سرعین را در ۴ چیز می‌توان خلاصه کرد: آب‌گرم‌های بی‌نظیر، طبیعت بکر، خوردنی‌های منحصربه‌فرد و صنایع دستی اصیل که بخشی از سوغات سرعین هستند.
اگر عزم سفر به سرعین کرده‌اید باید بگویم خوشا به حالتان! جای همه اهالی مجله گردشگری علی بابا را خالی کنید و بدانید دل ما هم در این سفر همراهتان خواهد بود. پس به رسم همراهی و همسفری می‌خواهم از سوغات سرعین و صنایع دستی‌اش برایتان بگویم تا حقِ خوش سفر بودن را ادا کرده باشم.
سوغاتی‌های خوردنی سرعین چه هستند؟
صنایع دستی سرعین کدام هستند؟
حلوا سیاه چطور تهیه میشود؟
پیشاپیش کامتان از طعمها شیرین و چشمتان از دیدن صنایع دستی بی‌نظیر سرعین گرم!
سوغات سرعین: طعم‌های به‌یادماندنی
یکی از جاذبه‌های بی‌برو برگرد سرعین، خوردنی‌های متفاوت و خاص این منطقه است. مزه‌هایی که در کمتر جایی مشابهش را پیدا می‌کنید.
عسل، انواع حلوا و شیرینی، لبنیات محلی و… از جمله مزه‌هایی هستند که در میان سوغات سرعین خودنمایی می‌کنند. در این بخش می‌خواهم از بهترین سوغات سرعین برایتان بگویم.
شما هم دم را غنیمت بدانید و تا در سرعین خوش‌آب‌وهوا هستید به استقبال این خوردنی‌ها بروید!
حلوا سیاه
حلوا سیاه اردبیل که در زبان ترکی «قره حالوا» خوانده میشود، حلوایی متفاوت از هرآنچه که تاکنون چشیده‌اید است. حتی اگر در حالت معمول حلوا جز خوردنی‌های محبوبتان نیست، بازهم پیشنهاد می‌کنم کمی از آن مزه کنید و تجربه چشیدن این سوغاتی منحصربه‌فرد را از دست ندهید.
باوجوداینکه این حلوای سیاهِ مقوی و پرخاصیت، نزدیک به یک قرن از بهترین سوغات سرعین بوده است، هنوز به‌اندازه کافی شناخته نشده است و شهرت کمتری نسبت به سایر سوغات سرعین دارد.
آرد گندم، کره، گردو و شیره انگور ترکیبات اصلی این سوغات سرعین هستند که آن را به دسری با طبع گرم و پرکالری تبدیل کردهاند. خوب است بدانید رنگ سیاه این حلوا به دلیل وجود شیره انگور در آن است.
حلوا سیاه هم به‌صورت کیلویی به فروش می‌رسد، هم در حجم کم؛ پس اگر دلتان فقط قدری امتحان کردنش را خواست، دست‌دست نکنید و از خیر مزه کردنش نگذرید!
کره و سرشیر
طبیعت بکر و سرسبز کوه‌های اطراف سرعین فرصت خوبی برای دامپروری و تولید لبنیات محلی ایجاد کرده است. کره و سرشیر (قیماق) از معروف‌ترین سوغات سرعین هستند که زینت سفره صبحانه شما خواهند بود.
سرشیر به نسبت خامه قوام و چربی بیشتری دارد که از چربی طبیعی شیر به دست می‌آید و صدالبته طعمی خاص‌تر می‌سازد. ترکیب سرشیر با عسل طبیعی کوه‌های سبلان، طعمی ماندگار در ذهنتان می‌سازد و شیرینی‌اش تا نَقل خاطراتتان از این سفر هم پیش می‌رود.
یادتان باشد هر روز فرصت تجربه این طعمها را ندارید؛ پس به‌جای کالری شماری، یک لقمه هم که شده مهمان این طعمها باشید.
حلوای زنجبیل
حلوای زنجبیلی یکی دیگر از سوغات سرعین است که وصف زنجبیلی بودنش به‌درستی خبر از فراوانی زنجبیل در تهیه‌اش می‌دهد. این حلوای محلی علاوه بر زنجبیل، پودر قند، پودر هل، زعفران و کره هم دارد.
