روسیه، کشوری با قدمت طولانی، مملو از زیبایی، جاذبه، مکانهای جذاب و دیدنی، داستانهایی افسانهای و تاریخی پر از حادثه و فراز و نشیب است. هر کجای روسیه برای خودش داستان و تاریخچهای دارد. مردمانی که در دل حوادث زندگی میکردند. کشور روسیه، بهخصوص شهرهای مسکو و سنپترزبورگ، از مقاصد اصلی علاقهمندان به سفر هستند. جاهای دیدنی روسیه کم نیست. عجایب این کشور پهناور، خبر از فرهنگ و تاریخ کهن آن دارد.
کلیسای سنت باسیل (به انگلیسی: St. Basil) (به روسی: Собор Василия Блаженного) حتی در نگاه اول هم یک بنای ساده نیست. شما یک قصر با مجموعه گنبدهایی میبینید که مانند خامههای رنگی رو به آسمان کشیده شدهاند. گنبدها طرح و رنگ یکسانی ندارند و همین مورد این بنا را در جهان منحصربهفرد کرده است. به نوعی میتوان گفت که کلیسای سنت باسیل را از دل کتابقصههای فانتزی بیرون کشیدهاند.
کلیسای سنت باسیل در کدام کشور است؟
چگونه به کلیسای سنت باسیل برویم؟
ساعت کاری کلیسای سنت باسیل چه زمانی است؟
معماری کلیسای سنت باسیل چگونه است؟
در تاریخ آمده که این کلیسا در دوران مختلف از اهمیت بالایی برخوردار بوده است. در قرنهای ۱۶ و ۱۷ م. کلیسای سنت باسیل به عنوان نماد زمینی شهر بهشتی و تمثیلی از اورشلیم بین مسیحیان ارتدکس بود. اهمیت این کلیسا به قدری بود که رژه سالانه «یکشنبه نخل» در این بنا برگزار میشد. با مجله گردشگری علی بابا همراه باشید تا با هم به بررسی و معرفی این کلیسای زیبا و دیدنی بپردازیم.
معرفی کلیسای جامع سنت باسیل
کلیسای جامع سنت باسیل یک کلیسای ارتدکس، در جنوب میدان سرخ مسکو است؛ یکی از معروفترین میدانهای جهان که شاهد اتفاقهای تاریخی بسیاری از جمله سقوط لنین بوده است. این کلیسا یکی از محبوبترین و ارزشمندترین نمادهای فرهنگی روسیه است.
ساخت این بنا در سال ۱۵۵۵ م. آغاز و در سال ۱۵۶۱ تمام شد؛ اما در سال ۱۶۸۳ کار ساخت، طراحی و رنگآمیزی بنا به طول انجامید. کلیسای سنت باسیل به دستور «ایوان مخوف» و به یاد تصرف کازان و آستاراخان ساخته شد.
بارما و پستنیک، دو معمار و طراح کلیسا بودند که با دقت و ظرافت بینظیری کلیسا را طراحی کردند و ساختند. در تاریخ آمده است که این دو، تاوان سنگینی برای این هنر بیمانند خود پرداخت کردند. روایتهایی وجود دارد که مخوف بعد از دیدن زیبایی و شکوه کلیسا، دستور میدهد چشمان این دو را کور کنند تا دیگر نتوانند بنایی با این شکوه و عظمت بسازند.
البته بعدها این افسانه رد شد، چرا که این دو معمار در ساخت کلیسای جامع بشارت و نیز دیوارها و برجهای کرملین کازان شرکت داشتند. تقریبا تمام تاریخنگاران معتقد هستند که کلیسا نه تنها در زمان خودش که قبل و بعد از خودش نیز مانندی ندارد و این طراحی ترکیبی از سنت فرهنگی مسکو و بیزانس است.
بسیاری ستونهای آن را الهامگرفته از معماری آسیایی میدانند. در این بین نظریهای هم وجود دارد که میگوید کلیسای جامع باسیل الهامگرفته از مسجد قلشاریف (Qolsharif) در کازان است.
یکی از علتهای شهرت این بنا بعد از عظمت آن، گنبدهای آن است که به شکل پیاز یا خامههای رنگی خودنمایی میکند. بسیاری این سبک از آجرکاری در طاقها را برگرفته از هنر ایتالیاییها میداند.
