باداب سورت مازندران؛ از چشم‌نوازهای دیدنی و فراموش‌نشدنی شمال ایران

چشمه‌ای پلکانی را در نظر بگیرید که در هر پله آن، رنگ و بوی آب متفاوت از پله قبلی است. دور و بر چشمه هم درختان وحشی و درختچه‌های زرشک جنگلی دیده می‌شود. اگر به ارتفاعات بالاتر از چشمه‌ هم بروید، شاهد جنگل‌هایی از درختان سوزنی‌برگ خواهید بود. جذاب نیست؟ اگر تا اینجا حدس نزده‌اید که از باداب سورت حرف می‌زنیم حتما باید این مقاله را تا انتها بخوانید تا برایتان مشخص شود که چرا این چشمه زیبا و عجیب در فهرست آثار ملی ایرانی به ثبت رسیده است.

اگر هم با آن آشنایی دارید، خوب است بار دیگر از نقطه‌نظر ما به این پدیده زیبای طبیعی نگاهی داشته باشید. باداب سورت، چشمه‌ای پلکانی در مازندران است که نظیر آن در جاهای دیدنی ایران و جهان کم دیده می‌شود.

با باداب سورت بیشتر آشنا شوید

اگر به روستای ارست (اروست) در بخش چهاردانگه ساری در مازندران بروید، باداب سورت را خواهید دید یعنی چشمه‌ای که دومین چشمه دنیا با آب شور به حساب می‌آید. این چشمه کمی تصورات‌تان را از چشمه‌ای معمولی به هم می‌زند چون همان‌طور که گفته شد، ساختاری پلکانی دارد و در هر پله آن، آبی با رنگ و بویی متفاوت در جریان است. یکی از چشمه‌ها، پُر از آب شور است و عمق زیادی دارد و چشمه بعدی آن، آبی ترش دارد و رنگش تقریبا قرمز و نارنجی است.

اما چرا چشمه سورت به این شکل به وجود آمده و پلکانی شده است؟ چشمه‌های باداب سورت به خاطر جریان آب‌های معدنی و رسوبی در طی سال‌های متمادی به این شکل درآمده‌اند و پله‌های پرتعدادی را تشکیل داده‌اند که هر یک رنگی متنوع از طیف قرمز، نارنجی و زرد دارد.

جالب است بدانید که حتی در وخیم‌ترین اوضاع خشک‌سالی هم باداب سورت ، همچنان پرآب بوده است. احتمالا دلتان می‌خواهد بدانید که وقتی می‌گوییم، باداب سورت از چشمه‌های نادر طبیعت با آب شور است، چشمه دیگر دنیا با این ویژگی کدام است و در کجا قرار دارد. چشمه دیگر، پاموک‌کاله در کشور ترکیه است.

ویژگی‌های چشمه باداب سورت چیست؟

ارتفاع چشمه‌های باداب سورت از سطح دریا حدود ۱۸۰۰ متر است. اگر بخواهیم به‌طور دقیق‌تر موقعیت این چشمه‌های پلکانی را بازگو کنیم، باید بگوییم که این مجموعه دارای دو چشمه پرآب اصلی و چشمه‌های پلکانی کوچک‌تری در پایین‌دست است. چشمه‌هایی که در قسمت‌های بالاتر قرار دارند یعنی پله‌های بالایی مجموعه باداب سورت را تشکیل می‌دهند، آبی با مزه ترش دارند و رنگ‌شان هم قرمز و نارنجی است.

چشمه‌هایی که آب ترش‌مزه دارند، حاوی رسوباتی از جنس آهن هستند. اصلا همین رسوبات آهن است که باعث می‌شود رنگ آب متمایل به نارنجی باشد. چشمه‌هایی هم که حاوی آب شور هستند و آب در آنها گرم است، خواص درمانی دارند و برای درمان بیماری‌های پوستی و رماتیسم مفیدند. جالب نیست؟ با چشمه‌ای روبه‌رو هستیم که هم زیباست و هم خواص متعددی دارد؛ تابلویی رنگی که بی‌شباهت به کار نقاشان امپرسیونیست نیست و مزایای زیادی را در اختیارمان قرار می‌دهد.

اگر در هنگام غروب، راهی باداب سورت شوید، از درخشش نور خورشید روی لایه‌ها و پلکان‌های مختلف باداب لذت خواهید برد. برای ثبت سفرهای حیرت‌انگیز، حتما نباید راهی آبشار نیاگارا شد یا سفری پرماجرا به سمت آفریقا را رقم زد، همین ایران دلربای خودمان هم پر است از نقاطی دیدنی که با سفر به آنها می‌توانید تجربه‌هایی ایدئال و منحصربفرد از طبیعت‌گردی برای خود داشته باشید.

