بازار ارومیه گوهری کمیاب از دوران صفویه

وقتی حرف از گشت‌وگذار در یک محیط تاریخی می‌شود، کم‌تر کسی می‌تواند به پیشنهاد بازدید از تاریخ مصور نه بگوید! بازار ارومیه یک مقصد خاطره‌انگیز از جنس روزهای صفویه و قاجاریه است. این بازار تاریخی سال‌ها میزبان میلیون‌ها مراجعه‌کننده و گردشگر ایرانی و خارجی بوده است. همه چیز این بازار رنگ‌وبوی اصالت و تاریخ کهن ایران را می‌دهد. لذت قدم زدن روی سنگ‌فرش‌های قدیمی بازار و نشستن به تماشای زیبایی‌ها و کالاهای خوش نقش‌ورنگ بازار، خاطره‌ای فراموش‌نشدنی از روزگاران قدیم ارومیه است.

با مجله گردشگری علی بابا همراه شوید تا مروری بر سرگذشت بازار تاریخی ارومیه داشته باشیم و قسمت‌های مختلف بازار را بهتر بشناسیم.

بازار تاریخی ارومیه از گذشته تاکنون

داستان این بازار تاریخی از دوره صفویه شروع شد و داستان همچنان پا برجاست. این بازار در مرکز شهر کنار یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های تاریخی شهر، مسجد جامع ارومیه جای گرفته است. این مسجد با ۵ هزار مترمربع مساحت از معروف‌ترین و تاریخی‌ترین جاذبه های ارومیه به شمار می‌آید. معماری بازار ارومیه الهام گرفته از هنر ستودنی ایرانی و آذری است. نزدیک بودن بازار ارومیه به مسجد و حمام‌های عمومی خبر از پر جنب‌وجوش بودن این نقطه می‌دهد.

به‌جرئت می‌توان گفت همه فعالیت‌های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، تهیه مواد خوراکی و دیگر فعالیت‌ها در این منطقه انجام می‌شد. جالب است بدانید بازار ارومیه در عصر قدیم، محل خریدوفروش نفت بود؛ نفت به کمک شترها از قفقاز به بازار بزرگ ارومیه آورده می‌شد.

مشخصات بازار ارومیه

این بازار وسیع حدود ۶۰ هزار مترمربع مساحت دارد؛ طی سال‌های گذشته بافت قدیمی بازار بدون استفاده مانده و تحت مراقبت قرار دارد. بازار تاریخی ارومیه جایگاه ۱۰۰۰ باب مغازه (آمار حدودی) با محصولات متنوع است. در دل این بازار تاریخی پنج حمام قدیمی، هفت تیمچه (کاروانسرای کوچک) و سرای بزرگ وجود دارد.

این بازار از دوران صفویه تاکنون از مکان‌های پررونق و مهم شهر ارومیه به حساب می‌آید. از کالاهای سنتی گرفته تا صدای زرگری در این بازار تاریخی دیده و به گوش شنیده می‌شود. کسب‌وکارهای زیادی در بازار فعالیت دارند که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان مس‌گری، چاقوسازی، کفاشی، بلورفروشی، بذرفروشی، بزازی و عطاری را نام برد.

راسته‌ها و تیمچه‌های بازار

در حال حاضر چندین راسته با کاربری متفاوت وجود دارد که هر کدام دنیایی از زیبایی و هنر ایرانی را در خود جای داده است. بازار ارومیه فعالیت‌های کاری مشابه به یکدیگر را در قسمت‌های معین گذاشته تا کار خرید برای عموم بسیار آسان باشد.

مراجعه کنندگان با توجه به نیازشان می‌توانند به راسته مدنظرشان بروند. اکنون به اتفاق هم به تک‌تک راسته‌ها وتیمچه‌های بازار تاریخی ارومیه سری می‌زنیم.

پیشنهاد خواندنی: جاهای دیدنی ارومیه؛ شهر آب‌ها را بیشتر بشناسید

راسته مسگرا بازار

هر زمان به بازار ارومیه رفتید، حتما از راسته مسگرها دیدن کنید. این راسته از شلوغ‌ترین راسته‌های بازار و یکی از محبوب‌ترین جاذبه‌های بازار به شمار می‌آید و کم‌تر کسی وجود دارد، بعد از رفتن به بازار ارومیه از آن دیدن نکند. در این راسته تا چشم‌تان می‌بیند، ظرف‌های خوش‌رنگ مسی در اندازه‌های مختلف دیده می‌شود که توسط مسگرهای ماهر ساخته شده‌اند.