رنگ کلیسا هم بعد از پشت سر گذاشتن چندین مرحله به شکل امروزی درآمده است. استفاده از رنگها در آن سالها نشاندهنده رشد هنر شمایلنگاری و دیوارنگاری بود که قدرت، هنر و فرهنگ فرمانروای زمان را به رخ میکشید.
کلیسای جامع باسیل در سال ۱۹۹۹ در فهرست جهانی یونسکو و در سال ۲۰۰۷ به عنوان عجایت هفتگانه روسیه ثبت شد. در این کلیسا تاریخ روسیه جریان دارد. تمامی دیوارهای بنا، شاهد اتفاقات عجیبی از آتشسوزی تا جنگهای جهانی، سفر انسان به فضا، جنگ سرد، فقر و قحطی و سقوط کمونیست بوده است.
همچنین صفهای طولانی مردم روس برای نان و سوپ و آب آشامیدنی را به چشم دیده است. این بنا که بارها و بارها مورد بازسازی و مرمت قرار گرفت، در سال ۱۹۲۹ به طور کامل به عنوان موزه معرفی شد و تمامی دارایی آن اعم از نقاشیها، داراییها، مجسمههای محرابها، تابلوها و هر آنچه در کلیسا بود، در لیست داراییهای موزه قرار گرفت.
کلیسای سنت باسیل کجاست؟
برای دیدن کلیسای سنت باسیل شما باید به کشور روسیه، شهر مسکو و میدان سرخ بروید؛ رو به جنوب میدان بایستید و از تماشای این بنا لذت ببرید.
لوکیشن کلیسای سنت باسیل روی گوگل مپ
مسیر دسترسی به کلیسای سنت باسیل
همانطور که در بالا هم اشاره شد، کلیسای سنت باسیل در جنوب میدان سرخ قرار دارد. پس برای رسیدن به این مکان دیدنی باید خود را به میدان سرخ که یکی از معروفترین جاهای دیدنی مسکو است برسانید. در ادامه تمامی مسیرهای دسترسی به این مکان را بررسی میکنیم:
مترو
مسکو یکی از بهترین و شگفتانگیزترین خطوط مترو را در جهان دارد. ۱۷ خط و ۲۳۰ ایستگاه در قدیمیترین مترو جهان وجود دارد. اگر به این شهر سفر کردید، حتما برای جابهجایی از مترو استفاده کنید؛ به معنای دقیق، هم فال است و هم تماشا.
۱- خط یک: در ایستگاه Okhotny Ryad پیاده شوید و سه دقیقه به سمت میدان سرخ پیادهروی کنید.
۲- خط دو: در ایستگاه Teatralnaya پیاده شوید. تا میدان سرخ ۵ دقیقه فاصله دارید.
۳- خط سه: در ایستگاه Ploshchad Revolyutsii پیاده شده و بعد از ۵ دقیقه قدم زدن به میدان سرخ برسید.
اتوبوس
میدان سرخ یکی از اصلیترین میدانهای مسکو است. بسیاری از بناهای تاریخی و مهم این شهر در این میدان قرار دارد. به همین جهت سیستم حملونقل عمومی وسیع روسیه، حتما از این میدان گذر میکند. غالبا بیشتر اتوبوسها از نزدیکی میدان سرخ عبور میکنند.
تاکسی
شما میتوانید با نصب برنامه تاکسی آنلاین روسیه، به راحتی از هر نقطهای که هستید، خود را به میدان سرخ و کلیسای سنت باسیل برسانید.
بهترین زمان بازدید از کلیسای سنت باسیل
مسکو در تمام فصول زیباست. تاریخ سفر شما به مسکو و بازدید از کلیسای سنت باسیل کاملا به سلیقه شما بستگی دارد. بهترین زمان بازدید از کلیسا، فصول بهار و تابستان است که شهر هوای معتدلتری دارد و روزها طولانیتر است. با اینحال، با وجود زمستانهای سرد روسیه، کلیسای پوشیده از برف هم زیبایی و جذابیت منحصربهفرد خود را دارد.
ساعت کاری کلیسای سنت باسیل
کلیسای سنت باسیل در ۶ ماه اول سال، از ساعت ۱۰ تا ۱۹ باز است. اگر در ۶ ماه دوم سال به مسکو میروید، باید بدانید ساعت کار و بازدید از کلیسا از ساعت ۱۱ تا ۱۷ است. همچنین در نظر داشته باشید که ورودی برای افراد زیر ۱۶ سال رایگان است. در برنامهریزی خود برای بازدید از کلیسا به یاد داشته باشید که کلیسا در چهارشنبههای اول هر ماه به منظور نظافت، تعطیل است.
