اولین جاذبه گردشگری که در استان اردبیل به ذهن هر اهل سفری می‌رسد، قله سبلان یا سلطان ساوالان است. آتش‌فشانی خاموش و دیدنی وسط دشت‌های استان که از سه قله مختلف تشکیل شده است.
قله سبلان روزی‌رسان غرب و شمال کشور است و از دریاچه قله سبلان تا یخچال‌های طبیعی و چشمه‌های آبگرم را می‌توان حوالی‌اش جست‌وجو کرد. می‌شود با قدم‌زدن در دشت‌های شقایقش اکسیژن و زیبایی روح‌نواز را لمس کنید یا با قدم‌هایی استوار به صعود قله سبلان فکر کرد.
اینجا یکی از زیباترین جاهای دیدنی استان اردیبل و پناهگاه کسانی است که می‌خواهند چندروزی فارغ از هر روزمرگی کمی طعم دل‌نشین زندگی با مادر طبیعت را بچشند.
قله سبلان کجاست؟
مدت زمان صعود به قله سبلان چقدر است؟
عمق دریاچه بالای کوه سبلان چقدر است؟
درجه سختی صعود به سبلان چقدر ارزیابی شده است؟
وسایل لازم برای صعود به قله سبلان چیست؟
معرفی قله سبلان اردبیل
اگر درس‌های دوره ابتدایی مدارس را به یاد داشته باشید، حتما نام قله سبلان به‌عنوان یکی از مهم‌ترین اطلاعات جغرافیایی در ذهنتان است. سبلان یا ساوالان (به زبان محلی ترکی) یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری طبیعی ایران محسوب می‌شود.
عکس از: سایت Google maps
این قله موقعیتی بسیار استراتژیک از نظر پدیده‌های جوی و زمین‌شناسی دارد و تلاقی آب و آتش و خاک است. این قله که پر است از زیبایی‌های طبیعت؛ البته برای رسیدن به آن‌ها رمقتان را هم می‌کشد.
سبلان قله‌ای بسیار مهم و بلند که جو آب‌وهوایی بسیار سرد بر آن حاکم است. تقریبا هر ماه سال در این منطقه انتظار بارش هست؛ حالا گاهی باران و گاهی برف. البته فکر نکنید در این برف و بوران موجود زنده و گیاهی رشد نمی‌کند. کل منطقه سبلان پر است از گیاهان دارویی و وحشی که نوشیدنی گرم کوهنوردان قله را معطر می‌کنند.
عکس از: سایت Wikipedia
به‌طورکلی قله‌های مرتبط به کوهستان سبلان سه قله هرم و کسری و سلطان ساوالان (یا همان قله سبلان) است که هرکدام ویژگی منحصربه‌فرد خود را دارند؛ مثلا قله هرم، بزرگ‌ترین یخچال طبیعی منطقه و سرچشمه اغلب رودخانه‌های منطقه را دارد. قله اصلی هم دریاچه‌ای بزرگ دارد که ادامه مطلب مفصل درباره‌اش توضیح خواهیم داد.
قله سبلان چند متر است؟
همان‌طور که توضیح دادیم سبلان یکی از مرتفع‌ترین قله‌های منفرد ایران است. کوهی آتش‌فشانی که ۴۸۱۱ متر ارتفاع دارد و سومین قله بلند ایران بعد از دماوند و علم‌کوه محسوب می‌شود.
عکس از: سایت Sabalan goods
قله سبلان کجاست؟
قله سبلان در ۳۵ کیلومتری غرب شهر اردبیل و ۲۵ کیلومتری جنوب شرق شهر مشگینشهر (دومین شهر پرجمعیت استان اردبیل) قرار گرفته است. منطقه‌ای بکر و دیدنی که بهترین راه دسترسی به آن برای تمام ایرانی‌‌ها جز اهالی تبریز و حوالی آن، حرکت از اردبیل به‌سمت مشگین شهر است.
عکس از: سایت Surfian
تقریبا بعد از طی ۳۶ کیلومتر از مسیر، قبل از مشگینشهر باید به‌سمت راست یعنی مسیر روستای لاهور بپیچید تا در جاده منتهی به قله قرار بگیرید. این مسیر از خیابان بعثت در روستای لاهور شروع شده و بعد از گذر از چشمه آبگرم شابیل، به ایستگاه دوم استراحتگاه صعود به قله می‌رسد.
