دریاچه سوان به چشم آبی ارمنستان شهرت دارد و برای مردم این کشور حکم دریا را دارد. این دریاچه یکی از مهم‌ترین جاهای دیدنی ارمنستان است که در نزدیکی ایروان مثل جواهری می‌درخشد. معمولا یک روز از برنامه گردشگری تور ارمنستان را به بازدید از دریاچه ی سوان و جاهای دیدنی نزدیک آن اختصاص می‌دهند.
آیا می‌دانستید که این جاذبه طبیعی، بزرگ‌ترین دریاچه قفقاز و بزرگ‌ترین دریاچه کوهستانی آب شیرین در جهان است؟ به همین دلیل است که دریاچه سوان برای گردشگری و اکوسیستم منطقه جایگاه ویژه‌ای دارد. این جاذبه به قدری زیباست که حس می‌کنید درست وسط بهشت ایستاده‌اید.
در این مطلب از مجله گردشگری علی بابا هر چیزی را که لازم است درباره بازدید از دریاچه سوان و جاهای دیدنی نزدیک به آن بدانید، را برایتان گردآوری کرده‌ایم. اگر قصد خرید تور ارمنستان و بازدید از جاهای دیدنی ارمنستان را دارید، این مطلب شما را برای سفر آماده می‌کند.
دریاچه سوان ارمنستان کجاست؟
بهترین زمان بازدید از دریاچه سوان ارمنستان چه زمانی است؟
آیا می‌توان در نزدیکی دریاچه سوان اقامت کرد؟
کلیسای دریاچه سوان ارمنستان کجاست؟
معرفی دریاچه سوان ارمنستان
دریاچه سوان ارمنستان معروف به چشمان آبی ارمنستان در ۶۰ کیلومتری شمال شرقی ایروان و در استان گغارکونیک قرار دارد. سوان به معنی «سرزمین دریاچه‌ها» است و از ریشه اورارتویی سیونا گرفته شده است. اورارتو به پادشاهی وان و پادشاهی آرارات گفته می‌شد و نام تمدنی در عصر آهن است.
از لحاظ جغرافیا، تمدن اورارتویی در اطراف دریاچه ارومیه، دریاچه وان، سرزمین کوهستانی ارمنستان و ناحیه آناتولی شرقی ترکیه امروزی قرار داشت. در اصل مردم اورارتو از نیاکان گرجی‌ها و ارمنی‌ها بودند.
عکس از: سایت Google maps
به طور تقریبی ۳۶ جویبار به دریاچه سوان در ارمنستان می‌ریزد و فقط رودخانه هرازدان از این دریاچه سرچشمه می‌گیرد. رود هرازدان در استان کوتایک قرار دارد و چون از میان شهر هرازدان می‌گذرد به این اسم نامگذاری شده است.
دریاچه سوان بزرگ‌ترین دریاچه آب شیرین جهان، بزرگ‌ترین دریاچه قابل شرب منطقه قفقاز و بزرگ‌ترین دریاچه ارمنستان است، به همین دلیل از مهم‌ترین جاهای دیدنی ارمنستان محسوب می‌شود.
این دریاچه حدودا در ارتفاع ۱۹۰۵ متری از سطح دریا قرار دارد و چون در منطقه‌ای کوهستانی و در ارتفاع است از آب‌وهوای خنکی برخوردار است. به طور میانگین حدود ۲۰ تا ۲۵ روز از سال، آب دریاچه سوان یخ می‌زند.
دریاچه سوان ارمنستان کجاست؟
دریاچه سوان ارمنستان که بزرگ‌ترین پهنه آبی سرزمین قفقاز به شمار می‌رود، در دل پارک ملی سوان یکی از جاهای گردشگری ارمنستان قرار دارد. برای رفتن به دریاچه سوان باید بلیط هواپیما ایروان تهیه کنید و از ایروان به صورت زمینی به استان گغارکونیک شهر سوان بروید. شهر سوان حدودا ۶۷ کیلومتر از ایروان فاصله دارد که با ماشین یک ساعت طول می‌کشد.
عکس از: سایت Armenia tour
اگر با تور ارمنستان سفر می‌کنید، نیازی نیست نگران نحوه رفتن به دریاچه سوان باشید، چون بازدید از دریاچه سوان در برنامه گردشگری تورها است. اما اگر بدون تور سفر می‌کنید، برای رفتن به دریاچه سوان از ایروان می‌توانید از تاکسی، اتوبوس، مینی‌بوس و یا قطار استفاده کنید. البته شرکت‌های گردشگری ایروان هم تورهای دریاچه سوان را برگزار می‌کنند.