تاریخچه کلیسای سنت باسیل
در تاریخ آمده است که نام کامل کلیسای سنت باسیل، «کلیسای جامع شفاعت مقدس مادر خدا در خندق» است و به خندقی اشاره دارد که در امتداد دیوارهای کرملین جریان داشت و از یک طرف به رودخانه مسکو و از طرف دیگر به رودخانه نگلینایا میپیوست. این خندق در سال ۱۸۱۴ پر شد. این بنا به دستور مستقیم ایوان چهارم یا ایوان مخوف -هولناک- در میدان سرخ ساخته شده است.
از نظر تاریخی، محلی که امروزه کلیسا در آن قرار دارد، یک بازار محلی شلوغ بین دروازه سنت فرول و پوساد بوده است. بر این اساس، کلیسا به عنوان یک پیوند نمادین بین کرملین (مرکز قدرت سیاسی) و پوساد (منطقه تجاری متراکم) در کیتای گورود، بنا شد.
در این مکان یک کلیسا به نام کلیسای ترینیتی وجود داشته که تزار ایوان چهارم تصمیم میگیرد بعد از هر پیروزی در جنگ روسیه و کازان، یک کلیسای چوبی در کنار این کلیسا به یادبود بسازد. در نهایت نیز با پیروزی و فتح آستاراخان، تزار چهارم یک مجموعه هفتگانه کلیسا در اطراف کلیسای ترینیتی ساخته بود.
به عبارت دیگر میتوان به جرئت گفت ریشه سنت باسیل به اندازه شکل آن پیچیده و عجیب است. پس از اینکه ایوان چهارم شهر کازان را در اکتبر ۱۵۵۲ تسخیر کرد، دستور داد که کلیسایی در وقف تثلیث مقدس در میدان بیرون کرملین در دروازه فرولوف ساخته شود.
طبق گزارشات «کرونیکل»، در سال ۱۵۵۴ ایوان دستور ساخت یک کلیسای چوبی به نام کلیسای شفاعت را در همان محل میدهد و سال بعد یعنی در سال ۱۵۵۵، وی دستور ساخت یک کلیسای بزرگ سنگی به جای کلیسای ترینیتی را میدهد.
این دستور برای بزرگداشت سالهای مبازراتش بود. کلیسای سنت باسیل در سال ۱۵۸۸ به کلیسای جامع اضافه شد و بر روی قبر فردی به نام سنت باسیل ساخته شد. امروزه زیارتگاهی برای سنت باسیل وجود دارد و بقایای او هنوز در زیرزمین قرار دارد.
اسکلت این بنا از چوب است و با آجر و سنگ تزیین شده است. در تاریخ آمده است که به احتمال زیاد، سنگتراشیهای این کلیسا را کارگران آلمانی انجام دادهاند و این شکوه نتیجه همکاری روسها و ایتالیاییها بوده است.
معماری کلیسای سنت باسیل
مجموعه کلیسای جامع سنت باسیل متشکل از یک برج مرکزی است که توسط هشت کلیسای مستقل در یک تراس مشترک احاطه شده و در قرن هفدهم محصور و نقاشی شده است. پلان این مجموعه مفهوم تثلیث را به نمایش میگذارد: هر محور مورب و ضلع، دارای سه برج است و ساختار در سطح تراس به سه قسمت تقسیم میشود.
کلیسای جامع تا سال ۱۶۰۰ بلندترین سازه در مسکو بود. یکی از ویژگیهای معماری متمایز این کلیسا این است ورودی اصلی ندارد؛ بازدیدکنندهها از هر سمتی میتوانستند وارد کلیسا شوند. در اواخر قرن شانزدهم بود که به دلیل بازدید بسیار مردم از مقبره سنت باسیل در کلیسای دهم، کمکم ورودی این سمت از کلیسا، به ورودی اصلی تبدیل شد.
هنگام ورود به کلیسا، از پلکان به پایین راهنمایی میشوید، یعنی جایی که تزار گنجینههای خود را نگهداری میکرده است. بعدها شهروندان ثروتمند مسکو، دارایی خود را در اینجا حفظ میکردند. در دوران شوروی هم این مکان، به عنوان دفاتر اداری مورداستفاده قرار میگرفته است. کمی پایینتر، یک پلکان مخفی، مستقیما به کلیسای شفاعت منتهی میشود.