حلوای زنجبیلی به کمک موادی که در تهیه آن استفاده میشود یک خوراکی با طبیعت گرم برای ساکنان یک منطقه سرد، مهیا کرده است. مردم اردبیل و سرعین در ماه مبارک رمضان بیشتر این نوع حلوا را برای زمان افطار آماده کرده تا انرژی و قوای موردنیاز خود را از طبع گرم این حلوا بگیرند.
این سوغات سرعین می‌تواند در کنار چای یک دسر خوشمزه برایتان باشد و شیرینی را جایگزین تلخی چای کند.
عسل طبیعی
رشته‌کوه سبلان یکی از مهم‌ترین قطب‌های پرورش زنبور و تولید عسل طبیعی ایران است. دشت‌های آویشن، بابونه، گون، اقاقیا و گشنیز فرصت خوبی را برای تهیه عسل‌های طبیعی و مرغوب که عطروطعم خوششان زبانزد است، فراهم کردهاند.
عسل معروف‌ترین سوغات سرعین است که بسیار طرف‌دار دارد. اما حتی در دل این دشت‌های سرسبز هم امکان دارد که عسل تقلبی و بی‌کیفیت را به‌جای عسل ناب به شما بفروشند. برای همین تصمیم گرفتم چند ترفند کاربردی در زمان خرید عسل را با شما به اشتراک بگذارم:
- تست عسل با کاغذ. عسل طبیعی به دلیل غلظتی که دارد، روی کاغذ بی‌حرکت می‌ماند؛ این در حالی است که عسل تقلبی جذب کاغذ شده و آن را مرطوب می‌کند.
- شفافیت شیشه عسل. عسل مرغوب به‌قدری غلیظ است که اگر شیشه‌ای از آن را روبه‌روی خود بگذارید، نمی‌توانید پشتش را ببینید. اما عسل تقلبی به دلیل رقیق بودن، شفاف است و می‌توان اجسام آن طرف شیشه را دید.
- ته‌نشین شدن عسل. اگر مقداری عسل طبیعی در لیوان آب سرد بریزیم، ته‌نشین شده و تا آن را به‌خوبی هم نزنیم، حل نمی‌شود. عسل تقلبی اما به‌راحتی با آب ترکیب شده و خبری از ته‌نشین شدن نخواهد بود.
- غلظت عسل. مقداری عسل بین دو انگشت خود بگیرید و ببینید چقدر طول می‌کشد که سرازیر شود. هرقدر زودتر از میان انگشتانتان بریزد، کیفیت کمتری دارد.
- عسل روی نان تُست. ازآنجایی‌که نان تست بافت نرم‌تری نسبت به سایر نان‌ها دارد، می‌تواند گزینه خوبی برای تِست کیفیت عسل باشد. بدین ترتیب که عسل را روی نان تست ریخته و اجازه دهید مدتی بماند. اگر عسل سفت شد و خود را جمع کرد، عسل طبیعی پیش رویتان است. اما اگر نان مرطوب و شل شد، از خیر خریدن آن عسل بگذرید.
باقلوای سرعین
باقلوا از آن شیرینی‌ها و دسرهای پرطرفداری است که اگرچه در استانبول شهرت بیشتری دارد، اما در نقاط مختلف ایران هم تهیه میشود. سوغاتی‌ای که به‌راحتی در هر شیرینی‌فروشی پیدا میشود و انتخاب مطمئن‌تر و راحت‌تری نسبت به دیگر سوغات سرعین است؛ چراکه در دسترس، پرطرف‌دار و بدون نیاز به ترفند خاصی برای تشخیص باقلوای باکیفیت است.
باقلوای سرعین از شیر، مغزی‌جات، تخم‌مرغ، شکر و… تهیه شده و از بهترین مکمل‌های چای عصرگاهی است. دهانتان را با باقلوای سرعین شیرین کنید و آن را فقط برای سوغاتی بردن کنار نگذارید.
قچکورگی
غالب خوراکی های سرعین طعمی شیرین و طبعی گرم دارند تا در خطه سردسیر سرعین و اردبیل، بدن را گرم و پرانرژی نگه دارند. یکی دیگر از این خوراکی‌ها، شیرینی قچکورگی است.