دریاچه سوان در شرق کشور ارمنستان، استان گغارکونیک، شهر سوان، پارک ملی سوان قرار دارد. برای رفتن به این دریاچه می‌توانید از لینک زیر استفاده کنید:
لوکیشن دریاچه سوان روی گوگل مپ
مساحت و عمق دریاچه سوان ارمنستان
مساحت حوضه دریاچه ۵۰۰۰ کیلومترمربع، معادل یک ششم مساحت کل ارمنستان است. عمیق‌ترین نقطه دریاچه سوان ارمنستان حدود ۸۶ متر و میانگین عمق آن ۲۶.۵ متر است. سن دریاچه بین ۲۵ تا ۳۰ هزار سال تخمین زده شده و می‌گویند که مساحت آن در گذشته ۱۰ برابر بزرگتر از الان بوده است.
عکس از: سایت Wikipedia
دریاچه سوان در ارمنستان شامل دو بخش به ترتیب زیر است:
- بولشوی سوان به معنی سوان بزرگ در جنوب شرق با عمق ۳۹ متر
- مالی سوان به معنی سوان کوچک در شمال غرب با عمق ۸۵ متر
مسیر دسترسی به دریاچه سوان ارمنستان
برای رفتن به دریاچه سوان از ایروان، چند راه پیش رو دارید که در ادامه به شما معرفی می‌کنم. انتخاب مسیر دسترسی به دریاچه سوان ارمنستان به میزان صبر، بودجه، زمان و خواسته‌های شما بستگی دارد.
عکس از: سایت Google maps
– مسیر دسترسی ایروان به دریاچه سوان با مینی‌بوس (مارشروتکا)
یکی از رایج‌ترین وسایل برای رسیدن به دریاچه سوان از ایروان، استفاده از مارشروتکا یا مینی‌بوس است. بسیاری از مردم محلی ارمنستان برای رفتن به دریاچه از مینی‌بوس استفاده می‌کنند. برای رفتن به دریاچه سوان با مینی‌بوس، باید به ایستگاه اتوبوس شمالی ایروان بروید که حدود ۳۰ دقیقه از مرکز شهر ایروان فاصله دارد.
عکس از: سایت Wikipedia
مینی‌بوس‌ها از ساعت ۹:۰۰ تا ۱۹:۰۰ و هر یک ساعت یک بار حرکت می‌کنند. با توجه به تعداد توقف‌هایی که در طول سفر خواهید داشت، این سفر حدود ۵۰ دقیقه تا یک ساعت طول خواهد کشید..
مینی‌بوس شما را به شهر سوان می‌برد و مستقیم به دریاچه نمی‌برد! در نتیجه باید با تاکسی به سمت دریاچه سوان بروید. برای گرفتن تاکسی می‌توانید اپلیکیشن یاندکس تاکسی (Yandex Taxi) را روی گوشی خود نصب کنید.
– مسیر دسترسی ایروان به دریاچه سوان با قطار
یکی دیگر از گزینه‌های مناسب برای رسیدن از ایروان به دریاچه سوان قطار است. اگرچه سفر با قطار از ایروان به دریاچه سوان، یکی از جاهای دیدنی ارمنستان، یک «انتخاب» است، اما ممکن است برای همه انتخاب مطلوبی نباشد. در واقع طولانی‌ترین مسیری که برای سفر به دریاچه می‌توانید انتخاب کنید، همین است. به همین دلیل است که همیشه می‌گویم انتخاب وسیله نقلیه و یا فصل سفر به شما بستگی دارد.
عکس از: سایت Tourismconnection
چون با وجود طولانی بودن مسیر باز هم خیلی‌ها سفر با قطار را انتخاب می‌کنند. این دسته از افراد از تماشای مناظر در مسیر و عکاسی و فیلمبرداری لذت می‌برند، به همین دلیل برای آنها سفر با قطار بهترین انتخاب محسوب می‌شود.
سفر از ایروان به سوان با قطار حدود سه ساعت طول می‌کشد و شما می‌توانید در بخش‌هایی از مسیر دریاچه را از پنجره قطار ببینید.
