زمان شبیه به تپه شده است. این تپه‌مانند ساختاری پنج طبقه دارد که چهار طبقه اول آن از سنگ و طبقه آخر آن از جنس خشت است. با توجه به بررسی‌های انجام شده می‌توان نتیجه گرفت که این ساختار در کنار آتشدان‌ها برای اجرای مراسمات مذهبی و یا قربانی‌ها استفاده می‌شده است.
محوطه مقدس پاسارگاد روی گوگل مپ
تنگ بلاغی گذرگاه یا شکارگاه
در قسمت جنوب غربی مجموعه باستانی پاسارگاد شیراز، تنگه‌ای به طول ۱۲ کیلومتر وجود دارد. این تنگه که رود پلوار در آن در جریان است، یکی از قدیمی‌ترین گذرگاه‌های منطقه به شمار می‌رود. البته در گذشته به خاطر عبور رودخانه و درختان انبوه و فضای جنگلی، امکان عبور از داخل تنگه وجود نداشت و تنها راه گذر از آن مسیر باریکی بود که در کمر کوه وجود داشت.
سال‌هاست که تنگه بلاغی مورد توجه افراد زیادی قرار گرفته و دلیل این اهمیت هم فقط قدیمی بودن آن نیست و دلایل دیگری هم دارد. به عنوان مثال در دوران هخامنشی، مراکز امپراطوری هخامنشیان را به هم متصل می‌کرده و در سال‌های اخیر هم به واسطه وضعیت آب و هوایی، عبور رودخانه و همچنین پوشش گیاهی‌اش، محل زندگی گونه‌های مختلفی از حیوانات و پرندگان وحشی بوده است.
البته به خاطر شکار بی‌رویه و بی‌تدبیری در این مورد، این روزها کمتر حیات وحشی در آنجا دیده می‌شود.
تنگه بلاغی روی گوگل مپ
کاروانسرای مظفری در پاسارگاد شیراز
در فاصله ۱۰۰ متری شمال آرامگاه کوروش در پاسارگاد شیراز، بنایی وجود دارد که به کاروانسرای مظفری مشهور است. البته در کاربری آن که کاروانسرا بوده یا مدرسه اختلاف نظرهایی وجود دارد. با این حال مستوفی یزدی در کتاب خود، صریحاً آن را کاروانسرا معرفی می‌کند.
این کاروانسرا در دوره آل مظفر یعنی حدود قرن هشتم هجری به دستور شاه شجاع مظفری ساخته شد. این سازه، حیاطی با وسعت ۲۰۸ مترمربع و ایوانی حدود ۳۰ مترمربع دارد که از سنگ‌های منتقل شده از کاخ‌های پاسارگاد ساخته شده است. درب این بنا به سمت شرق قرار دارد و داخل ساختمان آن اتاق‌های بزرگ و کوچکی وجود دارد که آثار آن پس از سال‌ها هم به خوبی مشخص است.
کارونسرای مظفری روی گوگل مپ
ویژگی‌های معماری پاسارگاد
این شهر در زمان خود معماری خاص و منحصربه‌فردی داشته و با قدم گذاشتن در آن، تاحد زیادی متوجه این موضوع خواهید شد. مدارک و شواهد باستان‌شناسی بیان‌گر آن است که کوروش قصد داشته علاوه‌بر مشرف بودن به باغ، بتواند منطقه‌ای سرسبز از بیرون باغ را هم تماشا کند.
در ساخت ساختمان‌های منطقه باستانی پاسارگاد از مصالحی مانند سنگ، آجر، خشت و چوب استفاده شده است. خشت خام برای پر کردن حفره‌های دیوار و لایه‌گذاری روی سکوها در نظر گرفته شده بود.
همچنین چوب برای گرفتن سقف بناها مورد استفاده قرار می‌گرفت؛ به طوری که بعضی قسمت‌ها از تنه‌های کلفت درختان سرو استفاده شده است. جالب آن که ملات این مصالح هم نوعی قیر طبیعی بوده که از نفوذ آب جلوگیری می‌کرد.
آجرهای سازه‌های مجموعه پاسارگاد، ۴۵ سانتی‌متر طول، ۲۲ سانتی‌متر عرض و ۵.۵ سانتی‌متر قطر دارد. همچنین برای ساخت این شهر از مصالحی مانند سنگ آهکی و سنگ کبود سیاه مرمری استفاده شده، اما درصد استفاده از آن‌ها کمتر از دیگر مصالح بوده است.
