سفر به مناطق تاریخی و ماجراجویی در آثار به جامانده از گذشتگان، تجربه‌ای مهیج است. مناطقی که از معماری، فرهنگ و نوع زندگی انسان‌هایی می‌گویند که هزاران سال پیش از ما در این خاک زندگی کرده‌اند. ایران پر از سرزمین‌هایی است که در آن تمدن باستانی پدران ما را به رخ می‌کشد (مثل همین جاهای دیدنی دزفول). سرزمین‌هایی که علاوه بر گنجینه تاریخی، از سخاوت طبیعت هم بهره‌مند بوده و پدیده‌های بسیار بکری در آن دیده می‌شود. شهر دزفول در استان خوزستان نمونه کاملی از این نوع سرزمین‌های سرسبز و در عین حال تاریخی است که علی‌بابا در این سفر به سراغ آن رفته است. پس با ما همسفر شوید تا سری به جاهای دیدنی دزفول بزنیم و در این دیار تاریخی ماجراجویی شیرینی را آغاز کنیم.
۱. رودخانه دز، مقصدی تابستانی در جاهای دیدنی دزفول
عکس از سید امین سادات
یکی از مناطق گردشگری دزفول، حاشیه رودخانه خروشان دز است که از زاگرس میانی جان می‌گیرد. این رودخانه طول‌ودراز با بستری صخره‌ای، شما را به تماشای جریان زلال آب در جغرافیای گرم ایران دعوت می‌کند.
این رودخانه یکی از جاهای دیدنی دزفول، به‌خصوص در فصل تابستان محسوب می‌شود. خنکای آب‌وهوای این رود زلال، گرمای آتشین تابستان دزفول را ملایم می‌کند و تماشای طبیعت صخره‌ای آن برای هر گردشگری جذاب و دیدنی است.
کنار رودخانه دز تفرجگاه‌هایی همچون «پارک ساحلی دولت»، «علی‌کله»، «چال کندی» و… برای مسافران فراهم شده تا در آب‌وهوای خوش دز استراحت کنند.
در پارک ساحلی دولت امکاناتی مانند رستوران، آلاچیق، ورزش‌های آبی، زمین‌های بازی و… فراهم شده است. در این پارک می‌توان از طریق قایق به منطقه صخره‌ای چال کندی رسید و از بازی‌های آبی آن لذت برد. در علی‌کله هم امکاناتی مانند فضاهای سرپوشیده، رستوران، فضاهای سبز و وسایل بازی همچون سرسره آبی فراهم شده است.
چطور به تفرجگاه‌های رود دز برویم؟
پارک دولت در مجاورت رود دز و در بلوار شهدا واقع شده است. تفرجگاه علی‌کله نیز در فاصله کمی از این پارک، در حاشیه رودخانه قرار گرفته است.
۲. آبشار شوی، عروس کوهستانی دزفول
عکس از امیرمهدی حیدر
یکی دیگر از جاهای دیدنی دزفول، آبشار خوش‌قدوقامت شوی است که در عروس بهاری این منطقه است. آبشار شوی مثل نگینی در خاورمیانه می‌درخشد و بهعنوان یکی از آثار ملی و طبیعی ایران ثبت شده است.
یکی از دیدنی های دزفول در فصل بهار را باید آبشار شوی دانست که از ارتفاعات زاگرس جاری می‌شود. آبشار شوی در نهایت با جریان رود دز یکی می‌شود و خودش را به دریاچه سد دزفول می‌رساند. این آبشار یکی از خوش‌قدوقامت‌ترین آبشارهای ایران است و زیبایی آن هوش از سر می‌برد.
شوی به آبشار نیاگارای ایران مشهور است و تماشای آن برای عاشقان طبیعت، بسیار جذاب و مهیج خواهد بود. مسیر منتهی به این آبشار، با قاب‌هایی از زیبایی‌های کوهستان زاگرس، شما را تا لحظه رسیدن همراهی می‌کند. آب بر بدنه صخره‌ای عظیم‌الجثه جاری می‌شود، مسیر خود را سبز می‌کند و در نهایت با جریان رود دز یکی می‌شود.
وقتی که به سمت آبشار شوی پیش می‌روید، قبل از رسیدن به این پدیده بلندقامت، آبشار دیگری را خواهید دید که به «سنگ مار» یا در واقع شوی دوم مشهور است. از سنگ مار برای رسیدن به آبشار اصلی، نزدیک ۱۵ دقیقه پیاده‌روی لازم است.
چطور به آبشار شوی دزفول برویم؟
باید به منطقه «شهیون» دزفول بروید و در جاده منتهی به این منطقه، تابلوی راهنمای آبشار شوی را خواهید دید. در جهت این تابلو تغییر مسیر دهید. مسیری که بعد از این تابلو پیش رو دارید، یک جاده خاکی است و بدون شک با پیمودن آن با ماشین سواری دشوار است و زمان بیشتری می‌برد. نزدیک ۳۰ کیلومتر که در این جاده پیش بروید، در نهایت به نقطه‌ای خواهید رسید که باید پیاده‌روی در مسیر رسیدن به آبشار را آغاز کنید.