عکس از: سایت Remotelands
مسیر حرکت قطار از ایستگاه راه‌آهن آلماست (Almast) ایروان به سوان و شورژا (Shorzha) است. قطار هر روز هفته به جز چهارشنبه‌ها، از ایروان به ایستگاه سوان که در نزدیکی دریاچه است، حرکت می‌کند و اگر بار اضافی نداشته باشید، از ایستگاه قطار پیاده می‌توانید تا دریاچه بروید.
قطارها ساعت ۸:۳۰ ایستگاه راه‌آهن آلمست (Almast) را ترک می‌کنند و ساعت ۱۷:۰۰ به ایروان برمی‌گردند. دقت کنید که قطارها فقط یک بار در روز حرکت می‌کنند.
– مسیر دسترسی به دریاچه سوان با تاکسی
یکی از سریع‌ترین و بهترین گزینه‌ها برای رسیدن به دریاچه سوان از ایروان استفاده از تاکسی است. ارمنستان چندین برنامه تاکسی آنلاین مانند جی‌جی (GG)، یاندکس (Yandex) و یوتاکسی (UTaxi) دارد که کار شما را راحت می‌کند. از مرکز شهر ایروان تا دریاچه سوان با تاکسی کمتر از یک ساعت راه است. اما هزینه بالایی دارد.
عکس از: سایت Remotelands
خوب است بدانید که تاکسی‌ها در بسیاری از نقاط سوان کار می‌کنند، اما نه در همه جا! اگر از شهر سوان و مناطق توریستی خارج شوید و به مکانی مانند گاور (Gavar) بروید، ممکن است نتوانید با اپلیکیشن تاکسی بگیرید.
– اجاره خودرو در ارمنستان بهترین وسیله دسترسی به دریاچه سوان از ایروان
اجاره خودرو در ایروان احتمالا بهترین گزینه برای رسیدن به دریاچه سوان ارمنستان است. با اجاره خودرو در ارمنستان شما این آزادی را دارید که در هر کجای راه که می‌خواهید توقف کنید و جاهای دیدنی نزدیک به دریاچه سوان و ایروان را در مسیر ببینید.
عکس از: سایت Move2armenia
خوب است بدانید که اگر ماشین کرایه کردید و به سمت سوان حرکت کردید، کمی جاده را به سمت شمال ادامه دهید، به سمت دیلیجان (Dilijan) می‌رسید. اطراف دریاچه کمی بیابانی است، اما بعد از رد کردن آن منطقه به محض اینکه از تونل رد شوید و به دیلیجان برسید، انگار وارد دنیای دیگری شده‌اید.
دنیایی سرسبز و جنگلی با هزاران درخت، آسمان آبی پر از ابرهای کارتونی، هوای خنک، هوایی مطبوع و باطراوت و مناظر دلپذیر با صدای پرندگان؛ گویی به وسط بهشت رسیده‌اید. سفر به سوان با اجاره ماشین در ایروان هم فال است و هم تماشا. با این کار شما می‌توانید از لحظه‌لحظه سفرتان در مسیر لذت ببرید و بهترین جاهای دیدنی ارمنستان را ببینید.
فاصله دریاچه سوان تا ایروان
دریاچه سوان تقریبا در ۶۷ کیلومتری ایروان قرار دارد و حدود ۱۹۰۰ متر از سطح دریا ارتفاع دارد. از ایروان تا دریاچه سوان با خودرو حدود یک ساعت طول می‌کشد.
عکس از: سایت Humbo
فاصله دریاچه ارومیه تا دریاچه سوان ارمنستان
از دریاچه ارومیه تا دریاچه سوان با خودرو بدون توقف ۸ ساعت و نیم طول می‌کشد. فاصله دریاچه ارومیه تا دریاچه سوان ارمنستان معادل با ۵۴۱ کیلومتر است و این مسیر از آذربایجان عبور می‌کند.
بهترین زمان سفر به دریاچه سوان
بهترین زمان سفر به سوان به علایق شما و سطح تحمل شما در شرایط آب‌وهوایی مختلف بستگی دارد. اگر هوای گرم و فعالیت‌های آبی را ترجیح می‌دهید، فصل تابستان ایدئال است. اگر می‌خواهید از شلوغی فرار کنید و هوای خنک‌تری را ترجیح می‌دهید، فصل‌های بهار و پاییز برای شما بهترین زمان سفر به دریاچه سوان ارمنستان محسوب می‌شود.
