کمتر جزیرهای در خلیج فارس وجود دارد که هم نظامی و اقتصادی و هم باستانی و تاریخی باشد. نقطه استراتژیک اقتصاد و صادرات نفت ایران، منطقه امنیتی و حفاظتی، آثار باستانی از دوره عیلامیان تا هخامنشیان و ساسانیان، همهوهمه در جزیره خارک جمع شدهاند.
اگر سرتان درد میکند برای ماجراجویی در بین سنگ و صخرههای تاریخی، اگر میخواهید با مقصدی متفاوت با طبیعتی زیبا آشنا شوید و اگر میخواهید اصالت این سرزمین را لمس کنید، بار سفر ببندید و با راهنمای سفر به جزیره خارک در مجله گردشگری علی بابا همراه باشید تا با تمام جاهای دیدنی جزیره خارک آشنا شوید.
جزیره خارک کجاست؟
آیا ورود به جزیره خارک ممنوع است؟
بهترین زمان بازدید از جزیره خارک چه موقعی است؟
جزیره خارک چه امکانات رفاهی و تفریحی دارد؟
مشخصات جزیره خارک
جزیره خارگ یا خارک جای ناشناختهای نیست، اما کمتر کسی میداند که چه روزگاری بر این جزیره گذشته و چه آثار تاریخی ارزشمندی در این جزیره قرار دارد. حتی در توصیف ناشناس ماندن جزیره، جلال آل احمد کتابی درباره آن نوشته و جزیره را دُر یتیم خلیج فارس خوانده است.
جزیره خارگ با ۸ کیلومتر طول، ۴ کیلومتر عرض و ۸ هزار نفر جمعیت، مهمترین نقطه اقتصادی ایران محسوب میشود، چرا که بخش زیادی از نفت ایران از این منطقه به سایر کشورها صادر میشود. همچنین به دلیل موقعیت استراتژیک تحت حفاظت سپاه ایران هم قرار دارد. از همین رو این جزیره ورود ممنوع است و برای بازدید نیاز به مجوز رسمی دارید.
زیباییها و دیدنیهای جزیره خارک تنها در آثار باستانی آن خلاصه نمیشود. در این راهنمای سفر به جزیره خارک سایر دیدنیهای جزیره مثل دریای فیروزهای خلیج فارس، درختان نایاب، حیوانات کمتر دیدهشده در ایران و در یک کلام طبیعت زیبای جزیره خارک را به شما معرفی میکنیم.
خلاصه که اگر میخواهید سفری بروید که دیگران خاطرات سفرتان را با اشتیاق گوش دهند، جزیره خارک با شگفتیها، آثار تاریخی و طبیعت بکرش مقصد مناسبی برای شما است.
جزیره خارک کجاست؟
جزیره خارک از توابع استان بوشهر و از جزایر خلیج فارس است. این جزیره یکی از جزایر مرجانی ایران محسوب میشود و در ۳۸ کیلومتری بندر گناوه، ۷۰ کیلومتری غرب بوشهر قرار دارد.
لوکیشن جزیره خارک روی گوگلمپ
بهترین مسیر دسترسی به جزیره خارک
راستش را بخواهید مسیر دسترسی به جزیره نه متنوع است، نه راحت. از آنجایی که این جزیره از نظر اقتصادی و نظامی، منطقهای استراتژیک محسوب میشود، مسیر دسترسی به آن محدود و نیازمند دریافت مجوز با پیگیری و تلاش است.
در واقع برای بازدید از جزیره خارگ قبل از هر چیز باید به فکر گرفتن مجوز ورود به جزیره باشید. بعد از صدور مجوز میتوانید با پروازهای محدودی که وجود دارد و عمدتا متعلق به نهادهای نظامی و شرکت نفت است، خودتان را جزیره خارک برسانید.
البته فقط از مبدا تهران، اهواز، بوشهر، شیراز و اصفهان به جزیره خارگ پرواز وجود دارد. برای رزرو بلیط هم باید روالی متفاوت را طی کنید. برای این کار باید با امور مسافرت شرکتهای فلات قاره ایران، پایانههای نفتی ایران و یا پتروشیمی خارگ تماس بگیرید و برای روز موردنظر با آنها هماهنگ شوید.
راه دیگر هم این است که خودتان را به بندر گناوه یا شهر بوشهر برسانید و از طریق راه دریایی و کشتی به جزیره خارک سفر کنید.