۳. روستای پامنار در جاهای دیدنی دزفول
یکی دیگر از مناطق گردشگری دزفول، روستای خوش‌آب‌وهوای پامنار است که در دامنه‌های زاگرس و در حدود ۴۵ کیلومتری مرکز دزفول جا خوش کرده است. دو رود دز و «کرخه» در اطراف پامنار جاری هستند و از جریان حیات‌بخش این دو رود، این روستا نیز بی‌نصیب نمانده و رنگی سبز به خود گرفته است.
هوای ناب و پاک روستای پامنار و طبیعت دیدنی‌اش که قسمتی از کوهستان را سبز کرده، این منطقه را به یکی از جاهای دیدنی دزفول تبدیل کرده است. آرامش جذابی از سادگی زندگی روستایی را در پامنار می‌توانید لمس کنید.
این روستا غروب‌های بی‌نظیری دارد و قرص نارنجی‌رنگ خورشید در پناه کوهستان، نمایشی تماشایی اجرا می‌کند. این نمایش زیبا در شب نیز با آسمانی ستاره‌باران ادامه پیدا می‌کند و برای هر مسافر شیفته طبیعت خاطره‌ای خوش می‌سازد. در اقامتگاه‌های بوم‌گردی این روستا می‌توانید، برای چند روز طعم شیرین زندگی در محیط روستایی را بچشید.
علاوه بر طبیعت بکر و خوش‌رنگ روستا، وجود «قلعه شاداب» در نزدیکی روستا، گورستانی تاریخی و همچنین «دریاچه شهیون»، از عواملی هستند که روستای پامنار را به یکی از دیدنی های دزفول تبدیل کرده‌اند.
چطور به روستای پامنار دزفول برویم؟
فصل سرسبز بهار و همچنین اواخر روزهای زمستان، بهترین زمان ممکن برای سفر به پامنار است. برای رسیدن به این روستا از دزفول، باید وارد جاده شهیون شوید. «بیشه‌بزان» را پشت سر بگذارید تا به روستای «اسلام آباد» برسید. در این نقطه از مسیر، یک دو راهی خواهید دید که مسیر سمت چپ شما را به روستای پامنار می‌برد.
۴. دریاچه شهیون، از زیبایی‌های آبی اطراف پامنار
عکس از مهدی دانشور
یکی از زیبایی‌های اطراف روستای پامنار و دیدنی های دزفول، دریاچه شهیون یا همان «دریاچه سد دز» است. این دریاچه در شمال غربی روستای سرسبز پامنار جا خوش کرده است و تماشای آن برای گردشگران روستا جذابیت فوق‌العاده‌ای دارد.
این دریاچه پرآب، از ارتفاعات «الیگودرز» و «اراک» جان می‌گیرد و در نهایت زیبایی‌بخش روستای پامنار دزفول می‌شود. وسعت این دریاچه در حدود ۶ هزار هکتار است و در تمام سطح خود عمق یکسانی ندارد، اما عمیق‌ترین نقطه آن تقریبا ۵۰ متر است. اگر به روستای پامنار رفتید، حتما سراغ دریاچه شهیون نیز بروید تا شانس قایق‌سواری و ماهیگری را در میان جاهای دیدنی دزفول داشته باشید.
عکس از امیرعباس وفایی
یکی از جذابیت‌های دریاچه دز، جزایر کوچک و بزرگی هستند که مثل جواهری سبز در پهنه آبی دریاچه می‌درخشند. بزرگ‌ترین مساحت این مناطق خشکی، به ۶۰ هزار متر مربع می‌رسد. درختانی مثل بادام کوهی، کُنار و بید، بعضی از نقاط این جزیره‌ها را سرسبز کرده‌اند. در منطقه دریاچه شهیون، جانوران متعددی زندگی می‌کنند. جانورانی که زیبایی قاب شهیون را کامل می‌کنند.
روباه، خرگوش، کبک و پرنده‌های دریایی از ساکنان جزایر دریاچه سد دز هستند. از ساکنان پهنه آبی دریاچه سد دز هم می‌توان به قزل آلا و قزل آلای رنگین‌کمانی اشاره کرد.
چطور به دریاچه سد دز در جاهای دیدنی دزفول برویم؟
یادتان نرود که اگر در بهار سراغ جاهای دیدنی دزفول می‌روید، روستای پامنار و دریاچه شهیون را از قلم نیندازید. بعد از رسیدن به دزفول باید در جاده شهیون پیش بروید. بعد از پشت سر گذاشتن روستای بیشه‌بزان وارد جاده دریاچه شوید تا در نهایت به مقصد برسید.
