استان گلستان یک بسته کامل سفر است. چه طبیعت‌گرد و ماجراجو باشید، چه اهل تماشای بناهای تاریخی باشید و چه فقط اهل پیک‌نیک و جوجه‌کباب درست کردن در طبیعت باشید، جاهای دیدنی گلستان خاطره‌های خوبی براش شما ایجاد خواهند کرد. جاهای دیدنی استان گلستان از آن دسته از مقاصد گردشگری هستند که بنا به دلایلی، در بین گردشگران تا حدودی کشف نشده باقی مانده‌اند. البته این موضوع مزایا و معایب خودش را دارد. مثلا این که دیدنی های گلستان ناشناخته باقی مانده‌اند شاید به ضرر اقتصاد گردشگری آن منطقه باشد، اما از طرفی به این معنی هم است که این جاهای دیدنی گلستان برای شما بکر باقی مانده‌اند.
گلستان معجونی از جذابیت‌های گوناگون گردشگری است؛ این استان با تنوع شگفت‌انگیز آب‌وهوایی و فرهنگی و از لحاظ جاذبه‌های طبیعی و تاریخی، از دیدنی‌ترین مناطق ایران است. دریا، جنگل، کوه، رودخانه، جزیره، آبشار، تالاب، پارک ملی و منطقه محافظت‌شده و خلاصه هرچه از طبیعت انتظار دارید، در این استان پیدا می‌شود.
جستجو و رزرو بلیط قطار در علی بابا
گلستان استان پهناوری است و تنها در یک سفر نمی‌شود آن را کامل گشت اما در عوض می‌توانید با مطالعه راهنمای جاهای دیدنی گلستان، تعدادی از زیباترین و جذاب‌ترین دیدنی های این استان را بشناسید و زمانی که آن‌جا رسیدید، برنامه دقیقی داشته باشید. حالا اگر خارج از این برنامه، زمان بیشتری داشته باشید می‌توانید سایر مناطق دیدنی استان گلستان را هم پیدا کرده و از آن‌ها لذت ببرید.
خوشبختانه راه آهن جنوب به شمال تا گرگان ادامه دارد و علاوه بر هواپیما، اتوبوس و خودرو شخصی، با قطار هم می‌توان به این استان سفر کرد. گلستان برای آن دسته از مسافران که از مسیر جاده‌های شمالی کشور به مشهد سفر می‌کنند، شناخته شده است و اگر از این مسیر به مشهد می‌روید، پیشنهاد می‌کنیم با یک توقف یک یا دو روزه در گرگان، از زیبایی‌های این منطقه دیدن کنید.
جاهای دیدنی گلستان را از کجا شروع کنیم؟
همانطور که در ابتدای این راهنما گفتیم، جاهای دیدنی گلستان هم تعداد زیادی دارند و هم این که همه آن‌ها را نمی‌توان در یک دسته قرار داد. چرا؟ چون بخشی از آن‌ها، به عنوان آثار تاریخی استان گلستان شناخته می‌شوند در حالی که عده دیگر، به عنوان مناطق طبیعی و سرسبز گلستان معروف شدهاند و شاید شما دوست داشته باشید که فقط یکی از این دسته‌ها را از نزدیک ببینید.
به همین دلیل ما در این راهنمای دیدنی های گلستان، این مکان‌ها را به چند دسته تقسیم کرده‌ایم و در هر دسته، یک یا چند مورد را توضیح داده و بقیه را معرفی می‌کنیم تا تصمیم نهایی را خودتان بگیرید.
جنگل های استان گلستان
یکی از اصلی‌ترین جاذبه های گردشگری استان گلستان، جنگل‌های سرسبز و زیبای آن است. این که جنگل‌ها و طبیعت استان‌ها شمالی کشور همیشه برای گردشگران جذابیت خاصی دارند یک مساله عادی است، اما ویژگی که جنگل های گلستان دارد این است که نسبت به جنگل‌های سایر استان‌های شمالی، بکرتر و طبیعی‌تر است. حتی اگر در بعضی از بخش‌های آن گام بگذارید شاید فکر کنید که شما اولین انسانی هستید که پا در این خاک گذاشته‌اید.
حالا که تا اینجا آمده‌اید، شاید دوست داشته باشید که جاهای دیدنی گیلان را هم ببینید.
کمپینگ و زندگی در چنین جنگل بکری می‌تواند یک تجربه منحصربه‌فرد برای شما باشد. البته بهتر است این موضوع را مشخص کنیم که وقتی می‌گوییم جنگل های استان گلستان بکر هستند، به این معنی نیست که اگر آن‌جا بروید هیچ کسی جز خودتان نخواهد بود.