از ایستگاه تا قله را دیگر باید پیاده طی کنید. تنها مسیر ماشین‌رو برای دسترسی به قله همین راه است.
لوکیشن قله سبلان روی گوگل‌مپ
فاصله اردبیل تا کوه سبلان
اردبیل تا قله سبلان مسافتی تقریبا ۲ساعته دارد. جاده‌های کوهستانی زیبا و دیدنی آن، بدون ترافیک است. حتما از رانندگی در آن لذت خواهید برد. خود اردبیل تا استراحتگاه قبل از صعود، ۱۰۸ کیلومتر فاصله دارد.
فاصله تهران تا قله سبلان
سفر مستقیم به سبلان از تهران فقط به‌صورت هوایی و زمینی انجام می‌شود که در ادامه شرایط هرکدام را جداگانه معرفی خواهیم کرد.
اگر سفر زمینی را انتخاب می‌کنید، باید اول به قزوین بروید. پس از آن مسیر را به سمت زنجان و سپس اردبیل ادامه دهید که حدود ۶۹۰ کیلومتر است.
عکس از: سایت Borna
اگر اهل گردش هستید، میتوانید از قزوین به سمت جاده اسالم به خلخال بروید و بعد به اردبیل برسید. این مسیر حدود ۱۰ کیلومتر طولانی‌تر است؛ ولی زیبایی‌های بیشتری دارد.
یک مسیر طولانی‌تر هم وجود دارد. میتوانید بعد از قزوین به زنجان سپس به تبریز و بعد از آن به اردبیل بروید. طول این جاده حدود ۸۲۰ کیلومتر است.
راه دیگر سفر مستقیم به اردبیل برای رسیدن به سبلان خرید بلیط هوایی تهران اردبیل به‌صورت مستقیم است. از اردبیل تا سبلان نیز سفر با تاکسی یا تورهای گردشگری سبلان پیشنهاد می‌شود که خدمات مناسبی عرضه می‌کنند.
صعود قله سبلان
همیشه یکی فانتزی‌ترین موقعیت‌های موفقیت در ذهن مردم صعود به قله است. ویژگی بارز کوه‌نوردی درواقع تداعی‌کننده همین مسئله است. کوهنورد با هر صعود، استمرار و تداوم و مقاومت در برابر فشارها و حرکت را تکرار می‌کند تا به قله برسد.
عکس از: سایت Itto
سبلان به‌عنوان یکی از بلندترین قله‌های کشور، سال‌هاست محل محک افراد مختلف بوده است. کوه‌نوردها با هر توان و میزان مهارتی در کوه‌نوردی، راهی این قله می‌شوند تا طعم و لذت صعودی مهم را بچشند.
درچه سختی صعود به سبلان، متوسط است و با احتساب زمان‌های استراحت در مسیر، حدود ۱۰ ساعت طول می‌کشد.
سؤال اصلی این است که صعود به این قله چند مسیر و چه راه‌هایی دارد؟ مسیر منتهی به کوه که همان مطلب ذکرشده در بندهای اول است؛ اما برای رسیدن به قله سبلان سه مسیر با سه شرایط متفاوت منتخب پیش رو دارید:
– مسیر شمال شرقی قله سبلان
مشهورترین مسیر صعود به سبلان از شمال شرق این کوه می‌گذرد و بعد گذر از آبگرم شابیل شروع می‌شود. اولین ایستگاه استراحت پناهگاه شمال شرقی است و در ادامه نیز کل مسیر با پرچم‌های راهنما نشانه‌گذاری شده است.
تقریبا هر فرد با آمادگی نسبی می‌تواند از این مسیر به‌خصوص در تابستان صعود کند. مسیری کاملا پاکوب‌شده و مشخص که تا دریاچه روی قله ادامه دارد.
عکس از: سایت Google maps
– مسیر جبهه غربی قله سبلان
دومین مسیر که کمی صعب‌العبورتر از جبهه شرقی است از دریاچه قره آغاز می‌شود و وسط راه به یخچال هرم و جان‌پناه غربی می‌رسد.