راسته لبنیات‌فروشی

یک راسته خوش‌مزه و پرطرفدار در بازار تاریخی ارومیه جای خوش کرده است. طرفداران محصولات لبنی با ورود به این راسته با طیف وسیعی از لبنیات‌فروشی‌ها روبرو می‌شوند.

محصولات لبنی این بازار بیش‌تر به روش سنتی ارومیه تهیه می‌شود. اگر گردشگر هستید و علاقه به چشیدن خوراکی‌های محلی و تازه دارید، به راسته لبنیات‌فروشی بروید تا لذت طعم لبنیات به‌سبک ارومیه را امتحان کنید.

راسته عطاران

کوه‌های رنگی با عطروبوی دوست‌داشتنی در راسته عطاران یکی از زیباترین بخش‌های بازار را تشکیل می‌دهد. این کوه‌ها طیفی از انواع ادویه‌هاست که برای مصارف خوراکی، درمانی، آرایشی و بهداشتی استفاده می‌شود. همچنین انواعی از صابون و شامپوهای گیاهی در این عطاری‌ها به فروش می‌رسد.

راسته کفش‌فروشی از بازار ارومیه

غیرممکن است کسی با کفش سروکار نداشته باشد. پس اگر به‌دنبال جایی هستید که تنوع کفش بالایی داشته باشد، راسته کفاشان بازار ارومیه گزینه خوبی است. در این مغازه‌ها برای همه رده سنی کفش وجود دارد و به‌طور کلی بازار ایدئالی برای خرید کفش افراد خانواده است.

راسته بلورفروشی

خانم‌های خانه‌دار ارومیه‌ای برای خرید بلوریجات همیشه یک مقصد اصلی دارند و آن راسته بلورفروشی بازار تاریخی ارومیه است. بلورهای باکیفیت و زیبایی در مغازه‌های این راسته دلبری می‌کنند که با دستان بااستعداد بلورسازان ارومیه‌ای ساخته می‌شود.

پیشنهاد خواندنی: راهنمای سفر به ارومیه زیبا؛ شهر اولین‌ها

راسته چاقوفروشان بازار ارومیه

هر چاقویی که فکر می‌کنید در راسته چاقوفروشان پیدا می‌شود. کسبه‌ این راسته انواع چاقو و ساطور با کاربردهای متفاوت برای فروش دارند. باتوجه‌به نیازی که دارید، می‌توانید درباره خرید چاقو مناسب کارتان با مغازه‌دار مشورت کنید تا انتخاب بهتری داشته باشید.

راسته زرگرها

یکی از محبوب‌ترین زیورآلات بانوان ایرانی، طلا است. در مغازه‌های طلافروشی این راسته برای افراد خاص‌پسند می‌توان طلا تهیه کرد. البته باید بگوییم، طلاهای این بازار بیشتر به سلیقه مردم ارومیه ساخته شده‌اند و ظاهر چشم‌گیر و درشت آن‌ها از چشم هیچ کس دور نمی‌ماند.

راسته فرش‌فروشان

حیف است به این بازار بروید، اما به راسته فرش‌فروشان نروید. فرش‌های خوش نقش‌ونگار و سنتی این بازار حس‌وحال بی‌نظیری به محیط بازار داده‌اند. اگر اهل فرش‌های دست‌بافت هستید، فرش‌های زیبایی در این راسته می‌توانید پیدا کنید.

راسته پارچه‌فروشان

در یکی از راسته‌های بازار انواعی از پارچه‌های رنگین مناسب با هر سلیقه‌ای با جنس‌های متنوع وجود دارد. اگر به فکر تهیه سوغاتی برای نزدیکان هستید، می‌توانید پارچه بخرید.

تیمچه‌های بازار

کارانسرواهایی در این بازار وجود دارد که زمانی محل اتراق و استراحت مسافران بود، ولی امروز جز ویرانه‌ای بیش نیستند. خوشبختانه تصمیماتی برای احیای دوباره تیمچه‌ها ارائه شده، اما عملیات بازسازی تاکنون شروع نشده است.