طبیعی است که در ایام تعطیلات و فصل‌های گرم، گردشگران دیگری هم مثل شما دوست دارند که این جاهای دیدنی گلستان را ببینند؛ منظور ما این بود که این مناطق نسبت به سایر جنگل های شمال خلوت‌تر هستند.
اگر اهل پیک‌نیک و استراحت در طبیعت باشید، جنگل ناهارخوران، النگ دره، دلند، کردکوی و قرق، دیدنی‌اند و مسیر دسترسی خوبی هم دارند. فرقی نمی‌کند که باجمع دوستانه سفر کنید با با خانواده یا با تمام فامیل. اگر زیاد اهل ماجراجویی نیستید که پارک جنگلی ناهارخوران گرگان با جاده آسفالت و سرویس بهداشتی و امکانات تفریحی و رفاهی جای خوبی است.
اما به خاطر همین امکانات هم تفریحگاه نسبتا شلوغی است. اگرکمی بیشتر دل به سفر بدهید، خارج از محدوده شهر در جاده‌های شرقی و غربی گرگان هم با راهنمایی افراد محلی جاهای دنج‌تر و آرام‌تری را در جنگل پیدا خواهید کرد.
جنگل رنگو
این منطقه را روی تابلو‌ها ممکن است با اسم پارک جنگلی رنگو هم ببینید. این ناحیه را به عنوان پارک جنگلی در نظر می‌گیرند و به همین دلیل یکی از معروف‌ترین جاهای دیدنی گلستان است، اما راستش را بخواهید، پوشش گیاهی جنگلی در این پارک به قدری زیاد و انبوه است که بیشتر از یک پارک جنگلی، به جنگل شباهت دارد. اگر بخواهید به جنگل رنگو بروید، باید حدودا ۱۵ کیلومتر از شهر بیرون بروید. همچنین برای رسیدن به مسیر جنگل رنگو باید از کوچه‌های روستایی به اسم توشن عبور کنید که خودش یکی از روستاهای تاریخی و قدیمی استان گلستان است.
شاید خودتان هم شنیده باشید که در جنگل رنگو، آبشاری هم وجود دارد که به اسم آبشار رنگو معروف است. اگر راه جنگل را پیدا کرده و به ابتدای آن رسیدید، قبل از این که به سمت آبشار حرکت کنید، حتما ابزار و برنامه درستی داشته باشید چون از ابتدای جنگل تا آبشار رنگو چندین ساعت پیاده‌روی در پیش دارید. البته در مورد آبشار رنگو در ادامه راهنمای جاهای دیدنی گلستان بیشتر صحبت کرده‌ایم.
جنگل النگدره
یکی دیگر از جاهای دیدنی گلستان که گردشگران را به سمت خودش می‌کشاند، جنگل النگدره گلستان با تمام دار و درخت و امکاناتش است. بهتر است همین ابتدا بگوییم که ماجرای جنگل النگدره هم شبیه داستان جنگل رنگو است؛ یعنی اینجا هم در اصل پارک جنگلی النگدره است اما به خاطر تراکم درخت‌ها و سرسبزی، دیگر بخش جنگلی آن به بخش پارکش غلبه کرده است.
ما تجربه و نظرات کاربرهایی که این مکان دیدنی گلستان را از نزدیک دیده‌اند بررسی کردیم؛ به طرز جالبی، بسیاری از آن‌ها تاکید داشتند که فصل پاییز یکی از بهترین ایام برای گشت و گذار در جنگل النگدره است، مخصوصا در بخش‌هایی که ترکیبی از پارک و جنگل است. می‌دانید چرا؟ چون در این قسمت چیدمان و میزان رشد درخت‌ها را کنترل کرده و به آن‌ها نظم داده‌اند و صحنه بسیار زیبایی ایجاد کرده است. جدا از آن، ترکیب رنگ‌های زرد و قرمز پاییزی در تونل‌هایی که از خمیده درختان در بالای سرتان ایجاد شدهاند صحنه‌ای نیست که بخواهید از دستش بدهید.
آیا اهل اسب سواری در گلستان هستید؟
یکی از جاذبه های استان گلستان مسابقات سوارکاری است. استان گلستان قطب پرورش اسب و مسابقات سوارکاری ایران است و پیست سوارکاری گنبد مجهزترین و بزرگ‌ترین پیست اسب‌دوانی کشور است و در کنار پیست سوارکاری، برای علاقه‌مندان و شرکت‌کنندگان در این مسابقات امکاناتی مانند سوئیت، ویلا، اصطبل زمستانه و تابستانه، استخر شنا، رستوران و اینترنت بی‌سیم نیز دارد. در هر سال دو دوره مسابقات اسب‌سواری در این پیست برگزار می‌شود:
- کورس بهاره
- کورس پاییزه
معمولا کورس بهاره گنبد از اولین جمعه ماه فروردین شروع می‌شود و ۲۰ هفته نیز ادامه دارد. به غیر از این پیست، پیست‌های آق قلا و بندر ترکمن هم در استان فعالیت می‌کنند و بعد از مسابقات کورس بهاره گنبد، بلافاصله مسابقات بندر ترکمن آغاز می‌شود.