بیشتر بخوانید: زیباترین دریاچه های ایران؛ ۱۲ مقصد جذاب برای دوستداران طبیعت‌گردی
۵. صوفی احمد، زمردی در جاذبه های گردشگری دزفول
عکس از محمد آذرکیش
منطقه صوفی احمد یکی از جاهای دیدنی دزفول است که در شمال این شهرستان واقع شده است. این منطقه طبیعت بکری دارد و همین امر زیبایی آن را دوچندان کرده است. صوفی احمد یکی از قدیمی‌ترین روستاهای سرسبز در شمال شهرستان دزفول است که درون درهای خوش‌آب‌وهوا در نزدیکی رود شکل گرفته است.
این روستا در بخش شهیون و در منطقه‌ای به‌نام «بوسونک» جا خوش کرده است. آرامگاه صوفی احمد در این بهشت کوهستانی قرار دارد و نام روستا از این بقعه گرفته شده است.
چطور به صوفی احمد برویم؟
بهار بهترین زمان سفر به صوفی احمد است. برای رفتن به این سرزمین بهشتی، باید خودتان را به منطقه شهیون برسانید. در جاده اصلی شهیون مسیر فرعی منتهی به روستای «حسن آقا» را در پیش بگیرید. پس از گذر از این روستا به سمت روستای «دارک» راهی شوید. پس از گذر از روستای دارک، درون درهای سرسبز در منطقه بوسونک، به بقعه صوفی احمد خواهید رسید.
۶. دره کول خرسان در جاهای دیدنی دزفول
یکی دیگر از جاهای دیدنی دزفول، درهای شگفت‌انگیز به نام کول خرسان است که به «دره ارواح» نیز مشهور است. تنگه کول خرسان بسیار عجیب و غریب است و ارتفاع دیواه‌های خوش‌قدوقامت آن، ۲۰۰ متر را هم رد می‌کند. در میان مناطق گردشگری دزفول، شما با پدیده‌ای از سلسله کوه‌های زاگرس روبه‌رو هستید که تقریبا ۲۵ کیلومتر تا دزفول فاصله دارد.
دره کول خرسان از مناطق زیبا، اما ترسناک در میان دیدنی های دزفول است که با افراد نابلد و طبیعت‌گردهای آماتور رفتار خوشی ندارد.
مسیر رسیدن تا تنگه کول خرسان بسیار دشوار است و پیمودن آن نیازمند صبر و احتیاط است. پیاده‌روی در مسیر این مقصد پرجاذبه و مرموز، حرف اول را می‌زند و باید خودتان را برای راه رفتن در یک مسیر تقریبا ۲۵ کیلومتری آماده کنید. البته استفاده از کلاه ایمنی را در این پیاده‌روی طولانی نباید فراموش کنید تا از خطر احتمالی سقوط سنگ در امان باشید.
زیبایی‌های کول خرسان
در این تنگه طول‌ودراز چهره‌های گوناگون طبیعت همچون چشمه، آبشار و رود دیده می‌شود. عرض تنگه کول خرسان در بعضی از قسمت‌ها بسیار کم می‌شود، در حدی که اجازه نمی‌دهد نور خورشید را ببینید و گاهی مجبور می‌شوید یک نفره از این مسیر بگذرید. شن، ماسه و سنگ، کفپوش دره کول خرسان است و در بیشتر قسمت‌های این دره، به خاطر چشمه‌های داخل کوه، جریان آب وجود دارد و در انتهای مسیر تنگه، سطح آب می‌تواند به‌حدی باشد که شما را وادار به شنا کند. بعد از یک جدال طولانی با طبیعت در این دره، مقصد نهایی شما رودخانه خروشان دز خواهد بود.
توجه: دره کول خرسان مختص طبیعت‌گردان حرفه‌ای است و اگر آماتور هستید، به هیچ‌وجه بدون راه‌بلد راهی این منطقه نشوید. سهل‌انگاری در همراه داشتن راه‌بلد، می‌تواند سبب صدمات جسمی یا حتی مرگ شود.
چطور به دره کول خرسان دزفول برویم؟
بهتر است اواسط خرداد به دره کول خرسان بروید تا احتمال بارش باران کم باشد. بنابراین خطر احتمالی سیلاب نیز کم می‌شود. اما حتما پیش از حرکت، شرایط آب‌وهوایی را چک کنید تا با خطر مرگبار بالا آمدن سطح آب روبه‌رو نشوید. به خیال آب‌وهوای گرم و جغرافیای جنوبی دزفول، به هیچ‌وجه در روزهای سرد سال راهی دره کول خرسان نشوید. در زمستان اختلاف دمای کول خرسان با دزفول به حدی است که کاملا فراموش خواهید کرد این منقطه در جنوب نقشه واقع شده است.
