کمتر از یک دهه است که با هدف بازآفرینی شهرهای مازندران پیشنهاد ساخت‌وساز مسکونی و بلندمرتبه‌سازی در شهرهای ساحلی به دلیل محدودیت و گرانی زمین در این استان مطرح شده و درخواست‌ها برای سرمایه‌گذاری در زمینه ساخت‌وساز و بلندمرتبه‌سازی در شهرهای رامسر و بابلسر را افزایش داده است.
با مطرح شدن این موضوع شاهد آن هستیم که اراضی جنگلی و کشاورزی مازندران به سرعت در حال تغییر است؛ این تغییر تا آنجا ادامه پیدا کرده که امروزه نگرانی‌هایی مبنی بر اینکه تا چند سال آینده دیگر از اراضی بکر و زراعی در این استان، خبری نخواهد بود، میان کارشناسان محیط زیست به وجود آمده است.
ساخت انواع و اقسام ویلاهای لاکچری و گران‌قیمت در ارتفاعات این استان که اغلب صاحبان آن از اهالی بومی هم نیستند، مهر تاییدی بر این نگرانی می‌زند. برای بررسی این موضوع با مجله گردشگری علی‌بابا همراه باشید.
اثرات منفی بلندمرتبه‌سازی و تغییر اراضی
سوالی که در اینجا پیش می‌آید این است که بلندمرتبه‌سازی و ساخت ویلاها و بناهای لوکس در استانی که مقصد توریست‌ها و گردشگران هم است، چه ایرادی دارد که عده‌ای نگران آن هستند؟
در پاسخ به این سوال باید گفت مهم‌ترین معضلی که این اقدام نه تنها برای استان مازندران که برای کل کشور رقم خواهد زد، کمبود محصول استراتژیکی همچون برنج است. قطعا برای بومیان خطه شمال کشور غیرقابل قبول است که روزی مجبور باشند برنج پاکستانی یا هندی را جایگزین برنج طارم درجه یک کنند، اما با تغییر کاربری اراضی باید منتظر وقوع این اتفاق در آینده‌ای نزدیک باشیم.
البته این فقط یکی از نتایج منفی تغییر اراضی در این استان است. موضوع دیگر، بحث تغییر اقلیم است. به این معنا که یکی از اثرات منفی بلندمرتبه‌سازی تغییر جریان باد شهری است. به بیان دیگر، به دلیل مکان‌یابی نادرست و غیراصولی ساختمان‌های بلند الگوی طبیعی وزش باد تغییر پیدا کرده که نتیجه آن بروز اثرات ثانویه ناشی از رکود یا تشدید جریان باد می‌شود؛ این موضوع در بلندمدت مشکلات عدیده‌ای را برای وضعیت اقلیم منطقه ایجاد خواهد کرد.
وقتی بلندمرتبه‌سازی به امری ضروری تبدیل می‌شود
افزایش جمعیت در این استان و افزایش حجم مسافران و مهاجران از یک سو و از رونق افتادن کشاورزی از سوی دیگر، منجر به ساخت‌وساز در زمین‌های کشاورزی و تغییر کاربری این اراضی شده است.
شاید مهم‌ترین چالشی که در این حوزه وجود دارد این است که برای رونق کشاورزی حمایت خاصی برای ادامه کار کشاورزان استان از آنها صورت نگرفته است. در چنین شرایطی فروش زمین‌های کشاورزی تنها وضع موجود است.
البته گاه حمایت‌هایی از سوی دولت از کشاورزی استان مازندران، با هدف ایجاد اشتغالزایی روستایی و افزایش درآمد کشاورزان صورت گرفته، اما این اقدامات محدود و منقطع بوده و نتوانسته اثر مثبت چندانی بر این ماجر بگذارد.
ضمن اینکه این مشکل فقط مربوط به استان مازندران نیست. امروزه بسیاری از روستاهای کشور محل سکونت غیربومیانی شده که مناطق خوش آب‌وهوای روستایی ر ا به‌عنوان خانه‌های دوم خود انتخاب کرده‌اند.
اما نکته‌ای که وجود دارد، این است که مازندران دیگر ظرفیت پذیرش مهاجر جدید را ندارد و اگر بخواهیم باری بیشتر از ظرفیت این استان به آن تحمیل کنیم، قطعا با مشکلات زیادی روبه‌رو خواهیم شد.