چهار کلیسای بزرگ در چهار طرف و چهار کلیسای کوچکتر در بینشان، کلیسای مرکزی را احاطه کردند. هر کلیسا به دو کلیسای کناری راه دارد، در نتیجه همه این بنا با راهروهایی به هم متصل هستند. در سال ۱۶۷۲ نیز یک کلیسای دیگر که به یادبود سنتجان ساخته شد، به این مجموعه اضافه شد.
سنتجان در سال ۱۵۸۹ درگذشت. کلیسا و آرامگاه او تنهای کلیسای بدون گنبد این بنای بینظیر است. گنبد یازدهم و آخرین گنبد کلیسا جامع مربوط به برج ناقوسی است که در دهه ۱۶۸۰ ساخته شد. در سال ۱۹۹۰ ناقوسهای ساختهشده در قرن هفدهم تا نوزدهم به برج بازگردانده شدند و پس از مدتها سکوت، ناقوسهای کلیسای سنت باسیل بار دیگر بر فراز میدان سرخ به صدا درآمدند.
پلان کلیسای سنت باسیل
همانطور که در بالا اشاره شد، پلان این کلیسا مفهوم تثلیث را میرساند. در نگاه اول اینطور بهنظر میرسد که بنا بسیار بینظم است؛ اما معماران که در تاریخ با نامهای بارما و پستنیک شناخته میشوند، طراحی لایهای، دقیق و پرمعنایی را برای کلیسا متصور بودند.
در نمای داخلی، پلان به این شکل است که پیچوخمهای جذابی دارد و گذرگاههای فشرده و کمارتفاع، ساختمانهای کلیسا را به هم متصل میکند. طراحی کلیسا به صورتی است که ظرفیت بالایی برای حضور عبادتکننده ندارد و به عمد بنا طوری ساخته شده تا افراد بیرون بنا و در میدان سرخ به عبادت و اعمال آیینی خود بپردازند. تجمع افراد در بیرون، قدرت و محبوبیت تزار را به نمایش میگذارد.
فضای داخلی با ورودی اصلی آغاز میشود که در ضلع غربی بنا قرار دارد. کلیسا غربی یا در واقع گالری غربی، به ورود مسیح به اورشلیم اختصاص دارد. در این طراحی هم عمدی در کار بوده است. این طراحی به گفته مورخان، عموما با ورود پیروزمندانه ایوان به کازان و بازگشت غرورآمیزش به مسکو مرتبط بوده است.
در نزدیکی بالای کلیسای سنت باسیل، مرمتکنندگان نوشتههایی پیدا کردند که گواه تاریخ دقیق تقدیس کلیسای جامع بود: ۱۲ ژوئن ۱۵۶۱. این تاریخ به عنوان «تاریخ تولد» کلیسای جامع جشن گرفته میشود.
اکثر کارشناسان معتقدند که این کلیسا بدون کمک سازندگان ایتالیایی نمیتوانست ساخته شود. آجری که برای ساخت کلیسای جامع استفاده شده است، مصالح ساختمانی جدیدی برای روسیه بوده و حداقل در آن زمان و در اولین دفعات استفاده از آنها، سازندگان روسی نیاز داشتند که نحوه استفاده از آن را از همکاران ایتالیایی خود بیاموزند.
بخشهای مختلف کلیسای سنت باسیل
بعد از بررسی دقیق بنا و شواهد تاریخی، خوب است نگاهی به بخشهای مختلف این کلیسا بیندازیم.
– کلیسای تعمید خداوند مقدس
این بخش دقیقا بخش اصلی کلیسا است. همانجایی که سنت باسیل مقدس به خاک سپرده است و معبد اصلی در آن قرار دارد. دیوارها با رنگهای اصیل و نقاشیهای متعدد پوشیده شده است.
– گورستان کلیسای سنت باسیل
در قسمت پایینی کلیسا، گورستان کلیسا قرار دارد. گورستانی که آرامگاه افراد معروف و غیرمعروف است.
– موزه تاریخی
در کلیسای سنت باسیل، همانطور که انتظار میرود، موزهای وجود دارد تا بازدیدکنندگان، از سیر تاریخی و وقایعی که بر سر این بنا و مردمان روسیه گذشته است، مطلع شوند. در موزه، مدارک، آثار و اشیای تاریخی نگهداری میشود.