گرفتن مجوز برای بازدید از جزیره خارک
جزیره خارک به عنوان شاهرگ اقتصادی ایران و نقطه پایانی خطوط انتقال نفت تحت حفاظت شدید امنیتی قرار دارد. از این رو، رفتوآمد به این جزیره حساب و کتاب دارد و باید مجوز ورود رسمی را از نهادهای نظامی بگیرید.
مجوز ورود برای نظامیها با سختگیری کمتری صادر میشود. همچنین اگر دوست و آشنایی داشته باشید که در جزیره خارک ساکن باشد، میتواند برای شما دعوتنامه بفرستد و مسیر گرفتن مجوز را برایتان هموارتر کند. در غیر این صورت، باید تلاش بیشتری برای گرفتن مجوز کنید.
یکی از راههای گرفتن مجوز رزرو اتاق در یکی از هتلهای جزیره مثل هتل آراد است. با این کار میتوانید دعوتنامه برای ورود به جزیره خارک را دریافت کنید که فرایند دریافت مجوز را بسیار راحتتر میکند.
بهترین زمان بازدید از جزیره خارک
مهمترین معیار برای انتخاب زمان سفر به جزیره خارک، آبوهوای جزیره است. به طور کلی هوای جزیره خارگ گرم، شرجی و مرطوب است. اما این وضعیت در پاییز بهتر میشود و هوا برای گشتوگذار مطلوب و خنک است. بهویژه در آذرماه هوای جزیره در بهترین حالت خود قرار میگیرد.
زمستانها هوا سردتر و بادها شدیدتر است، به همین جهت گشتوگذار در جزیره و پیادهروی در ساحل کمی سخت میشود. بهار و تابستان هم که هوا هر روز گرم و شرجیتر از روز قبل میشود. به لحاظ شلوغی و خلوتی هم از آنجایی که ورود به جزیره سختی زیادی دارد، پیک گردشگری یا زمان شلوغی ندارد و تقریبا همیشه خلوت است.
تاریخچه جزایر خارک
جزیره خارک را میتوانیم باستانیترین جزیره خلیج فارس بدانیم؛ جزیرهای که در طول سالیان دراز بارها مورد حمله دشمنان این خاک قرار گرفته و سختیهایی زیادی را پشت سر گذاشته است. اگر بخواهیم تمام این وقایع را برای شما بازگو کنیم، قصه به درازا میکشد و حوصله شما هم سر میرود؛ پس سعی میکنیم خلاصه و مختصر با قدمت این جزیره آشنایتان کنیم.
قدمت جزیره خارگ به گذشتههای خیلی دور، یعنی حدود اواخر هزاره دوم قبل از میلاد باز میگردد. همچنین اولین باری که در نقشههای مهم از این جزیره اسمی به میان آمد، قرن ۱۶ میلادی بود. به صورت کلی، جزیره خارک به دلیل موقعیت جغرافیایی استراتژیک و داشتن آب شیرین، محل مناسبی برای گرد هم آمدن انسانها بوده است.
طبق اسناد و شواهدی که باستانشناسان در جزیره پیدا کردند، مشخص شده که جزیره در دوره عیلامیان، هخامنشیان و ساسانیان و حتی بعد از آن هم سکونتگاه جوامع انسانی بوده و علاوه بر آن تاجران و بازرگانان هم توجه زیادی به جزیره داشتهاند. برخی از این اسناد شامل اثر مکتوب از شاعر قرن سومی، کتیبه هخامنشی و معبد دو خواهرون دوره عیلامی میشود.
با گذر زمان پرتغالیها بر روی تمام جزایر خلیج فارس از جمله جزیره خارک دست گذاشتند و بعد از آن توجه تمام اروپاییها به جزیره جلب شد. بعد از پرتغالیها، سلطه جزیره به ترتیب به دست هلندیها، زندیه میرمهنا، انگلیسیها و فرانسویها افتاد و در هر دوره توسط کشورهای مختلف غارت و استثمار شد.
همه این روزهای تاریک گذشت تا جزیره به دست رضا شاه پهلوی افتاد؛ اما او هم از قابلیت و پتانسیل جزیره خارگ استفاده نکرد و آن را به عنوان تبعیدگاه برای زندانیان سیاسی در نظر گرفت. در دوره محمدرضا پهلوی بخت به جزیره رو کرد و داستان جدیدی برای آن آغاز شد.