عکس از: سایت Humbo
زمستان برای کسانی که به دنبال ورزش‌های زمستانی و منظره‌ای منحصربه‌فرد و پوشیده از برف هستند، عالی است. اما دقت کنید که آب‌وهوای دریاچه در فصل زمستان بسیار سرد است و آب دریاچه یخ می‌زند.
وجه تسمیه دریاچه سوان ارمنستان
در متون تاریخی دوران باستان تا قرون وسطا از این دریاچه با اسم دریای «گغام» نام برده شده است.
بعضی از متخصصان زبان می‌گویند کلمه سوان در زبان اورارتویی که در گذشته زبان مردم این منطقه بوده، به معنی دریاچه است. حتی کتیبه‌ای در اطراف دریاچه پیدا کرده‌اند که روی آن به خط میخی اسم دریاچه نوشته شده است.
عکس از: سایت Horizonguides
اما مردم محلی می‌گویند نام دریاچه ترکیب کلمات «سو» به معنی «سیاه» و «وان» به معنی «کلیسا» است. دلیل انتخاب این اسم کلیسایی است که نزدیک دریاچه سوان ارمنستان قرار دارد.
افسانه‌های دریاچه سوان ارمنستان
افسانه‌ها همیشه بخشی جدایی‌ناپذیر از تاریخ مردم ارمنی و زندگی روزمره آنها بوده‌اند. ارمنی‌ها همیشه در مورد دریاچه‌ها، کوه‌ها و دیگر جاذبه‌های جغرافیایی داستان می‌گویند. به همین دلیل است که تقریبا در مورد هر جاذبه‌ای که در ارمنستان می‌بینید، افسانه‌هایی وجود دارد. افسانه‌های دریاچه سوان یکی‌دوتا نیستند، به همین دلیل در این مطلب فقط یکی از این افسانه‌ها را که مردم محلی به آن باور دارند، برایتان تعریف می‌کنم.
عکس از: سایت Armenia guide
می‌گویند که در گذشته در محل دریاچه سوان امروزی، روستایی پر از جنگل و تپه وجود داشته و در نزدیکی روستا، آب‌انباری بوده که آب اهالی روستا را تامین می‌کرده است. برای گرفتن آب باید آب‌انبار را باز می‌کردند و با احتیاط دوباره می‌بستند، چون حجم آب خیلی زیاد بوده و در صورت جاری شدن آن، روستا غرق می‌شده است.
عکس از: سایت Google maps
روزی یکی از زنان روستا برای آوردن آب به آب‌انبار رفت، ولی فراموش کرد دوباره آن را ببندد. آب شروع به جاری شدن کرد و خیلی زود به روستا رسید. وقتی مردم روستا فهمیدند چه اتفاقی افتاده، از روستا فرار کردند و کسی که آب‌انبار را باز گذاشته بود نفرین کردند تا تبدیل به سنگ شود. زنی که به طور تصادفی مسیر آب را باز گذاشته بود، بلافاصله به سنگ تبدیل شد. در همین حال، آب به جریان خود ادامه داد و تمام روستا و اطراف آن را فرا گرفت. در نتیجه دریاچه سوان به وجود آمد.
عکس از: سایت Armadventure
پوشش گیاهی و جانوری دریاچه سوان
ماهی قزل‌آلا ایشخان به معنی شاهزاده که به آن گل ماهی سوان هم می‌گویند، بومی این دریاچه است و از معروف‌ترین گونه‌های آبزیان ارمنستان محسوب می‌شود. به خاطر سرد بودن دمای آب دریاچه سوان، فقط آبزیان خاصی در آن زندگی می‌کنند که آزادماهی چشمه‌ای و ماهی قرمز از آن جمله‌اند. این دریاچه خانه گونه‌های متنوعی از پرندگان است و همچنین، در فصل‌های بهار و تابستان میزبان مرغ‌های دریایی و پرندگان مهاجر از کشورهای اطراف است.
عکس از: سایت Armadventure
همان‌طور که می‌دانید دریاچه در پارک ملی سوان قرار دارد و انواع درختان، به‌ویژه کاج، و پوشش گیاهی و جانوری متعددی در اطراف دریاچه وجود دارد. تنوع پوشش گیاهی و جانوری و حتی پرندگان دریاچه سوان ارمنستان به قدری زیاد است که در این مطلب نمی‌گنجد.