برای رفتن به این منطقه از دزفول، باید از طریق جاده شهیون به روستای بیشه بزان بروید و از این روستا پیاده‌روی طول‌ودرازی را تا رسیدن به مقصد شروع کنید.
۷. دره توبیرون در جاهای دیدنی دزفول
عکس از آرش وفایی
یکی دیگر از دیدنی های دزفول در سمت شمال شرق آن، در بخش سردشت و در فاصله‌ای نزدیک به ۲۸ کیلومتر از مرکز شهر جا خوش کرده است.
این دره یکی از پدیده‌های بی‌نظیر طبیعت است و با نام دره توبیرون شناخته می‌شود. این اسم عجیب و غریب، خاصیت خنکای آن را یادآور می‌شود. اختلاف دمای دره توبیرون با نقاط خارج از آن، این دره را به تفرجگاه دزفولی‌ها تبدیل کرده است.
محلی‌ها معتقدند که این دره علاجی برای گرمای بیش از حد بدن است و تب را از تن بیرون می‌کند. به همین دلیل نام توبیرون را به آن اختصاص داده‌اند.
در واقع توبیرون یکی از جاهای دیدنی دزفول برای فرار از گرمای آتشین تابستان است و در شرایطی که دمای محیط از مرز ۴۰ درجه هم بگذرد، توبیرون بیشتر از ۲۵ درجه نخواهد شد.
برای راهی شدن در این تونل طبیعی، حتما کفشی با کفی مناسب بپوشید تا سنگریزه‌هایی که زیر پایتان می‌آید، آزار دهنده نباشد. کمی که پیش بروید، هر گوشه از توبیرون قابی زیبا برای تماشا پیش رویتان می‌گذارد و شما را به عکاسی در این فضای زیبا وسوسه می‌کند.
دیواره‌های خوش‌قدوقامت این دره خنک، با خزه‌هایی سبزرنگ زیبا شده‌اند و از گوشه‌وکنار آن می‌توانید چکیدن قطرات زلال و خنک آب را روی صورت‌تان حس کنید. این صخره‌های عظیم از ماسه‌سنگ‌ها به‌وجود آمده‌اند و جریان فرسایشی آب طی هزاران سال به آن نقش داده است.
باد خنکی که در این دره درحال وزیدن است، گرمای محیط بیرون را به‌طور کل از یادتان می‌برد. جریان باریکی از آب که تا مچ پاهایتان بالا می‌آید، تجربه‌ای لذت‌بخش در روزهای گرم سال است.
سایه خنک دیوار‌های بلندقامت دره شما را از تابش بی‌وقفه خورشید نجات می‌دهد. قسمت‌هایی از این دالان طولانی، با درختان انگور و انجیر وحشی زیبا شده‌اند که پیشنهاد می‌کنیم این زیبایی را با لنز دوربین‌تان ثبت کنید.
وقتی به قست بیشه دره توبیرون برسید، از میزان حجم آبی که به پایین سرازیر می‌شود متعجب خواهید شد. بیشه مثل یک دوش خنک طبیعی، سرحال‌تان می‌آورد.
چطور به دره توبیرون برویم؟
اردیبهشت تا شهریور به این دره بروید و از خنکای آن نسبت به فضای بیرون لذت ببرید. در نیمه دوم سال با وجود دمای مطلوب مناطق جنوبی ایران، دره توبیرون دمای پایینی دارد و خبری از دمای معتدل زمستانی مثل دیگر نقاط دزفول نیست. پس هرگز در فصول سرد سراغ دره توبیرون نروید.
می‌توانید از جاده دزفول به «سردشت» خودتان را به دره توبیرون برسانید یا از جاده دزفول به شهیون بروید. مسیر شهیون طولانی‌تر است و با پیاده‌روی بیشتری همراه است. اگر از این مسیر رفتید، بهتر است که به دلیل باریک وخطرناک بودن راه، با وسایل نقلیه مورد استفاده محلی‌ها بروید و به دلیل پرتگاه‌های خطرناک، با ماشین شخصی خود در این مسیر راهی نشوید.
بافت تاریخی دزفول، موزه آجری ایران
در میان جاهای دیدنی دزفول، بناهای تاریخی آجری بسیاری خواهید دید که شناسنامه این شهر هستند. بافت تاریخی دزفول پر از گذرگاه‌‌های سرپوشیده یا همان «ساباط» و بناهای قدیمی است که از ردیف‌های متوالی آجر ساخته شده‌اند. به دلیل وجود این سازه‌های آجری در تمام بافت قدیمی شهر، از دزفول با عنوان «موزه آجری ایران» یاد می‌شود. بافت قدیمی دزفول قدمتی ۵ هزارساله دارد و از ۲۸ محله تشکیل شده است. وسعت بخش تاریخی دزفول مساحتی بیش از ۲۰۰ هکتار دارد و خانه‌ها، حمام، مسجد، گذرگاه‌ها و دیگر سازه‌های آن به‌وسیله تراش‌های آجر و چیدمان خاص آنها مزین شده‌اند. در ادامه چند نمونه از مشهورترین بناهای بافت تاریخی دزفول را به شما معرفی خواهیم کرد.