در سال ۱۳۳۷ شمسی، جزیره به عنوان جایگاه مناسبی برای صادرات نفت خام شناسایی و در آبان ۱۳۳۹ اولین بارگیری به مقصد اروپا انجام شد. از آن روز جزیره خارک این نقش را حفظ کرد و امروزه نیز تقریبا ۹۳ درصد نفت صادراتی ایران از طریق این جزیره به کشورهای مختلف صادر میشود.
همچنین صنایع و شرکتهای دیگری مثل شرکت پتروشیمی، نفت فلات قاره ایران و پایانههای نفتی ایران در این جزیره فعالیت میکنند و خارک را به صنعتیترین جزیره ایران تبدیل کردهاند.
دلیل نامگذاری جزیره خارک
بر اساس سندهای تاریخی مثل گفتههای باستانشناس معروف، گیرشمن، نام خارک از شهر تاریخی خاراکس الهام گرفته شده است. خاراکس شهری بود که توسط اسکندر برای تجارت با هند در مصب رود دجله و کرخه، کنار خلیج فارس ساخته شد.
البته گمانهزنیها بین نام خارک و خارگ هم بسیار زیاد است. طبق مقاله «خارک یا خارگ» که در مجله صنعت نفت ایران در سال ۱۳۵۷ منتشر شد، نام خارک طبق اسناد تاریخی درستتر است. نویسنده مقاله میگوید بیشتر این اختلاف در حوزه تلفظ اشتباه که آمده است که بیشتر آن هم تقصیر اروپاییها است.
البته بر روی بسیاری از اسناد امروزی جزیره و تابلوهای آن کلمه جزیره خارگ نوشته شده است. به هر روی، این کشمکش میان خارگ و خارک همچنان ادامه دارد.
پوشش گیاهی و جانوری جزیره خارک
پوشش گیاهی و جانوری جزیره خارک هم به نوبه خود جالب و منحصربهفرد است. گیاهان و حیواناتی را در این جزیره میبینید که در دیگر جاهای ایران فرصت دیدنش را ندارید.
پوشش جانوری منطقه شامل حیواناتی مثل لاکپشت منقار عقابی، لاک پشت سبز، کاکایی، عقاب ماهیگیر، کلاغ هندی، آهو، بز عدنی و آبزیانی مانند خرچنگ، میگو و کوسه پلنگی میشود.
همچنین میتوانید گیاهان منحصربهفردی مثل درخت پهنبرگ لیل، انجیر هندی و انجیر معابد، گیاهان کهور، کُنار، نخل، اسطوخودوس و مورخش را در گوشه و کنار جزیره خارک ببینید.
امکانات رفاهی جزیره خارک
از آنجایی که جزیره خارک محل زندگی ۸ هزار نفر است، امکانات رفاهی خوبی دارد. البته به دلیل اینکه منطقه توریستی محسوب نمیشود، نمیتوانیم انتظار امکانات رفاهی در سطح لوکس و عالی را داشته باشیم. به هر حال شما میتوانید از امکانات رفاهی مثل اقامتگاه و هتل، بیمارستان، فرودگاهی کوچک، رستوران، بازارچههای محلی، پاساژهای کوچک و سوپرمارکت استفاده کنید.
امکانات تفریحی جزیره خارک
بخش زیادی از تفریحات جزیره به گشت در شهر، آشنایی با مردم محلی، خرید از بازارچه با محصولات تهلنجی و خارجی، تماشای طلوع و غروب آفتاب، قدم زدن در کنار ساحل، تماشای آبهای زلال خلیج فارس و بازدید از مکانهای تاریخی و باستانی خلاصه میشود. در ادامه بیشتر به جاهای دیدنی جزیره خاک میپردازیم.
جاهای دیدنی جزیره خارک
یک راهنمای سفر به جزیره خارگ که بدون لیست جاهای دیدنی نمیشود، پس با علیبابا همراه باشید تا جاهای دیدنی جزیره را یکبهیک بگردیم. جاهای دیدنی جزیره خارک اکثرا از آثار باستانی و تاریخی هستند و حرفهای زیادی برای گفتن دارند.
فقط حواستان را جمع کنید که هنگام گشتوگذار در جزیره وارد مناطق نظامی و ممنوعه نشوید که کمی برایتان دردسر میشود.