– مسیر جبهه جنوبی قله سبلان
صعب‌العبورترین مسیر صعود به سبلان، جبهه جنوبی است. مسیر جنوبی از پیست اسکی آلوارس عبور می‌کند و نزدیکی قله روی یال شرقی کوه به قله سبلان می‌رسد.
این مسیر فقط به کوهنوردان حرفه‌ای پیشنهاد می‌شود؛ زیرا پر از تخته‌سنگ‌های بلند و بزرگ است و به مهارت‌های سنگ‌نوردی نیاز دارد. لازم به ذکر است که در این مسیر هیچ پناهگاهی هم وجود ندارد.
عکس از: سایت Google maps
درجه سختی صعود به سبلان
حالا که از مزیت‌های سبلان و ویژگی‌هایش نوشتیم، بد نیست به اهمیت صعود و سختی این موضوع هم اشاره کنیم. همان‌طور که گفته شد، سبلان از نظر ارتفاع سومین قله بلند ایران است. قله‌ای بسیار زیبا با ویژگی‌های تاریخی و طبیعی.
عکس از: سایت Google maps
برای صعود حتما باید قبل از سفر اصلی به‌صورت مداوم روی آمادگی جسمی و مسئله تحمل کمبود اکسیژن در ارتفاع کار کنید. معمولا پیشنهاد می‌شود قبل از سفر صعود، تمرین‌های مداوم و سخت هوازی داشته باشید یا یکی‌دو بار صعود به قله‌های ساده را امتحان کنید.
بهترین زمان سفر به کوه سبلان
کوه سبلان را می‌توان قله شمال غربی کشور دانست. ارتفاع بلند این قله را به بام آن منطقه تبدیل کرده و به طور طبیعی آب‌وهوایی اختصاصی هم برایش ایجاد کرده است. از نظر سهولت و کاهش ریسک، بهترین زمان صعود و سفر به منطقه سبلان از خرداد تا اواسط شهریور است.
عکس از: سایت Iranonadventure
در فصل تابستان از نظر پوشش گیاهی کل منطقه قله‌های سبلان کامل و باطراوت است و پایداری جوی نیز بر منطقه حکم فرماست؛ البته حتما از قبل صعود باید شرایط آب‌وهوایی منطقه بررسی شود.
صبح‌ها تا ظهر هوا صاف و بعدازظهرها بارش‌های پراکنده و کمی وزش باد در این منطقه وجود دارد. شرایط آب‌وهوایی در تابستان این فرصت را فراهم می‌کند که علاوه‌بر صعود از سفر به اقصی‌نقاط منطقه نیز بی‌بهره نمانید. به‌خصوص که منطقه سبلان و اطرافش پر از جاذبه‌های گردشگری طبیعی و تاریخی است.
تاریخچه قله سبلان
در بندهای قبل گفتیم که سبلان از نظر تاریخی و طبیعی اهمیت بسیار زیادی دارد. حالا از نظر طبیعت که درک‌پذیر است؛ اما چرا تاریخی؟
عکس از: سایت Google maps
طبق اسناد و متون تاریخی و باستانی، از سبلان به‌عنوان محل زندگی زرتشت یاد شده است. این باور احتمالا از آتش فعال در قلب کوه نشئت گرفته است. البته معنای عبارت ساوالان که ترک‌ها به سبلان می‌گویند نیز تأکیدی بر این داستان است؛ زیرا در این زبان (ساو) به معنی وحی و (الان) به محل و منطقه گفته می‌شود.
جاذبه‌های طبیعی کوه سبلان
نوبت به اصل ماجرا یعنی تماشایی‌های سبلان رسید. منطقه‌ای بکر و دیدنی پر از نکات طبیعت‌گردی و عجایبی که فقط در چنین مناطقی می‌توان دید. در قله سبلان، سرما تقریبا دائمی است.
بارش مداوم برف و تشکیل یخچال‌های طبیعی در دل دره‌ها و دامنه قله‌های سبلان، باعث به‌وجودآمدن چشمه‌ها و رودخانه‌های متعددی شده است که حتی کشورهای اطراف را هم سیراب می‌کنند. دریاچه روی قله نیز از همین منابع همیشه پرآب تامین می‌شود.