۸. پل قدیمی دزفول، سازه‌ای تاریخی به‌روی دز
حالا وقت آن رسیده که به سراغ یکی از مکان های دیدنی دزفول با رنگ‌وبوی تاریخی بروید. سازه‌ای که با عنوان پل قدیمی دزفول از آن یاد می‌شود و بیشتر از ۱۷ قرن قدمت دارد. این پل یکی از قدیمی‌ترین پل‌های جهان است و در زمان «شاپور اول ساسانی» به دست اسیران رومی بنا شده و در دوره‌های «عضدالدوله دیلمی»، «صفوی» و «پهلوی» نیز بازسازی شده است. شاپور ساسانی قلعه‌ای در نزدیکی این پل بنا کرد تا بتواند از این سازه محافظت کند. اما امروزه از این قلعه، تنها زمینی مانده که به «محله قلعه» معروف است.
این پل واصلی بین شرق و غرب امروز دزفول است و در واقع راهی برای عبورومرور بین دو منطقه «جندی شاپور» و «بین‌النهرین» بوده است. این سازه باستانی به روی رودخانه دز بنا شده و جنس آن از سنگ ساروج و آهک است. پایه‌های اصلی پل با اصول معماری ساسانی بنا شده و طاق‌نماها با معماری صفوی همخوانی دارد.
سطح پل نیز به دلیل استفاده از مصالح روز، نشان‌دهنده بازسازی در دوران پهلوی است. چند سالی است که برای جلوگیری از آسیب، رفت‌وآمد اتومبیل روی سطح این پل ممنوع شده و فقط پیاده‌روها از روی آن اجازه عبور دارند.
گشت‌وگذار در مناطق گردشگری دزفول با قدم زدن روی این پل باستانی و تماشای شهر از فراز آن کامل می‌شود. صدای آرامش‌بخش جریان دز، حس خوبی در وجودتان زنده می‌کند و تماشای گوشه‌وکنار دزفول با موسیقی متن این رود پرخروش، فراموش‌نشدنی خواهد شد.
چطور به پل قدیمی دزفول برویم؟
از طریق خطوط هوایی، پایانه مسافربری، خودروی شخصی یا ایستگاه قطار در اندیمشک، می‌توانید به دزفول برسید. برای تماشای پل قدیمی باید به سمت مرکز شهر و خیابان ساحلی در حاشیه رودخانه دز حرکت کنید.
۹. آسیاب‌های آبی دزفول، تمدن شهری از زمان ساسانی
یکی از افتخارآمیزترین جاهای دیدنی دزفول آسیاب‌های آبی به روی رود دز است که مُهر تاریخ به آنها ارزش بخشیده‌اند. اولین سازه‌های آبی دزفول از زمان ساسانی در این شهر بنا شده‌اند و با پل قدیمی هم دوره هستند. اما بیشتر باقی مانده سازه‌های آبی رود دز، متعلق به دوره‌های صفوی و قاجار است.
قلوه‌‌سنگ‌های رودخانه، آجر و ملات ساروج، مصالح ساخت این سازه‌ها هستند و ساخت آنها با شیوه معماری بومی دزفول همخوانی دارد. آثار باقی مانده از این کارخانه‌های آبرسانی در سه قسمت از رود دز جا خوش کرده‌اند. قسمتی در کنار پل قدیم، بخشی دیگر در زیر پل جدید دزفول و قسمتی دیگر نیز در جنوب تفرجگاه ساحلی علی‌کله دیده می‌شود.
چطور به آسیاب‌های آبی دزفول برویم؟
آسیاب‌های آبی از دیدنی‌ترین مناطق گردشگری دزفول هستند و گواهی بر وجود تمدن شهری ایران در دوران باستان محسوب می‌شوند. برای تماشای این سازه تاریخی، باید به دزفول بروید. خودتان را به رود دز و خیابان ساحلی در این شهر برسانید تا در محدوده پل قدیمی، پل دوم و تفرجگاه ساحلی علی‌کله، بخش‌هایی از سازه باستانی آسیاب آبی را ببینید.
۱۰. قنات قمش چوقابافان، هدایت آب به شهر
دزفول از شهرهایی است که حفر قنات در آن قدمت بالایی دارد. «قمش» نام نوعی قنات در این شهر است که دزفولی‌ها به‌منظور هدایت آب رود به سمت شهر، این قنات‌ها را کنار دز حفر می‌کردند. در واقع مردم از طریق همجواری این قنات‌ها با رود دز، دیگر نیاز کمتری به ذخایر آب‌های زیرزمینی داشتند و با این خلاقیت زیرکانه می‌توانستند بافت خاک را تا حد ممکن سالم نگه دارند.