پارک ساحلی
برای انتخاب اولین جای دیدنی در جزیره خارک چرا مسیرمان را در کنار ساحل شروع نکنیم؟ پارک ساحلی جزیره فضایی آرام و دنج است که با امکانات رفاهی مثل آلاچیق، پلاژ و مسیر پیادهروی از مکانهای تفریحی بومیان جزیره هم هست. این پارک در ضلع شمالی جزیره با سنگچینهایی از دریا جدا شده و میتواند از محلهای مناسب برای قدم زدن و تماشای دریا باشد.
ساحل کشتی سوخته
ساحل کشتی سوخته یکی دیگر از جاذبههای منحصربهفرد جزیره است که در سینه خود غمهای بزرگی را نگه داشته است. شاید شما کشتی سوخته جزیره کیش را بهتر بشناسید، اما کشتی سوخته جزیره خارک مثل خود جزیره بینام و نشان مانده است.
این کشتی بقایای یک کشتی کُرهای است که در جنگ عراق بمباران و منفجر شد. کشتی سوخته، بهویژه در هنگام طلوع و غروب آفتاب بسیار تماشایی است. همچنین میتواند یکی از قابهای قشنگی باشد که از جزیره با دوربین خود ثبت میکنید.
کتیبه هخامنشی
کتیبه هخامنشی شاهدی دیگر بر باستانی بودن جزیره خارگ است. این کتیبه پر رمز و راز با ابعاد ۲۰×۳۰ به خط میخی فارسی باستان نوشته شده و امروز زیر شیشهای در عمق یک متری قرار دارد. جنس کتیبه سنگ مرجانی صخرهای معروف به سنگ خارا است و در کنار آن درخت مشهور جزیره یعنی درخت لیل قرار دارد.
کتیبه هخامنشی در جریان جادهسازی در سال ۱۳۸۶ کشف و در سال ۱۳۸۸ ثبت ملی شد. متاسفانه در فاصله همین دو سال توسط شخصی که به دنبال گنج بود، بخش زیادی از کتیبه آسیب دید. در اطراف کتیبه هم آثار چاه آب شیرین پیدا شده که البته امروز خشک است.
طبق بررسی باستانشناسان این کتیبه عجولانه و بیدقت و به صورت غیررسمی و توسط آدمهای بومی نوشته شده است؛ دقیقا بر خلاف سایر کتیبهها که معمولا با دقت و ظرافت و به دستور سلطنتیها نوشته شدهاند. باستانشناسان این کتیبه ۶ واژهای را رمزگشایی کردند و میگویند روی کتیبه حک شده است: «اینجا سرزمین خشک و بیآبی بود شادی و آسایش را آوردم».
گوردخمهها و معابد پالمیریان
گوردخمهها و معابد پالمیریان از دیگر دیدنیهای تاریخی جزیره خارگ است. درباره این گوردخمهها و معابد، داستان و افسانه زیاد است و گفته میشود زرتشتیان طبق آیین باستانی مردگان خود را در دخمههایی در بالاترین نقطه دفن میکردند و بعدها استخوانهای آنها را جمع و در استودان یا استخواندان قرار میدادند.
در کنار این دخمهها دو محوطه آرامگاهی وجود دارد که باستانشناسان به پالمیریان نسبت میدهند و معتقدند این دخمهها نه تنها محل دفن اجساد، بلکه محلی برای عبادت و نیایش مردم بوده است. پالمیریان، بازرگانان و دریانوردانی بودند که در نزدیکی سوریه امروزی زندگی میکردند. تمام کتیبههای این قسمت در اثر ساختوساز و تخریب هلندیها از بین رفتهاند.
کوه خضر
کوه خضر بلندترین نقطه جزیره خارگ با ارتفاع ۷۵ متر است و به همین دلیل هم در دورههای تاریخی مختلف موردتوجه حکومتها بوده است. همچنین گوردخمهها و آثار حضور پالمیریان را هم در این کوه میتوانید پیدا کنید.
امامزاده ابوحنیفه
امامزاده ابوحنیفه میتواند مقصد بعدی شما در جزیره خارک باشد. در گذشته این طور روایت میشد که امامزاده ابوحنیفه از فرزندان حضرت علی (ع) بوده است، اما امروزه بر اساس اسناد مکتوب و تاریخی و همچنین فاصله زمانی، احتمال این روایت صفر است.