ویژگی‌های معماری و جاذبه های تاریخی

بنایی عظیم با آجرهای قرمزرنگ، معماری گنبدی‌شکل و طاق‌های بلند از زیبایی‌های بازار تاریخی ارومیه است که بسیاری از گردشگران را به این نقطه از ارومیه می‌کشاند. این سازه به‌سبک معماری صفویه بنا شد؛ در دوره قاجار بنای بازار گسترش یافت و تغییراتی در آن ایجاد شد. معماری بازار با اینکه ساده است، ولی جذابیت و شکل سنتی آن را نمی‌توان نادیده گرفت.

سقف‌های گنبدی پشت یکدیگر قرار گرفته‌اند تا بازار ارومیه به‌شکلی با شکوه پدیدار شود. ورودی بازار یک طاق بزرگ و چندین طاق کوچک وجود دارد که نماد اصالت و تاریخ ارومیه را به وضوح نشان می‌دهد. اگر به داخل بازار بروید، وجود سنگ‌فرش روی زمین، دیوارهای آجری و سقف گنبدی‌شکل بازار ارومیه بی‌تردید هوش از سرتان خواهند برد.

برای زیبایی هرچه تمام‌تر، هر یک از گنبدهای موجود در داخل بازار با طاق زینت داده شده‌اند و اثری چشم‌نواز به معرض دیدگان قرار داده‌اند. بعد از اینکه از تماشای سقف دل کندید به بازدید از سراها و تیمچه‌ها دل بدهید که هر کدام لذت خاص خودش را دارد. بازار تاریخی ارومیه با ۱۰۰ متر طول و ۳۰۰ متر عرض به شکل مستطیل احداث شده است.

طی سالیان گذشته، قسمت‌هایی از این بازار مورد مرمت و بازسازی قرار گرفته، ولی شکل سنتی و معماری آن حفظ شده است. نکته جالبی که در معماری بنای بازار ارومیه به چشم می‌آید، ساده بودن سبک معماری است و تکنیک‌های هنری مثل گچ‌کاری، سنگ‌کاری، کاشی‌کاری و درب‌های قدیمی دیده نمی‌شود.

پیشنهاد خواندنی: معرفی بهترین هتل های ارومیه برای یک اقامت راحت

آدرس و مسیر دسترسی به بازار ارومیه

بازار ارومیه در قلب شهر در یکی از قدیمی‌ترین محله‌های ارومیه واقع شده است. موقعیت مکانی خوب بازار، دسترسی به اکثر نقاط ارومیه به لطف موقعیت مکانی عالی بازار ارومیه بسیار آسان است. بازار با میدان اصلی ارومیه تنها چند دقیقه فاصله دارد. هر کجا از شهر که هستید، با استفاده از وسایل نقلیه عمومی مثل اتوبوس و تاکسی به میدان اصلی ارومیه بروید. درآخر با پیاده‌روی چند دقیقه‌ای خودتان را به بازار تاریخی ارومیه برسانید.

آدرس بازار و گوگل مپ

استان آذربایجان غربی، ارومیه، مابین خیابان امام و بعثت

ثبت بازار در آثار ملی ایران

بازارهای تاریخی به تعداد انگشت‌شمار وجود دارد که هم جاذبه تاریخی باشد و هم محلی برای خرید عموم. بازار تاریخی ارومیه در تاریخ ۲۲ خرداد ۱۳۱۶ در فهرست آثار ملی کشور قرار گرفت.. با بازدید از این بازار می‌توانید با یکی از قدیمی‌ترین و معروف‌ترین بازارهای ایران آشنا شوید. بازار ارومیه تجربه زندگی در روزگاران صفویه و مابعد آن را به نمایش می‌کشد که فرصتی دست‌نیافتنی برای دوست‌داران اهل تاریخ است.

در محیطی قدم بزنید که تاریخ حرف‌ها برای گفتن دارد، ولی گوش شنوا کم. شما می‌توانید بعد از بازدید از بازار ارومیه گوش شنوای آن بوده و زبان این جاذبه تاریخی باشید.