آبشارهای استان گلستان
اگر اهل ماجراجویی بیشتر باشید، آبشارهای گلستان می‌توانند زمینه خوبی برای شما ایجاد کنند تا بتوانید با چند خاطره شاد و هیجان انگیز جدا شوید. بسته به این که در کدام شهر استان باشید، می‌توانید از یکی از آبشار های استان گلستان را انتخاب کنید که مهم‌ترین آن‌ها را برای شما فهرست کرده‌ایم:
- آبشار لُوه
- آبشار کبودوال
- آبشار آق سو
- آبشار زیارت
- آبشار رنگو
- آبشار شیرآباد
- آبشار لاشو
- آبشار باران‌کوه
- آبشار شادان
برای رفتن به آبشار های استان گلستان می‌توانید از راهنمایی مردم محلی کمک بگیرید. یادتان باشد که حتما لباس و کفش مناسب طبیعت‌گردی بپوشید و برای کمی پیاده‌روی در قلب جنگل آماده باشید. همچنین بسیاری از کاربرانی که قبلا به جنگل ها و آبشارها و سایر جاهای دیدنی گلستان رفته‌اند گفته‌اند که باران‌های این منطقه کمی شدت بیشتری دارد و بهتر است که پیش‌بینی وضعیت هوا را برای چند روز آینده بررسی کنید. همچنین به مقدار کافی با خودتان آب و خوراکی داشته باشید.
حالا بیایید با آبشارهای گلستان که بخش مهمی از جاهای دیدنی گلستان هستند کمی بیشتر آشنا شویم:
آبشارهای شیرآباد
مجموعه غار و آبشارهای شیرآباد در نزدیکی شهر خان‌ببین قرار دارند و از دیدنی های طبیعی استان گلستان هستند که همه ساله تعداد بی‌شماری از طبیعت‌گردان را به سوی خود جذب می‌کنند. سه کیلومتر بعد از روستای خان‌ببین در مسیر روستای شیرآباد یک مسیر خاکی و مال‌رو به سمت این آبشارها می‌رود. اگر تصمیم‌تان برای دیدن آبشارهای شیرآباد جدی است و قرار است در فصلی به آن‌جا بروید که ممکن است با بارش برف یا باران مواجه شوید، پیشنهاد می‌کنیم که حتما بخش‌های مختلف خودرویتان (مانند چرخ‌ها، بخاری‌ها، ترمزها و…) را از قبل بررسی کنید.
آبشار لوه
مجموعه آبشار لوه از چند آبشار کوچک و بزرگ تشکیل شده و در ۱۴ کیلومتری غرب پارک ملی گلستان و جنوب روستای لوه در شهر گالیکش قرار دارد. این آبشارها حدود پنج کیلومتر از جاده اصلی فاصله دارند. آبشار لوه در کنار پارک ملی گلستان قرار دارد. اگر تا این جا رفته و آبشار لوه را دیدید، پیشنهاد می‌کنیم که پارک ملی گلستان را هم از دست ندهید. این پارک هم وسعت زیادی دارد و هم این که یکی از معروف‌ترین دیدنی های گلستان است.
آبشار کبودوال
یکی از مهم‌ترین تفرجگاه‌های گلستان است و از اطراف آن گونه‌های گیاهی و چشمه‌های فراوانی وجود دارد. این آبشار در چهار کیلومتری شهرستان علی‌آباد کتول و در عمق جنگل واقع شده است. آب زلال و شفاف این آبشار که از دل کوه بیرون می‌آید، آشامیدنی نیز هست.
آبشار گلستان
آبشار گلستان در بالادست گردشگاه آبشار در پارک ملی گلستان واقع شده است. این آبشار در تمام فصل‌های سال جاری است، ولی همانطور که می‌توانید حدس بزنید، آب و هوای این ناحیه در فصل‌های سرد بسیار سرد می‌شود و بدون امکانات و تجهیزات درست نباید به آن‌جا بروید.
آبشار زیارت
این آبشار در ۱۸ کیلومتری شهر گرگان و در کیلومتری کیلومتری جنوب روستای زیارت و در مسیر یکی از شعبات فرعی رودخانه‌ی خاصه رود قرار دارد. از روستای زیارت تا ۱۰۰متریِ محل آبشار هم راه ماشین‌رو دارد.