امامزاده ظاهر و باطنی ساده اما فضایی معنوی و آرام دارد که به شما این امکان را میدهد تا لحظاتی را به خلوت با خود و خدای خود بگذرانید. این امامزاده دو گنبد، یکی پلکانی و بلند و دیگری کوتاه و مدور دارد.
دره یا تنگه آذرپاد
دره یا تنگه آذرپاد در شرق جزیره و نزدیک به ورودی خوابگاه شرکت پایانههای نفتی قرار دارد. این محوطه زیبا مملو از نخلهای سربهفلک کشیده است. سیمرغ نام دیگر این دره بینمحلیها است. این نام به مجسمه سیمرغی برمیگردد که در این دره قرار گرفته که البته شباهت زیادی هم به تعاریف سیمرغ در افسانهها ندارد.
اما ماجرا جایی جالب میشود که به انتهای دره برسید. طبیعت شگفتانگیزی در انتهای دره وجود دارد که باعث میشود فراموش کنید که در جزیرهای در جنوب هستید. در بین این طبیعت درخت لیل سالخوردهای هم زندگی میکند. کمی جلوتر صحنهای از درختانی با قامت خم و بستر آبی کمجان در زیر آنها را هم میتوانید ببیند.
این دره به دلیل سرسبزی و نزدیکی به مجتمعهای مسکونی و سازمانی، میزبان خانوادههای زیادی است که برای پیکنیک و وقتگذرانی به این منطقه میآیند. خلاصه که تنگه آذرپاد جان میدهد برای قدم زدن و لذت از طبیعت متفاوت جزیره.
گردن اشتر
در جنوب جزیره جاذبهای تماشایی به نام گردن اشتر وجود دارد. در واقع گردن اشتر به کوههایی اطلاق میشود که شکلی مانند گردن شتر دارند. ترکیب این کوه با دره، صخره، دریا و آسمان جزیره از ترکیبهای دوستداشتنی و محبوب جزیره بین بازدیدکنندگان است.
همچنین اگر خوششانس باشید و بتوانید به بخشی از ارتفاعات آن بروید، منظرهای بینظیر از دریا را خواهید دید. حالا تصویر کنید خورشید در حال خداحافظی هم باشد و سایه سرخ خود را بر روی آبهای نیلگون خلیج فارس بیندازد؛ چه شود!
کلیسای نسطوریان
در بخش غربی جزیره خارگ کلیسایی قرار دارد به اسم نسطوریان که بر بلندای تپه یا صخرهای آخرین نفسهایش را میکشد. در بازدید از این کلیسا نباید انتظار بنایی عظیم و باشکوه با نقاشیهای ظریف و حیرتانگیز داشته باشید. چیزی که امروز از کلیسای نسطوریان باقی مانده است بقایای کمجانی از این کلیسا است.
قدمت این کلیسا به اوایل قرن پنجم میلادی و دوران ساسانی باز میگردد. گستردگی خرابههای بهجامانده از کلیسا گواهی بر عظمت و شکوه این کلیسا است. همچنین بر اساس اسناد تاریخی کلیسای نسطوریان تالار اجتماعات، جایگاه خوانندگان، محراب، ایوانها، کتابخانه و خانههایی برای کشیشان داشته است.
بازار جزیره خارک
بازار جزیره خارک از جذابیتهای جزیره است؛ بازاری مملو از مغازه با اجناس خارجی و تهلنجی با قیمت مناسب. بخش زیادی از مراکز خرید و بازارچههای جزیره حول میدانی در نزدیکی فرودگاه قرار دارد که اغلب هم کوچک و جمعوجور هستند.
یکی دیگر از بازارهای محبوب جزیره خارک، بازار ماهیفروشان است. در این بازار انواع ماهیهای جنوب و صید روز به فروش میرسند. در کنار این بازارها هم معمولا مغازه و غرفههای کوچک غذافروشی با بوی خوش سمبوسه، فلافل و سوسیس بندری وجود دارد.
خانه های جزیره خارک
خانههای جزیره خارک به چند دسته تقسیم میشوند: مجتمعهای سازمانی، ویلاهای سازمانی و خانههای قدیمی. روی صحبت ما در این مطلب بیشتر با خانههای قدیمی در بافت محلی جزیره است که فرصت بیشتری برای آشنایی با فرهنگ جزیره را به ما میدهد.