قچکورگی که از پودر قند درست میشود، بسیار خوش‌عطر و بو بوده و نسبت به دیگر سوغات سرعین، حال و هوای محلی بیشتری دارد.
همان‌طور که حلوای زنجبیل در ماه رمضان پخت بیشتری داشت، شیرینی قچکورگی هم بیشتر به‌صورت مناسبتی و در ایام عید نوروز تهیه میشود.
اگر دنبال سوغاتی‌ای هستید که در خارج از استان اردبیل پیدا نشود و خاص این جغرافیا و اقلیم باشد، قچکورگی می‌تواند انتخاب خوبی باشد.
فطیر
یکی از نان‌های محلی بسیار خوشمزه سرعین فطیر است. فطیر که از خمیرترش و کمی نمک و شکر درست میشود، کلفت‌تر از نان‌های معمولی است و به دو صورت مختلف تهیه میشود؛ بعضی همراه با مغز شکری یا گردویی و بعضی بدون مغز هستند.
فطیرهای مغزدار به‌تنهایی می‌توانند خوراکی دلچسبی به‌عنوان یک میان وعده باشند. فطیرهای معمولی هم بهترین گزینه برای ترکیب بی‌نظیر سرشیر و عسل هستند.
اگر قصد دارید فطیر را به‌عنوان سوغات سرعین به شهر خود ببرید، پیشنهاد می‌کنم در آخرین روز سفر آن را تهیه کنید تا تازه‌تر باشد و بیات نشود.
آش دوغ
بعد از چندین پیشنهاد شیرین، نوبتی هم که باشد نوبت یک تجربه ترش و متفاوت از میان سوغات سرعین است؛ آش دوغ که به قول خود آذری‌زبان‌ها «چُخ ایشملی دی!» (خیلی خوردنی است.)
برای درست‌کردن آش دوغ به سبزی آش، دوغ، نخود، برنج و سیر نیاز داریم که نهایتا هم با نعنا و سیر داغ تزیین میشود. در بعضی موارد گوشت‌های قل‌قلی کوچکی هم داخل این آش می‌ریزند اما عموما اصل بر همان ترکیب اولیه است.
آش دوغ آن‌قدر لذیذ است که احتمالا بعد از تجربه‌اش، در شهر محل زندگی خودتان هم به دنبال آش فروشی‌هایی که آش دوغ داشته باشند، خواهید گشت.
آش دوغ از آن دسته سوغات سرعین است که بیشتر خوردنی است، نه بُردنی! چراکه حمل آش تا شهر محل سکونتتان هم دشوار است، هم احتمال ترش شدنش زیاد است.
صنایع دستی سرعین
ممکن است دلتان بخواهد از سرعین سوغاتی‌ای فراتر از خوردنی با خود ببرید؛ سوغاتی‌ای ماندگار که یادگاری شود. برای همین قصد دارم در ادامه چند پیشنهاد عالی از صنایع دستی سرعین به شما بدهم؛ پس با من همراه بمانید.
گلیم
گلیم در تمامی مناطقی که گلیم‌بافی در آن رواج دارد، مانند یک تابلو نمایانگر فرهنگ، اقلیم و آداب‌ورسوم آن منطقه است. سرعین و به‌طورکلی اردبیل یکی از پرآوازه‌ترین مناطق در بافت گلیم به شمار می‌آید که آثاری زیبا در دامن سبزرنگ خود متولد می‌کند.
گلیم کاربردهای متفاوتی دارد؛ از خورجین و جل اسب‌ها گرفته تا استفاده در دکوراسیون و تزیین محیط‌ها.
گلیم‌بافی از گذشته دور شغل بسیاری از زنان و مردان سرعین بوده است که هم به گسترش فرهنگ و صنایع دستی کمک کرده است، هم بر درآمدزایی اهالی این شهرها تاثیر مثبتی گذاشته.
رنگارنگی گلیم‌ها، استفاده از نخ‌های پشمی و نرم باعث شده است که گلیم‌های این نواحی مشتریان و طرف‌داران پروپاقرص خودش را داشته باشد.
جاجیم در سوغات سرعین
جاجیم یکی دیگر از سوغات سرعین است که با استفاده از رنگ‌های شاد بافته میشود. جاجیم در زمان‌های گذشته به‌عنوان پوششی برای پیچیدن رختخواب استفاده می‌شده و در واقع «جا جمع» بوده است که با گذر زمان به جاجیم تغییر پیدا کرده.