قنات قمش چوقابافان یکی از این نوع قنات‌ها است که به دیدنی های دزفول تبدیل شده است. ماجراجویی در این قنات با سربطاقی سنگی و آجری‌اش و عطر خاک نمزده شروع می‌شود و با پشت سرگذاشتن تقرباً ۷۰ پله، به سرزمینی نورانی و رنگارنگ می‌رسیم. راهی طولانی که با رنگ‌های مختلف به زیبایی آراسته شده است. از این قنات طول‌ودراز، در حال حاضر فقط ۳۰۰ متر آن را برای بازدید آماده شده است.
چطور به قنات قمش چوقابافان برویم؟
در ابتدا باید به خیابان طالقانی دزفول بروید. این قنات در پشت بقعه سید محمود و در کنار مسجد شیدانه امام رضا(ع) واقع شده است.
۱۱. آرامگاه یعقوب لیث صفاری در جاهای دیدنی دزفول
عکس از علی هرمزی
یکی دیگر از مناطق تاریخی و گردشگری دزفول آرامگاه یعقوب لیث صفاری، بنیان‌گذار سلسله صفاریان در ایران است. یعقوب حیات‌بخش زبان فارسی بوده و پاس نداشتن این زبان در میان درباریان او، با واکنش تند این پادشاه همراه بوده است. این پادشاه کسی بود که خلیفه عباسی را شکست داد و با زنده نگه داشتن زبان فارسی، تحولی مهم در میان مردم و درباریان به‌وجود آورد.
معماری بنای آرامگاه یعقوب لیث صفاری چشمگیر و منحصربه‌فرد است. گنبد مخروطی و دندانه‌دار آن، شناسنامه این بنای باستانی شده است و یکی از جاذبه‌های مهم تاریخی در بین دیدنی های دزفول محسوب می‌شود. آرامگاه یعقوب لیث صفاری در کنار باقی مانده‌های منطقه باستانی گندی شاپور واقع شده است.
چطور به آرامگاه یعقوب لیث صفاری برویم؟
این بقعه تاریخی در فاصله تقریبی ۱۰ کیلومتر از دزفول و در روستای «شاه آباد» واقع شده است. برای رفتن به آن باید وارد جاده دزفول به شوشتر شوید. در نهایت در سمت راست جاده، بعد از گذر از منطقه «سیاه منصور»، مسیری وجود دارد که شما را به روستا و مکان این جاذبه تاریخی هدایت می‌کند.
۱۲. شهر باستانی گُندی شاپور در جاهای دیدنی دزفول
منطقه باستانی گُندی شاپور یا به تعبیری جندی شاپور، یکی شهرهای دوران ساسانی بوده است که حاصل امپراتوری «شاپور یکم» است. به عقیده بسیاری از تاریخ‌شناسان و پژوهشگران، بازمانده این شهر در بین دزفول و شوشتر، در روستای شاه آباد واقع شده است. در واقع به باور آنها، طبق شواهد تاریخی، سازه‌های باستانی بازمانده در این منطقه به شهر گُندی شاپور تعلق دارد. این در حالی است که بسیاری از پژوهشگران این فرضیه را رد کرده و ارتباط گُندی شاپور و روستای شاه آباد را نادرست می‌‍‌دانند.
اما آن‌چه مهم است، تاریخچه شهر باستانی گُندی شاپور است. تاریخچه‌ای که اهمیت موقعیت جغرافیایی آن را کم‌رنگ می‌کند. این شهر مرکز علم جهان در تاریخ بوده است. شهری که اولین دانشگاه در آن تأسیس شد و به علم پزشکی اهمیت ویژه‌ای داد.
شاپور برای غنی‌تر شدن گنجینه‌های علمی شهر، دستور داد کتاب‌های پزشکی فراوانی را از زبان‌های یونانی، رومی و هندی به زبان پهلوی ساسانی ترجمه کرده و به کتابخانه اضافه کنند.
بنای یک بیمارستان نیز در کنار دانشگاه احداث شد تا علم پزشکی فرصت رشد بهتری پیدا کند. بیمارستانی که گندی شاپور را به شهری متمدن و ارزشمند در زمان خود تبدیل کرد و جمعی از پزشکان زبردست ایرانی، یونانی و هندی در آن مشغول به طبابت شدند.
چطور به تماشای بقایای احتمالی شهر گندی شاپور برویم؟
بعضی از تاریخ‌شناسان عقیده دارند، روستای شاه آباد روی بقایای گُندی شاپور بنا شده است. بقایای احتمالی گُندی شاپور در محدوده شمال غربی شوشتر و جنوب شرقی دزفول واقع شده است. برای رفتن به این منطقه باید از دزفول به سمت شوشتر راهی شوید. پس از آن که وارد جاده دزفول به شوشتر شدید، بعد از گذر از منطقه سیاه منصور، مسیری را خواهید دید که شما را به گُندی شاپور هدایت می‌کند.