امکانات دریاچه سوان ارمنستان
امکانات زیادی در دریاچه سوان برای اقامت و تفریح وجود دارد. برای اقامت شبانه اطراف دریاچه، هتل‌ها و اقامتگاه‌های دریاچه سوان را با قیمت‌های مختلفی می‌توانید اجاره کنید.
عکس از: سایت Armadventure
انواع کافه رستوران و تفریحات هم در اطراف دریاچه سوان ارمنستان فراهم است. به همین دلیل نیازی نیست نگران کمبود امکانات رفاهی باشید. بیشتر تفریحات این منطقه آبی هستند و برای دوچرخه‌سواری اطراف دریاچه می‌توانید دوچرخه کرایه کنید. سواحل، زمین‌های ورزشی، سرویس بهداشتی، کمک‌های اولیه و نجات، زمین بازی مخصوص کودکان و پارکینگ رایگان برخی از دیگر امکانات دریاچه سوان ارمنستان است.
تفریحات دریاچه سوان ارمنستان
– شنا و آب‌تنی
برای شنا باید سواحل مخصوص شنا را انتخاب کنید. دریاچه سوان برای مردم ارمنستان همانند دریا است و به همین دلیل پلاژهای زیادی با امکانات لازم برای آب‌تنی ساخته شده است.
عکس از: سایت Thenextchallenge
– جت اسکی
یکی از بهترین تفریحات دریاچه سوان در ارمنستان، جت اسکی است. اگر ترس از آب ندارید و دوست دارید کمی خنک شوید، جت اسکی انتخاب خوبی برای شما است.
عکس از: سایت Google maps
– پاراگلایدر سواری
اگر دنبال تجربه هیجان هستید، پاراگلایدار سواری یکی از بهترین تفریحات دریاچه سوان ارمنستان است. حس پرواز بر فراز آسمان آبی با منظره دریاچه، تجربه‌ای فراموش‌نشدنی است که از سفرتان به ارمنستان برای شما به یادگار باقی می‌ماند.
عکس از: سایت Google maps
– کایت کاتاماران
یکی دیگر از تفریحات دریاچه سوان، کایت کاتاماران سواری است. در این تفریح آبی قایق به کایت متصل می‌شود و شما را روی آب‌های سوان می‌چرخاند.
– قایق‌سواری
اگر از ارتفاع می‌ترسید و دنبال تفریحی آبی با هیجان کمتر هستید، می‌توانید قایق سواری در دریاچه سوان ارمنستان را امتحان کنید.
عکس از: سایت Google maps
– ویک بوردینگ
یکی از تفریحات آبی هیجان‌انگیز، ویک بوردینگ است. در این تفریح آبی، شما روی یک بورد مخصوص که به قایق موتوری وصل می‌شود، می‌ایستید و روی آب دریاچه سواری می‌کنید.
عکس از: سایت Google maps
جاهای دیدنی نزدیک دریاچه سوان
اگر برای بازدید به دریاچه سوان رفتید، بازدید از جاهای دیدنی نزدیک دریاچه را از دست ندهید. در اطراف دریاچه جاذبه‌های تاریخی و طبیعی ارزشمند و زیبایی را می‌توانید ببینید. از پارک ملی گرفته تا صومعه‌های تاریخی همگی از بهترین جاهای دیدنی ارمنستان هستند. بهترین جاهای دیدنی نزدیک دریاچه سوان ارمنستان به ترتیب زیر هستند:
پارک ملی سوان
به دریاچه سوان و محوطه طبیعی اطرافش، پارک ملی سوان می‌گویند. این پارک یکی از چهار پارک ملی حفاظت‌شده جمهوری ارمنستان است که در سال ۱۹۷۸ برای حفاظت از این منطقه تأسیس شد.
عکس از: سایت Google maps
قبرستان نوراتوس
این گورستان که از زمان قرون وسطی باقی‌مانده است، به دلیل نزدیکی به دریاچه سوان و وجود هزاران خاچکاری (سنگ قبر)، بسیار معروف است. بیشتر افرادی که از دریاچه سوان بازدید می‌کنند، سری هم به این قبرستان می‌زنند.
عکس از: سایت Google maps
روستای نرکین گتاشن
نرکین گتاشن، یکی از روستاهای ارمنستان است که در استان گغارکونیک و جنوب غرب دریاچه سوان قرار دارد. اگر از دریاچه سوان بازدید کردید، حتما سری به این شهر هم بزنید.