عکس از: سایت Google maps
جز موارد ذکرشده سبلان محل زندگی انواع حیوانات از خزندگان تا پرنده و خرس‌هاست. میتوانید در این منطقه عقاب طلایی، عقاب ساده، خرس، روباه و سایر حیوانات کوهستانی را مشاهده کنید. یکی از مناظر دیدنی این منطقه، سنگی به‌شکل سر عقاب است که در بالاترین نقطه قله رو به یال شرقی سبلان قرار دارد.
دریاچه قله سبلان
کوه سبلان مهمان‌پذیر است و از نقطه حرکت تا نوک قله، شگفتی‌های زیادی را برای بازدیدکنندگانش فراهم کرده است. سبلان آتش‌فشانی خاموش است و دهانه آن سال‌هاست که از رسوب خاک و سنگ‌ها به‌صورت تخته‌ای بسته شده است.
همین موضوع باعث شده حوضچه‌ای بزرگ ایجاد شود که محل تجمع آب برف و باران است که دریاچه قله سبلان اردبیل است.
عکس از: سایت Kalouttour
به‌دلیل تراکم فراوان املاح معدنی، تقریبا هیچ موجود زنده‌ای در این دریاچه زندگی نمی‌کند؛ اما اگر شناگری ماهری هستید و تحمل آب سرد را دارید، میتوانید برای چند دقیقه در این دریاچه‌ی ۴۰ متری آب‌تنی کنید.
تفریحات قله سبلان
سبلان پناهگاهی برای همه مردم و محلِ تفریح و ارتباط آن‌ها با طبیعت است. کوهستانی تاریخی و رازآلود که تیم‌های مختلف باید با ذره‌بین دنبال کشف عجایب آن باشند. فرقی نمی‌کند به‌قصد کوه‌نوردی یا تفریح یا سفر درمانی به این منطقه رفته باشید. مهم این است سبلان محلی سالم برای گذراندن اوقات فراغت شماست.
– طبیعت‌گردی
یکی از رایج‌ترین اهداف سفر به منطقه سبلان، طبیعت‌گردی است. دشت و دامنه‌های اطراف قله سبلان پر است از مناطق و مناظر دیدنی که پای پیاده می‌خواهد و حال سفر. کافی است پاشنه کفش‌هایتان را بکشید و راه بیفتید. کمی که حرکت کنید، دیگر جاذبه‌های محیط شما را رها نخواهد کرد.
دشت شقایق‌های شابیل یکی از موقعیت‌های دیدنی است که مناظری بسیار جذابی پیش چشمانتان قرار می‌دهد.
عکس از: سایت Google maps
– کوه‌نوردی
اصلی‌ترین دلیل سفر به سبلان صعود به قله است که روش‌ها و شرایطش را گفتیم؛ البته شما میتوانید قله‌های اطراف سلطان سبلان را هم فتح کنید که چیزی از قلمتان نیفتاده باشد.
– اسکی
در منطقه‌ای سردسیر مثل سبلان، طبیعتا بهترین و محتمل‌ترین گزینه تفریح‌های مهیج همین اسکی است. خوشبختانه در دامنه جنوبی کوه میتوانید اسکی را امتحان کنید.
عکس از: سایت Legendaryiran
– سفر درمانی
ویژگی مهم و گفته‌نشده از در این مطلب، بحث آب‌درمانی در منطقه سبلان است. این منطقه به‌دلیل وجود چشمه‌های متعدد آبگرم پر از حوضچه‌های درمانی و تفریحی است که معروف‌ترینشان (یعنی شابیل) در قسمت شمال شرقی کوه قرار گرفته است.
جاهای دیدنی نزدیک کوه سبلان
– پیست اسکی آلوارس
یکی از مهم‌ترین و معروف‌ترین مکان‌های تفریحی اطراف سبلان، پیست اسکی آلوارس است که در منطقه‌ای به همین نام در جنوب قله‌های سبلان احداث شده است. آلوارس یکی از بزرگ‌ترین و معروف‌ترین پیست اسکی‌های ایران است. بااین‌حال پیست اصلا امکانات مناسبی ندارد و نباید انتظار پیستی شبیه دیزین را داشته باشید.