آخرین مرحله از ساخت‌وساز و معماری پاسارگاد به سنگ‌های زینتی آن می‌رسد. برای زیبایی لایه بیرونی بناهای پاسارگاد از سنگ آهکی سفید شبیه مرمر، سنگ سخت کبود و سنگ سیاه استفاده شده است. هرچند دو سنگ آهکی مرمرین و کبود همچنان با دوام باقی مانده‌اند، اما بافت سنگ سیاه به کار رفته در این معماری کاملا از هم گسسته شده است.
بهترین زمان بازدید از آرامگاه کوروش
تابستان‌های این منطقه بسیار گرم خواهد بود و ممکن است نتوانید گرمای شهر پاسارگاد را در این فصل تحمل کنید. روزهای اندکی از زمستان این منطقه بسیار سرد می‌شود و در بقیه روزها، دمای آن متعادل‌تر است.
با توجه‌به توضیحات داده شده، می‌توان نتیجه گرفت که بهار و پاییز بهترین زمان بازدید از آرامگاه کوروش محسوب می‌شود.
در این بازه زمانی، شرایط جوی استان فارس در بهترین حالت ممکن قرار می‌گیرد و به همین دلیل امکان بازدید از این مجموعه برای شما فراهم خواهد شد. در فصل زمستان ممکن است در این شهر باران یا حتی برف ببارد.
در فصل بهار به دلیل آزاد بودن فضای اطراف پاسارگاد، احتمال وزش باد تا حد زیادی افزایش می‌یابد، اما از اواسط این فصل دیگر خبری از باد نیست و بدون هیچ مشکلی می‌توانید از این شهر باشکوه دیدن کنید.
توجه داشته باشید که هرچه به اواخر پاییز نزدیک‌تر می‌شوید، احتمال سرد شدن هوا و بارش باران نیز افزایش می‌یابد، پس بهتر است، مهر یا آبان را برای بازدید از این منطقه انتخاب کنید. ۷ آبان ماه هرسال، افراد زیادی برای ادای احترام به کوروش کبیر به پاسارگاد می‌روند. شما هم می‌توانید در این زمان با یک تیر دو نشان زده و علاوه بر رفتن به آرامگاه کوروش، از دیگر بخش‌ها و دیدنی‌های پاسارگاد هم بازدید کنید.
هزینه و ساعات بازدید پاسارگاد شیراز
این شهر یکی از اصلی‌ترین مناطق برای علاقه‌مندان به فرهنگ چندین ساله ایران محسوب می‌شود. اگر می‌خواهید از شهر پاسارگاد بازدید کنید، باید بین ساعات ۸ تا ۱۷:۳۰ در زمستان و ۸ تا ۱۹ در تابستان به این منطقه تاریخی بروید. هزینه بازدید از پاسارگاد برای گردشگران خارجی گران‌تر از مسافران داخلی است.
آرامگاه کوروش و پاسارگاد شیراز کجاست؟
این منطقه فاصله‌ای حدودا ۸۲ کیلومتری با تخت‌جمشید و ۱۳۵ کیلومتری با مرکز شهر شیراز دارد. منطقه پاسارگاد در سطح جهانی از شهرت زیادی برخوردار بوده و افراد زیادی از سرتاسر جهان برای تماشای آن، به استان فارس سفر می‌کنند.
در مسیر اصفهان شیراز، در فاصله ۲۱ کیلومتری از سعادت شهر، به یک جاده فرعی خواهید رسید. این جاده ۴ کیلومتر طول دارد و انتهای آن، شما به مجموعه تاریخی پاسارگاد می‌رسید.
آدرس پاسارگاد شیراز در گوگل مپ
اگر به این منطقه و پایتخت باستانی سفر کردید، فراموش نکنید همه روح و حواس خود را ببرید. سفر به پاسارگاد شیراز و بازدید از آرامگاه کوروش به شرطی بهترین تجربه خواهد بود که هنگام حضور در منطقه بتوانید شکوه گذشته بنا، جریان زندگی و قدرت پنهان پشت معماری و عظمت آن را درک کنید.
اگر شما هم به این دشت زیبا سفر کرده‌اید، نظرتان را درباره آن با ما درمیان بگذارید.
عالی ، روحت آرام کورش کبیر
برای اولین بار تونستم به آرامگاه کوروش برم.انگار گذشتگان میخواستن بهمون بگن که ما روزگاری اینجا شکوه و عظمت رو برای سرزمین ایران به یادگار گذاشتیم.روحتان آرام ای گذشتگان ما
خیلی عالی بود
وقتی می بینم عکسی هم گرفتم زحمت کشیدید استفاده کردید
دست شما درد نکنه
Jafariart@