– مقبره کلیسای سنت باسیل
مقبره کلیسای سنت باسیل در نمازخانه نهم و در ضلع شرقی کلیسا واقع شده است. این مقبره سبزرنگ است و هر روزه میتوانید از آن بازدید کنید.
دیدنیهای کلیسای سنت باسیل
همانطور که قبلا هم اشاره کردیم، در کلیسای سنت باسیل، مملو از آثار تاریخی و اسناد است. دیوارنگارهها و نقاشیهایی در این کلیسا وجود دارد که بیانگر تاریخ، فرهنگ و اعتقادات مردمان روسیه در سالهای دور است. البته که اشیا، مقبرهها، محراب و نقاشیها تنها دیدنیهای کلیسا نیستند.
همانطور که گفته شد، این کلیسا شاهد دوران تاریخی بسیاری بوده و حوادث هولناکی را پشت سر گذاشته است. بارها مرمت شده و تزیینات روی دیوارها بارها تغییر کرده است. در حال حاضر، تقریبا از همه دورانهای مرمت بقایا و نقاشیهایی باقی مانده و میتوانید از آنها بازدید کنید.
برای مثال، نقاشیهایی از همان دوران ایوان چهارم که به شکل آجر کشیده شده بود. (دلیل این تقلید این بوده است که در زمان تزار چهارم، آجرها مصالحی گران و کمیاب بودند.) و همچنین تزییناتی با رنگ روغن در زمان کاترین کبیر.
یکی از این نشانهها، دیواری است که به بخشی از آن در مرمت دست نزدند تا نشانههایی از بمباران سال ۱۹۱۷ در جریان انقلاب روسیه باقی بماند. میان آثاری که در این کلیسا نگهداری میشود، غل و زنجیرهایی وجود دارد که منسوب به سنتجان است، غل و زنجیرهایی که وی در زیر لباسهای گشاد و بلند به خود میبسته است.
از دیگر آثار درون کلیسا میتوان به کتیبهای اشاره کرد که در جریان یکی از مرمتها پیدا شد. در این کتیبه مشخص شد که این کلیسا در سال ۱۵۶۱ به افتخار تثلیث مقدس از طرف ایوان وقف شده است.
جاهای دیدنی نزدیک کلیسای سنت باسیل
حوالی این کلیسای تاریخی جاذبههای تاریخی مختلفی وجود دارد. بعضی از آنها را در ادامه آوردهایم.
– میدان سرخ
میدان سرخ یکی از مهمترین میادین مسکو و کل روسیه محسوب میشود. شهرت بینالمللی این میدان، هرساله گردشگران بسیاری را به مسکو میکشاند. میدان سرخ نقطه مرکزی شهر مسکو است و بسیاری از خیابانهای اصلی، به این میدان ختم میشود.
وسط میدان که باستید، نه تنها در قلب حوادث روسیه، بلکه در دل ادبیات روسیه نیز ایستادهاید. رژه روز پیروزی و برگزاری کنسرتهای بزرگ از جاذبههای این میدان به حساب میآید. این میدان و معماری بناهای آن، به عنوان یک سایت میراث جهانی از طرف یونسکو محافظت میشود.
– دیوار کرملین
دیوار کرملین یک آرامگاه بسیار مهم است. آرامگاه افراد بزرگ و تاثیرگذاری چون یوری گاگارین (اولین انسانی که به فضا رفت). در سال ۱۹۱۷ نیز در زیر دیوار کرملین، مقبرهای برای ۲۴۰ مبارز انقلاب اکتبر همان سال ساخته شد. نیمتنههایی که در این آرامگاه قرار دارند، جدا از خوب یا بد بودن آن شخص، افرادی هستند که تاریخ جماهیر شوروی را شکل دادند و نام این افراد به نیکی یا بدی در تاریخ ثبت شده است.
– پارک زاردیه
پارک زاردیه اولین پارک عمومی مسکو است. این پارک طراحی و معماری خاص خودش را دارد، چراکه روسیه تصمیم گرفت برای حفظ این پارک تاریخی، مسابقه طراحی در سطح بینالمللی برگزار کند. محلی که انسان و گیاه مسالمتآمیز در کنار هم زندگی کنند. برای همین منظور این پارک به شیوه دوستدار محیط زیست و با کمترین آسیب طراحی و ساخته شد.