این خانهها ساده و صمیمی، اغلب با فضای سبز کوچکی در حیاط خود هستند که حالوهوایی متفاوت دارند. شما با گشت در اطراف این خانهها فرصت آشنایی با مردم بومی جزیره و فرهنگ آنها را خواهید داشت.
اقامت در جزیره خارک
مثل سایر مسائل، برای اقامت در جزیره خارگ گزینههای زیادی وجود ندارد. شما یا میتوانید در هتل جزیره اقامت کنید یا از ساکنین سوئیت و خانه اجاره کنید. معروفترین هتل جزیره خارک، هتل آراد است که میتواند برای گرفتن مجوز ورود هم به شما کمک کند. رزرو سوئیت از بومیها هم کار سختی است، اما نشدنی نیست.
توصیههایی برای سفر بهیادماندنی به جزیره خارک
در نهایت برای جمعبندی راهنمای سفر به جزیره خارک، توصیههایی برایتان داریم که بهتر است آنها را بخوانید.
- قبل از هر چیز به فکر گرفتن مجوز ورود به جزیره باشید.
- در صورت انتخاب هواپیما برای سفر به جزیره خارک از قبل با شرکتهای جزیره هماهنگ کنید.
- هنگام بازدید از جاهای دیدنی جزیره خارک در شهر مراقب باشید که اشتباهی وارد مناطق نظامی نشوید. چرا که ممکن است مورد بازرسی قرار بگیرید.
- هنگام برنامهریزی برای سفر حتما آبوهوا را در نظر بگیرید و ترجیحا در اوسط یا اواخر پاییز به خارک بروید.
سلام باتشکرازنویسنده..من ایام شروع جوانی یعنی سال۶۵تا۷۴حدود۱۰سال ازشروع کارم درجزیره بودم.باتمام سختیهایش که اوج جنگ بود اماخاطرات خیلی زیادی برایم بجامانده.مردمان ساده ومهربان محلی وهمکاران خیلی دلسوزوپرتلاشی که هیچوقت ارزش وپاسداری مناسبی نشدازشان چون زیراتش بمب وموشک اجازه قطع صادرات نفت راندادندوازباشرفترین قشرجامعه خودرامعرفی کرده ونشان دادند و…بهرحال بخش بزرگی ازوجودخویش رامتعلق به خارک میدانم…یادش بخیر
ممنون از اطلاعات جذاب جزیره خارک،
سلام
یادش بخیر . از سال ۶۹ تا ۷۱ سرباز نیروی دریایی جزیره خارک بودم. خاطرات زیادی دارم از اونجا . اسکله تی بود . اسکله آذرپاد بود . پلاژ بود . در کل مردمان محلی بسیار مهربانی داشت . البته اون موقع امکانات رفاهی کم بود . و برای سربازان طاقت فرسا بود. ولی همه چیز گذشت . الان خیلی دلم میخواد یه روز برم دنبال خاطراتم . کاش آشنایی اونجا داشتم دعوتم میکرد یه روز هم. شده میرفتم همه جا رو دور میزدم .
من تا ۷ سالگی اونجا بودم خاطرات خیلی خوبی بود بابام اونجا توی مخابرات ارتش دریایی بود یه کشتی هم رو به روی خونمون نصفش رفته بود زیر آب بابام میگفت تا یک ماه روی آب آتیش و نفت بود
سلام بنده ۱۲ ماه خدمت سربازی جزیره خارک بودم دورانی بیادماندنی بود
با سلام ضمن سپاس از نویسنده ،این سوال مطرح می شود که چرا ایشان برای مسیرهای پروازی اشاره ای به اهواز نکرده اند؟ از زمانی که جزیره خارگ برای صادرات نفت ایران در نطر گرفته شد تا الان پرواز اهواز به خارگ و بلعکس برقرار است.در واقع اولین پرواز به جزیره از شهرهای اهواز ،مسجدسلیمان، آغاجری، گچساران و آبادان بوده است و سالها این پروازها برقرار بوده و هم اکنون هم پرواز اهواز به خارگ و بلعکس برقرار است .
سلام
وقت بخیر
ممنون از شما. اصلاح شد
سلام آقای البرز جعفری خوبی؟
عالیه
یادش به خیر ۱۹ ماه خدمت سربازی جزیره خارک بودم