۱۳. موزه مردم شناسی دزفول در حمام کرناسیان
موزه مردم شناسی یکی از جاهای دیدنی دزفول است که حتما باید سری به آن بزنید. ماجراجویی در این موزه و نحوه زندگی مردمان گذشته دزفول، جذاب و تماشایی است.
موزه مردم شناسی دزفول در بنای قدیمی حمام «کرناسیان» واقع شده است و این حمام بازمانده از اواخر حکومت دوران زندیه است. این بنا بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده و بعد از بازسازی تبدیل به موزه مردم شناسی دزفول شده است.
در این جاذبه گردشگری دزفول می‌توانید با انواع مشاغل قدیمی دزفولی‌ها و شیوه زندگی گذشتگان آشنا شوید. از جذابیت‌های این بنا می‌توان به نمای آجری آن اشاره کرد. سردر کوچک حمام و ستون‌ها و سقف‌های قوس‌دار نیز از دیگر ویژگی‌های معماری حمام کرناسیان است. این حمام یکی از جذاب‌ترین دیدنی های دزفول است که در شمالی‌ترین نقطه بافت قدیمی شهر و در محله کرناسیان واقع شده است.
چطور به موزه مردم شناسی دزفول برویم؟
برای رفتن به این موزه باید به بافت قدیمی دزفول بروید. موزه مردم شناسی دزفول در حاشیه رود دز و در خیابان ساحلی و در محله کرناسیان واقع شده است.
۱۴. مسجد جامع دزفول، از دیدنی‌های تاریخی شهر
عکس از سامان پورفلاتون
گرد تاریخ روی بسیاری از مکان های دیدنی دزفول نشسته و به آنها ارزش بخشیده است. یکی دیگر از جاذبه‌های تاریخی و گردشگری دزفول، بنای مسجد جامع در این شهر است که اولین و قدیمی‌ترین مسجد در دزفول محسوب می‌شود.
معماری این مسجد یادآور سبک معماری ساسانی است و گفته می‌شود که بنای اصلی آن در سال‌های سوم و چهارم هجری ساخته شده است. اما بنا به تعبیر برخی از تاریخ‌شناسان، این مسجد در سال هفتم هجری ساخته شده است.
همچنین مسجد جامع دزفول بارها بازسازی شده و در دوران صفویه و قاجاریه سازه آن کامل شده است. ایوان شرقی، سردر، گلدسته، تغییر نمای بیرونی، بسیاری از تزئینات بنا و… از نمونه تغییرات دوره‌های تاریخی است که مسجد را کامل کرده است.
آجر، خشت، گل، ملات ماسه و آهک، مصالح اصلی به کار رفته در ساخت مسجد جامع دزفول هستند. این مسجد دارای یک صحن بزرگ، نمازخانه، محراب، دو شبستان با ستون‌های فراوان و سقف‌های گنبدی و سنتی زیبا است. از جمله تزئیات این مسجد، هنر کاشی‌کاری است که رنگ‌های لاجوردی، فیروزه‌ای، سفید و سیاه در آن مشخص است.
چطور به مسجد جامع دزفول برویم؟
برای رفتن به مسجد جامع دزفول باید به سمت میدان امام خمینی بروید. کمی بالاتر از میدان، در خیابان امام خمینی شمالی، کوچه‌ای به‌نام مسجد جامع وجود دارد که شما را به سمت مقصد هدایت می‌کند.
۱۵. خانه تاریخی سوزنگر، سازه‌ای آجری از دوران قاجار
دزفول شهر بناهای آجری است و در این منطقه از ایران، خانه‌ها و عمارت‌های قدیمی بسیاری خواهید دید که با ردیف‌های متوالی آجر بالا رفته‌اند و تزئیناتی چشمگیر دارند. نمونه‌ای از این بناها، خانه تاریخی سوزنگر است که از دوران حکومت قاجار به جامانده است. معمار این خانه یک اثر هنری کامل خلق کرده و با ظرافت خاصی آجرها را در اندازه‌های مختلف تراش داده تا حاصل کار، خانه‌ای متفاوت با دیگر بناهای آجری شود.
در چوبی ساده این خانه با تزئینات آجری سردر آن، ترکیب زیبایی را به‌وجود آورده است. بعد از عبور از در چوبی و رسیدن به هشتی، با بنایی دو طبقه روبه‌رو خواهید شد که از تماشای درهای چوبی اتاق‌ها و تزئینات آجری در گوشه‌وکنار آن به وجد خواهید آمد.
چطور به خانه تاریخی سوزنگر برویم؟
برای رفتن به خانه تاریخی سوزنگر، باید به سمت میدان امام خمینی در نزدیکی رود دز بروید. سپس وارد خیابان طالقانی شوید و در نهایت خودتان را به کوچه‌پس‌کوچه‌های متصل به این خیابان برسانید. این خانه در کوچه شهدا واقع شده است.