باید منتظر باشیم که در مازندران خفه شویم
مدیرکل محیط زیست مازندران در رابطه با ساخت‌وسازهای غیر مجاز و بلندمرتبه‌سازی در این استان به شکل‌گیری جزایر حرارتی اشاره کرده و گفت: حواسمان نیست که با بلندمرتبه‌سازی راه هوا از دریا را مسدود کرده‌ایم و هر لحظه باید منتظر باشیم که در مازندران خفه شویم.
حسینعلی ابراهیمی کارنامی افزود: نسیم دریا در روز به سمت خشکی و در شب از خشکی به دریا می‌وزد؛ در نتیجه کوران باد بین دریا، خشکی و کوهستان رطوبت منطقه تنظیم می‌شود. این در حالی است که با توسعه بلندمرتبه‌سازی بدون فاصله در سواحل، عبور و گردش هوا بین دریا با خشکی را متوقف کرده‌ایم.
وی تاکید کرد: نتیجه این اقدامات رطوبت، بوی نامطبوع و برخی مشکلات زیست محیطی و معضلات بهداشتی در شهرهای ساحلی استان است که در حال حاضر شاهد آن هستیم.
ارتفاع سازی برای حفظ اراضی کشاورزی
از سوی دیگر بسیاری از کارشناسان ساختمان‌سازی بر این باورند که برای حفظ اراضی کشاورزی و جلوگیری از تغییر کاربری غیر قانونی، ارتفاع سازی در استان مازندران ضروری است. البته نکته مهمی که در این میان وجود دارد، این است که جانمایی ساخت‌وسازها باید به‌درستی صورت گیرد تا کمترین آسیب را به محیط زیست وارد آورد.
علی‌رغم اظهاراتی که در این خصوص وجود دارد، آنچه در حال حاضر شاهد آن هستیم، بلندمرتبه‌سازی‌هایی است که ممکن است موجب توسعه اقتصادی شود، اما آسیب‌های فراوانی به محیط زیست منطقه می‌زند.
بلند مرتبه سازی اصولی در مازندران انجام نگرفته است
نائب رئیس سازمان نظام مهندسی ساختمان استان مازندران نیز پیرامون این مقوله معتقد است که بلندمرتبه‌سازی به صورت اصولی در مازندران انجام نگرفته است.
سودابه مهری با بیان اینکه سکونتگاه‌های غیر رسمی در مازندران عامل توسعه ناموزون و بدون برنامه شهری است، گفت: نباید کلیت بلندمرتبه‌سازی را نفی کنیم؛ وضعیت بلند مرتبه‌سازی در کشورهای پیشرفته مشخص بوده و تمام فرآیندهای مربوط به مدیریت شهری بر اساس زیر ساخت‌ها انجام می‌شود.
وی تاکید کرد: این درحالی است که در کشور ما در این حوزه با خلاء‌های قانونی بسیاری روبه‌رو هستیم که باید برطرف شده و قوانین مربوط به ساخت‌وساز به روز شود.
همه این موارد در حالی مطرح می‌شود که امروزه افزایش تراکم، فشرده‌سازی، توسعه کاربردی مختلط، توسعه میان‌افزا و رشد هوشمند از ابزارها، روش‌ها و ایده‌های نوین در کشورهای پیشرفته به عنوان راهکاری برای کنترل و بهینه‌سازی رشد و توسعه شهری پیاده‌سازی شده‌اند. اما نباید از این نکته غافل ماند که اگر از این ابزارها، روش‌ها و ایده‌ها به‌درستی و در جای صحیح خود به کار گرفته نشود، نه تنها موثر نخواهند بود، بلکه تأثیر معکوس هم در این جریان بر جای می‌گذارند.
ضمن اینکه، به عنوان سخن آخر ضروری است به این نکته تاکید شود که خرید و فروش زمین و ساخت ویلا، خانه و آپارتمان در منطقه توسط غیربومیان؛ بدون اینکه در نظر گرفته شود که خریدار چه کسی است و آیا شناخت کافی از ظرفیت فرهنگی منطقه دارد یا نه؛ قطعا خطری بزرگ برای فرهنگ مناطق بومی همچون مازندران تلقی می‌شود.