– کاخ کرملین
کاخ کرملین یا قلب مسکو که در گذشته محل اقامت تزارها بوده است، امروزه به عنوان یکی از نمادهای قدرت این کشور شناخته میشود. این بنا در شرق میدان سرخ قرار دارد و در قرن پانزدهم به دست ایوان سوم مرمت و بازسازی شد.
کاخ کرملین قدیمیترین و بزرگترین کاخ مسکو است و هم اکنون نیز برای جلسات سیاسی از آن استفاده میشود. این بنای جذاب و باشکوه، آنقدر در تاریخ روسیه تاثیرگذار بوده است که تنها با مطالعه مدارک مربوط به آن و سرگذشت این بنا در طی سالهای دور، بخش مهمی از تاریخ روسیه را مرور خواهید کرد.
– مقبره لنین
بازدید از مقبره لنین، اولین رهبر جماهیر شوروی، میتواند واقعا هیجانانگیز باشد. لنین وصیت کرده بود که کنار مادرش دفن شود، اما برخلاف خواستهاش جنازه وی مومیایی و در میدان سرخ و در مجاورت کاخ کرملین دفن شد.
جسدی مومیایی در تابوتی شیشهای که هر ساله میلیونها گردشگر را به مسکو میکشاند. خوب است بدانید بازدید از مقبره لنین کاملا رایگان است، اما قوانین سختگیرانه خاص خودش را دارد.
– پارک کورگی
قدمت پارک کورگی به سال ۱۹۲۸ بازمیگردد. زمانی این پارک تفرجگاه اشرافزادههای روس بود و اکنون به یکی از معروفترین پارکهای روسیه تبدیل شده است. در جایجای این پارک عمارتهای زیبایی دیده میشود که با الهام از معماری ایتالیایی ساخته شده است.
اقامت در نزدیکی کلیسای سنت باسیل
در شهر مسکو مشکلی برای اقامت وجود ندارد. انواع هتل، هاستل و مسافرخانه در مسکو فعال هستند. حتی برخی از شهروندان روس در فصلهای پرمسافر، بخشی از خانه خود را در اختیار گردشگران قرار میدهند؛ اما نکته قابلتوجه هزینه اقامت است.
میدان سرخ، یعنی دقیقا جایی که کلیسای سنت باسیل و بیشتر جاهای دیدنی مسکو در اطراف آن قرار دارند، مکان گرانقیمتی برای اقامت است. در نظر داشته باشید که روسیه، یکی از بهترین سیستمهای حملونقل عمومی را دارد و شما با مترو، به تمام شهر دسترسی دارید. با این حال در ادامه چندین اقامتگاه در نزدیکی کلیسای جامع سنت باسیل مسکو را برای شما لیست میکنیم:
- SunFlower Park
- Petroff Palace Boutique
- Ibis Moscow Dynamo Radisson Slavyanskaya & Business Centre
- Mayak hostel
- Moscow Sheremetyevo Airport
- The Ritz-Carlton
- Hotel Savoy Moscow
- The St. Regis Moscow Nikolskaya
- The Ritz-Carlton
توصیههایی برای بازدید از کلیسای سنت باسیل
کلیسای جامع سنت باسیل روسیه، یکی از رویاییترین مکانهایی میتواند باشد که هر کسی در دوران زندگی خود از آن بازدید میکند. همین که وارد محوطه میشوید، به صورت ناخودآگاه غرق در شکوه و عظمت و تاریخ این بنا میشوید. انسانها و سیاستمدارانی که آمدند و رفتند، این بنا را آباد کردند یا دست به نابودی آن زدند، همه این افراد به خاطرهها سپرده شدند، اما این کلیساست که باقی مانده است.
دوربین عکاسی را فراموش نکنید. عکسبرداری از تمامی نقاط کلیسا، بدون استفاده از فلاش مجاز است.
حواستان باشد لمس همه اشیا و نقاشیها در کلیسا ممنوع است. اگر بالا رفتن از پله برای شما سخت است یا کودکتان در کالسکه است، بازدید از کلیسا را به زمان دیگری موکول کنید. ورود کیف کوله به داخل کلیسا ممنوع است و اگر به همراه داشته باشید، باید به صندوق امانات بسپارید.
عالی
بسیار جالب