البته منظورمان اصلا و ابدا این نیست که سفرهای خارجی و بازدید از دیدنی‌های بیرون از ایران، خوب نیست بلکه می‌خواهیم بگوییم، اگر طالب سفر هستید و ماجراجویی، ایران هم مقاصد بسیار متنوع و جذابی دارد که دیدن آنها اولویت بیشتری نسبت به هر جای دیگری دارد. ضمن اینکه دسترسی به مقاصد گردشگری ایرانی بسیار ساده‌تر و کم‌هزینه‌تر از سفرهای خارجی است.

پیشنهاد خواندنی: لیست کامل چشمه های آب گرم ایران: لذت هم‌زمان با تفریح و درمان

به این نکات قابل تأمل درباره سورت دقت کنید

هر چند که بازدید از دیدنی‌های ایران بسیار پسندیده است اما اگر حفاظتی در کار نباشد، مقاصد دیدنی به‌تدریج از بین می‌روند و چیزی جز حسرت برایمان باقی نمی‌گذارند. اگر به‌خوبی از باداب سورت محافظت به عمل نیاید، تخریب می‌شود. در سال‌های اخیر است که توجه مسئولان به این ناحیه کمی بیشتر شده و با قرار دادن حفاظ و سنگ‌چین تلاش می‌کنند تا از ورود گردشگران به داخل آب چشمه جلوگیری کنند.

اگر هر گردشگری به‌راحتی وارد چشمه شود، روند تخریب و فرسایش این مکان به جریان می‌افتد و دیگر خبری از پلکان‌های رنگی و شگفت‌انگیز نخواهد بود. شما هم در صورت بازدید از باداب سورت باید نکات بهداشتی را رعایت کنید و یادتان نرود که طبیعت برای همه ماست و تخریب کوچک‌ترین بخش آن هم می‌تواند به شکلی زنجیروار روی بخش‌های دیگرش اثر بگذارد و ناگهان در ابعادی کلان منجر به فجایعی شود که دامان همه بشریت را می‌گیرد. از حوالی سال ۱۳۹۵ تا اکنون، سازمان میراث فرهنگی با اعزام نیروهایش به این باداب، سعی بیشتری در حفظ و مراقبت از آن به کار گرفته است.

هم‌تایان سورت در جهان را بشناسید

باداب سورت از مکان‌های بسیار کم‌یاب طبیعی است که نمونه‌های آن در دنیا چندان پرشمار نیستند. تنها نمونه‌های اندکی از چنین پدیده طبیعی در دنیا دیده می‌شود. مثلا موارد زیر در نقاط دیگر دنیا از نمونه‌های این باداب هستند:

• هیرو اِل گوآرا در مکزیک؛
• منطقه سنگ‌زرد در آمریکا؛
• باگنی‌سان‌فلیپو در ایتالیا؛
• بایشوایتای در چین؛
• پاموک‌کاله در ترکیه؛
• ایوان‌های مطبق سفید و صورتی در نیوزلند.

این موارد هم چشمه‌هایی پلکانی در نقاط مختلف دنیا هستند که مانند باداب سورت، ساختاری عجیب و نادر دارند.

ریشه‌یابی نام باداب سورت را بدانید

باداب واژه‌ای مازندرانی است. ظاهرا معنای بخش نخست آن یعنی باد به دردی شبیه رماتیسم اشاره دارد. این درد با آب معدنی درمان می‌شود (باد + آب). البته این تنها شرح و توضیحی نیست که می‌توان برای واژه باداب پیدا کرد. برخی هم معتقدند که باد در واژه باداب اشاره به تفاوت آب‌های شور و شیرین دارد و منظور گاز موجود در آب است. سورت هم در زبان محلی مازندرانی‌ها معنای سوت می‌دهد.

البته اگر پیگیری‌هایی از لحاظ زبان‌شناسی داشته باشید در لغت‌نامه‌هایی مانند دهخدا، آن را شدت اثر هم معنا کرده‌اند. به نظر می‌رسد که در مجموع، منظور از باداب سورت،  شدت اثر آب گازدار است. یعنی آب گازدار با اثرگذاری؟؟ ما که زبان‌شناس نیستیم اما اگر شما در این‌باره اطلاعاتی دارید حتما در بخش نظرات برایمان بگویید.

در‌صورتی که زیاد به دنبال معنای واژه‌ها و مسائل زبان‌شناسی نیستید، بهتر است به سراغ قسمت بعدی برویم و واکاوی مسائل زبان‌شناسی را به متخصصان واگذار کنیم.

نشانی دقیق سورت چیست و چه موقع باید به آنجا بروید

برای دیدن باداب سورت باید راهی مازندران شوید. در بخش چهاردانگه شهر ساری که در جنوب این شهر قرار دارد، دهستانی به نام پشت‌کوه وجود دارد که از راه آن باید به سمت روستای سورت بروید. در میان روستای اروست و مال‌خواست به باداب سورت خواهید رسید. اگر دوست دارید به سورت سری بزنید، بهتر است، فصل بهار را انتخاب کنید. در بهار، طبیعت رنگ و بوی دیگری دارد. باداب سورت هم از این داستان جدا نیست. اگر به سورت سر می‌زنید حتما مراقب نظافت و آسیب‌نرسیدن به آن باشید.