ازآنجایی‌که گلیم و جاجیم را به‌عنوان دو پیشنهاد مجزا مطرح کردم، ممکن است با خود بگویید تفاوت این دو در چیست؟
چند تفاوت اصلی گلیم و جاجیم ازاین‌قرار است:
- جاجیم از گلیم نازک‌تر است و بافت نرم‌تری هم دارد.
- تعداد چله‌های جاجیم بیشتر و ظریف‌تر است.
- بافت گلیم به‌صورت یکجا انجام میشود، اما بافت جاجیم بدین صورت است که چند قطعه به هم متصل می‌شوند تا اندازه نهایی به دست بیاید.
- عرض جاجیم در حالت معمول از گلیم کمتر و از پارچه بیشتر است.
نمد در سوغات سرعین
نمد از جمله سوغات سرعین است که تهیه و تولید آن دشوارتر از سایر صنایع دستی است. نمد از جنس پشم گوسفند است و یکی از بهترین زیراندازهای سنتی به‌حساب می‌آید.
نمدمالی یکی از جالب‌ترین روش‌های تولید صنایع دستی سرعین است که بدون هیچ‌گونه بافتی زیرانداز، البسه و وسایل تزیینی جذابی را تولید می‌کند. وسایل نمدی می‌تواند سوغاتی‌ای خاص و البته قیمتی برایتان باشد.
مسگری
این روزها که مس طرف‌داران خاص خودش را دارد، هنر مسگری سرعین و اردبیل نیز رونق بیشتری پیدا کرده است. ظروف مسی در کنار زیبایی و چشمگیر بودنشان، طبق طب سنتی خواص زیادی هم دارند که همین موضوع باعث شده بسیاری از افراد پختن غذا در ظروف مسی ترجیح دهند.
اگرچه دست سازه‌های مسی معمولا قیمت نسبتا بالایی دارند اما گوناگونی نیاز، سلیقه و بودجه مخاطبان باعث شده که در صنایع مسی هم تنوع خوبی به وجود بیاید و دستمان را برای انتخاب بازتر کند.
مصنوعات چرم در سوغات سرعین
همان‌طور که قبلا اشاره کردم دامنه‌های سبز سبلان شرایط خوبی را برای دامپروری فراهم کرده است. دامداران منطقه سرعین هم نهایت استفاده را از پشم، لبنیات، گوشت و پوست دام‌های خود می‌کنند.
چرم طبیعی یکی دیگر از سوغات سرعین است که در میان گردشگران بسیار محبوبیت دارد. اصالت چرم‌ها و تخصصی بودن تولید مصنوعات چرمی از دلایلی است که شما را ترغیب به خرید وسایل چرمی از سرعین و اردبیل می‌کند. کیف، کفش، کمربند، کیف پول و… از محصولات چرمی‌ای هستند که می‌توانند انتخاب خوبی برای خودتان یا سوغاتی برای عزیزانتان باشد.
جوراب پشمی در سوغات سرعین
اگر از میان سوغات سرعین به دنبال یک سوغاتی سنتی با قیمت مناسب هستید، جوراب‌های پشمی گزینه خوبی برایتان است. این جوراب‌ها پاپوشی رنگی و جذاب برای زمان سرما هستند که از پشم گوسفند و یا مو و کرک بز درست می‌شوند.
اگر این جوراب‌ها جز انتخاب‌هایتان بود، بهتر است برای طولانی شدن عمر مفیدشان، آن‌ها را با آب سرد و بدون استفاده از مواد شوینده قوی شست‌وشو دهید.
خیر دعا
یکی از اصطلاحات جالب در میان اهالی استان اردبیل «خیر دعا دادن»، به معنی دعای خیر برای کسی کردن است. من هم خیر دعایم را روانه راهتان می‌کنم و سفری خاطره‌انگیز برایتان خواستارم.
راستی!
اگر تجربه جالبی در این سفر داشتید، خوشحال می‌شویم برایمان کامنت بگذارید تا ما هم از آن استفاده کنیم.
سفرتان سلامت و دلتان خوش!