۱۶. خانه تاریخی تیزنو، از خانه‌های کهن دزفول
یکی دیگر از جاهای دیدنی دزفول را باید در کوچه‌پس‌کوچه‌های محله قلعه پیدا کنید. خانه تاریخی تیزنو، بنایی بزرگ و قدیمی است که سازه اصلی در دوران صفویه ساخته شده است.
این خانه نیز به رسم دیگر بناهای دزفول، آجر مصالح اصلی آن است. این خانه دو طبقه متناسب با شرایط آب‌وهوایی دزفول ساخته شده و در دوران قاجار نیز تغییراتی در آن ایجاد شده است.
خانه تاریخی تیزنو از قسمت‌های مختلفی همچون هشت در ورودی، یک ایوان اصلی در طبقه همکف، دو ایوان فرعی در طبقه اول، اتاق‌هایی در ایوان‌ها، شبستان و فضای راهرو و پاگرد است. این خانه امروزه در اختیار اداره میراث فرهنگی دزفول قرار دارد و بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
چطور به خانه تاریخی تیزنو در دزفول برویم؟
برای رفتن به این خانه باید وارد محله قلعه بشوید. در ضلع شرقی میدان اصلی محله، در خیابان ساحلی، نزدیک به مسجد قلعه این بنا واقع شده است.
۱۷. بازار کهنه دزفول، خرید به سبک گذشتگان
بازار قدیمی دزفول از جاذبه های دیدنی این شهر است که فضایی رنگارنگ و پرشور و انرژی دارد. بنای این بازار یکی از پرقدمت‌ترین سازه‌های تاریخی دزفول است که در محله قلعه واقع شده است.
این بازار که با نام بازار کهنه دزفول نیز شناخته می‌شود، مرکز اصلی تجارت در شهر بوده و از چهار راسته اصلی و موازی تشکیل شده است. اصناف مختلفی همچون آهنگران، بزازان، خراطان، زرگران، و خرده فروشان در این چهار راسته فعال هستند.
این بازار با معماری خاص خود و نوع مشاغل فعال در آن، هنوز حال‌وهوای تجارت‌های قدیم را حفظ کرده است. وجود کاروانسرا در این بازار، حس حضور در بازارهای قدیمی را تقویت می‌کند و به همین دلیل است که رفتن به بازار قدیمی دزفول چیزی بیش از یک خریدگردی است و می‌توان آن را نوعی ماجراجویی در دیدنی‌های دزفول دانست.
صنایع دستی زیبای دزفول همچون گلیم، سجاده، زیراندازهای نمدی، سبدهای حصیری مزین به کامواهای رنگی و… از سوغاتی هستند که می‌توانید از این شهر تاریخی به یادگار ببرید. همچنین به‌وسیله هنر خراطی، اشیای چوبی زیبایی در این شهر ساخته می‌شود؛ شمعدان و قلیان چوبی نمونه‌ای از صنایع دستی حاصل از خراطی هستند.
چطور به بازار قدیمی دزفول برویم؟
این بازار در مرکز شهر و در نزدیکی رود دز واقع شده است. برای رفتن به این بازار باید به سمت محله قلعه بروید. بازار کهنه دزفول در حاشیه بلوار شریعتی، مابین خیابان امام خمینی شمالی و میدان آیت الله معزی واقع شده است.
سخن آخر در مورد جاهای دیدنی دزفول
سفر به مناطق گردشگری دزفول، از جذاب‌ترین تجربه‌های زندگی یک ایران‌گرد محسوب می‌شود. سفری که در کنار کسب دانستنی‌های مفید و ارزنده از تاریخ ایران، شانس لذت بردن از طبیعت مناطق سرسبز، جریان آبی رود دز و گشت‌وگذار در میان صخره‌ها و دره‌های آن را هم خواهید داشت.
بهار و زمستان بهترین زمان سفر به دزفول است و پیشنهاد می‌کنیم که خودتان را از طریق خودروی شخصی، خطوط راه آهن یا هواپیما به این سرزمین تاریخی برسانید. فراموش نکنید که اگر با قطار به این شهر سفر کردید، باید در ایستگاه اندیمشک پیاده شده و از این شهر خودتان را به دزفول برسانید. اندیمشک در شمال غربی دزفول و تقریبا در ۱۴ کیلومتری آن واقع شده است. امیدواریم از این سفر مهیج لذت ببرید.
بیشتر بخوانید: جاهای بکر ایران که کمتر کسی درمورد آنها شنیده است
دژ علیمردان خان کجاست
بسیار عالی و جامع ممنون از راهنمایی هاتون
سلام ممنون بابت سایت خوبتون
از منطقه بسیار زیبای چال کندی دزفول و کت های اطراف رودخانه دزفول
چیزی نگفتید