عکس از: سایت Wikipedia
قلعه آدزبرد
قلعه آدزبرد، که در گذشته با نام تیسِبا (Teyseba) شناخته می‌شد، یکی از جاذبه‌های تاریخی اطراف دریاچه سوان است. برای بازدید از قلعه کافی است به شهر تسووینار (Tsovinar) بروید که در سمت جنوب دریاچه سوان قرار دارد.
عکس از: سایت Google maps
این قلعه در تپه‌ای در شرق شهر تسووینار قرار گرفته است و در ۲۸۰۰ سال پیش محل اقامت پادشاهان ارمنی بوده است. این قلعه یکی از سالم‌ترین قلعه‌های برجا مانده در اطراف دریاچه سوان است و یکی از مهم‌ترین سایت‌های باستان‌شناسی ارمنستان محسوب می‌شود.
صومعه هایراوانک
هایراوانک یک صومعه حواری ارمنی است که در ساحل دریاچه سوان قرار دارد این صومعه که به سبک معماری ارمنی طراحی شده، در سده نهم میلادی ساخته شده و کار ساخت آن در سده دوازدهم به پایان رسیده است. یک گورستان کوچک هم در نزدیکی این صومعه قرار دارد.
عکس از: سایت Google maps
صومعه سواناوانک
سواناوانک (به معنی صومعه سوان) یک مجموعه صومعه حواری ارمنی در استان گغارکونیک است که در نزدیکی شهر سوان در شمال غربی ساحل دریاچه سوان، روی تپه قرار دارد. این صومعه در قرن نهم میلادی توسط شاهدخت ماریام دختر آشوت یکم ساخته شده است.
عکس از: سایت Positiveday
اقامت در نزدیکی دریاچه سوان
هتل‌های زیادی برای اقامت در نزدیکی دریاچه سوان وجود دارند. از هتل‌های لوکس گرفته تا اقامتگاه‌های بومگردی که با توجه به بودجه و سلیقه شما برای اقامت شبانه مناسب هستند. بهترین هتل‌های دریاچه سوان ارمنستان عبارت‌اند از: هتل ازیس، نویلند هتل، هتل بلو سوان، پارک آبی و هتل هارسنگر، ست وسترن، بوهمین هتل ریزوت و هتل لواش.
عکس از: سایت Armadventure
تجهیزات مورد نیاز در سفر به دریاچه سوان
اگر می‌خواهید در یکی از هتل‌های دریاچه سوان اقامت داشته باشید، نیازی به تجهیزات ندارید. فقط لوازم شخصی، لباس راحت و لباس گرم همراه داشته باشید و حتما کفش مناسب پیاده‌روی با خود ببرید. شارژر و پاور بانک هم برای مواقع اضطراری لازم می‌شود.
عکس از: سایت Armadventure
اما برای کمپ کردن پیشنهاد می‌دهم با تورهای دریاچه سوان بروید. چون از ایران تا ارمنستان بردن تجهیزات کمپ هم هزینه دارد و هم سخت است. در نتیجه بهترین راه این است که با تور بروید.
توصیه‌هایی برای سفر به دریاچه سوان
- روزهای تعطیل این منطقه خیلی شلوغ می‌شود، به همین دلیل اگر از شلوغی فراری هستید، آخر‌هفته‌ها زمان مناسبی برای سفر به دریاچه نیست.
- در رستوران‌های نزدیک دریاچه ماهی مخصوص بومی این دریاچه را نوش جان کنید.
- حتی اگر در تابستان سفر می‌کنید هم بهتر است لباس گرم همراه داشته باشید.
- از کلیساهای اطراف و جاهای دیدنی نزدیک دریاچه سوان دیدن کنید.
- کلاه نقاب‌دار و عینک آفتابی همراه خود ببرید.
- دوچرخه‌سواری دور دریاچه را امتحان کنید.
- تفریحات آبی دریاچه سوان را از دست ندهید.
کلام آخر اینکه به فرهنگ مردم احترام بگذارید و از محیط زیست مراقبت کنید. به هیچ وجه در آب دریاچه و اطراف آن زباله نریزید و به طبیعت آسیب نزنید. اگر تجربه سفر به ایروان و بازدید از دریاچه سوان را دارید، خوشحال می‌شویم با ما در مجله گردشگری علی بابا در میان بگذارید.