عکس از: سایت Google maps
مهم‌ترین ویژگی پیست، نزدیکی‌اش به منطقه روستای آلوارس، دسترسی به آبشار گورگور و منطقه ییلاقی آلوارس است.
– کهنه قلعه
کهنه قلعه یکی از جاذبه‌های تاریخی بازمانده از دوره ساسانیان در منطقه اردبیل است. قلعه‌ای بسیار قدیمی و دیدنی که در ابتدای مسیر مشگینشهر به اردبیل واقع شده است. این قلعه که بقایای دژی مستحکم از دوره ساسانیان در ایران است، منبع بسیاری از اطلاعات تاریخی منطقه محسوب می‌شود.
فاصله قلعه تا سبلان چیزی حدود ۵۰ کیلومتر است.
عکس از: سایت Google maps
اقامت در کوه سبلان
یکی از ویژگی‌های بارز سبلان از نظر خدمات تفریحی کمپ‌های گردشگری متعدد و هتل‌هایی است که نزدیک به منطقه کوهستانی یا بوم‌گردی‌هایی که در روستاهای اطراف ساخته‌اند. مشهورترین آن‌ها کمپ شبانه در دامنه شمال شرقی کوه است.
عکس از: سایت Iranonadventure
بسیاری از مسافران در بوم‌گردی‌های روستاهای اطراف مثل شابیل ساکن می‌شوند و بخشی هم که دل به کوه می‌زنند و ترجیح می‌دهد کمپ‌های شبانه برپا کنند؛ البته برپایی و استراحت در کمپ شبانه کوهستانی اصلا به‌تنهایی و بدون امکانات امکانپذیر نیست؛ پس لطفا مراقب همه‌چیز باشید.
تجهیزات لازم در سفر به قله سبلان
مهم‌ترین وسیله در سفر به سبلان لباس گرم و ضدآب، کفش و دستکش‌های کوه‌نوردی و کلاه گرم است. این منطقه حتی تابستان هم سرد است. جز موضوع گفته‌شده، یکی از ویژگی‌های بارز سبلان آنتن‌دهی همیشگی موبایل‌ها حتی در مسیر قله است؛ پس میتوانید با خیال راحت پاوربانک هم همراه داشته باشید.
عکس از: سایت Iranonadventure
حتما وسایلتان را باتوجهبه تیم و گروهی که همراهشان هستید، انتخاب کنید تا وسایل اضافه یا کم نداشته باشید. تجهیزات اگر کم و زیاد باشد، خستگی مسافر و کوهنورد را به همراه دارد.
اطراف منطقه سبلان پر است از امکانات گردشگری مثل رستوران و پارکینگ و هتل. البته که دغدغه این مسئله در محیطی مثل کوهستان طبیعی است؛ اما نباید انتظاری فراتر از حد تصور هم داشت.
نزدیک قله خدمات رفاهی فقط در کمپ شمال شرقی وجود دارد. برای دسترسی بیشتر و کامل‌تر حتما باید ساکن روستاها و شهرهای اطراف مثل مشگینشهر اردبیل یا لاهور شوید.
توصیه‌هایی برای سفر به قله سبلان
از هرچه بگذریم مهم‌ترین موضوع برای سفر برنامه‌ریزی و حرکت است. قبل از هر چیز باید تصمیم بگیرید به هدف کوه‌نوردی و شب‌مانی سفر می‌کنید یا طبیعت‌گردی و سفرهای تفریحی.
اگر هدف کمپینگ باشد، حتما باید وسایل ضروری برای زندگی مثل سیلندر گاز، اجاق مسافرتی، چادر، کیسه‌خواب و… را همراه داشته باشید. در غیر این صورت پیشنهاد می‌کنیم قبل از سفر محل استراحت و خواب را رزرو و سپس حرکت کنید یا حداقل برای روز بعدتان از قبل تصمیم بگیرید که با حضور در منطقه تازه متوجه نبود اتاق یا پربودن هتل‌ها نشوید.
آخرش نگفتید مسیر کوهنوردیش چند ساعت یا چند روز یا چند کیلومتره . نگفتید ارتفاع پای کار تا قله چقدره یا درجه سختیش چنده؟