آبشار رنگو
آبشار رنگو در شش کیلومتری جنوب غربی شهرستان گرگان و در دل جنگل رنگو از مسیر روستای توشن در پنج کیلومتری جنوب گرگان قابل دسترسی است. با حدود پنج ساعت پیاده‌روی در امتداد دره و رودخانه در جنگل رنگو می‌توان به این آبشار رسید.
آشوراده؛ تنها جزیره‌ی شمال ایران
جزیره آشوراده با تالاب‌های طبیعی، طبیعت بکر و وجود پرندگان مهاجر و اسب‌های وحشی تنها جزیره شمال کشور است که برای رسیدن به آن‌ها می‌شود از قایق‌های موتوری در اسکله بندر ترکمن استفاده کرد. این جزیره سالانه میزبان یک میلیون پرنده مهاجر است و در فهرست مهم‌ترین تالاب‌های جهان قرار گرفته است . این یعنی حتما در فهرست جاهای دیدنی استان گلستان جا دارد.
اگر در سفر دوست دارید جایی بنشینید، چیزی بخورید و کمی هم خرید کنید، آشوراده را به شما پیشنهاد نمی‌کنیم. در عوض اگر عاشق طبیعت بکر و سکوت و خلوت جایی دور از شهر باشید، آشوراده بهترین گزینه است. این جزیره مسکونی نیست و طبیعتی بکر و تماشایی دارد. بیشتر قایقران‌هایی که گردشگران را به جزیره می‌برند، محل تالاب‌ها و جذابیت‌های جزیره را بلدند و بهتر است برای پیدا کردن دیدنی های آشوراده از آن‌ها کمک بگیرید. اگر خوش‌شانس باشید می‌توانید در این جزیره اسب‌های وحشی زیبایی را ببینید که آزادانه در طبیعت زندگی می‌کنند.
آثار تاریخی استان گلستان
تا اینجا داشتیم در مورد جاذبه های طبیعی گلستان صحبت می‌کردیم و کم و بیش با آبشارها و جنگل های گلستان آشنا شدیم. در این بخش می‌خواهیم کمی هم در مورد آثار تاریخی گلستان صحبت کرده و ببینیم که چه داستان‌ها و یادگارهای تاریخی در این استان زیبا وجود دارد.
بافت تاریخی گرگان
بافت تاریخی گرگان متشکل از سه محله اصلی است:
- محله نعلبندان
- محله میدان
- محله سبزه مشهد
این مناطق برجسته‌ترین بافت تاریخی شمال کشور و یکی از ارزشمندترین بافت‌های تاریخی ایران است. چند بنا از بناهای موجود در این بافت متعلق به دوران سلجوقیان و صفویان هستند و باقی بناها از دوران قاجار و پهلوی به جا مانده‌اند که همگی از نگین‌های جاهای دیدنی گلستان هستند. در این منطقه بناهای تاریخی گوناگونی مانند خانه های تاریخی، حمام‌ها، مدارس، مساجد، تکایا و بازارهای تاریخی را می‌توانید ببینید.
برج گنبد کاووس
این برج که محلی‌ها به آن میل گنبد نیز می‌گویند با قدمتی حدود هزار سال، مهم‌ترین بنای تاریخی استان گلستان است و با ۷۲ متر ارتفاع بلندترین برج تمام آجری جهان است. شهرستان گنبد کاووس علاوه بر این برج تاریخی، دیدنی های دیگری نیز دارد که می‌توان به آرامگاه خالد نبی، امامزاده یحیی بن زید، دریاچه مصنوعی گنبد کاووس، پارک توریستی الغدیر، بازار بزرگ روس ها، مجتمع سوارکاری گنبد کاووس، شهر تاریخی جرجان، سد گلستان یک و دو، و سه تالاب آلماگل، آجی گل و آلاگل اشاره کرد.
بافت قدیم شهر گمیشان
گمیشان در ۵۵ کیلومتری شمال غرب گرگان واقع است. نام محلی این شهر گمیش دپه به معنای تپه نقره ای است. این شهر از قدیمی‌ترین شهرهای ترکمن‌نشین ایران است که پیشینه تاریخی کهنی دارد و بعد از گرگان، دومین شهر استان گلستان از لحاظ دارا بودن بافت تاریخی و فرهنگی است. بناهای بافت قدیم گمیشان متعلق به دوره قاجار و پهلوی معماری خاص و زیبایی دارند. بیشترشان دو طبقه و بعضی سه طبقه هستند و از چوب و تحت تاثیر معماری روسی ساخته شدهاند. در این خانه‌ها اتاق‌های تودرتو، دالان‌ها و شومینه‌های هر اتاق منحصربه‌فرد و تماشایی‌اند.
آرامگاه مختومقلی فراغی
مختومقلی فراغی شاعر و عارف نامی، از مفاخر فرهنگی کشور است که درت عبیری او را فردوسی ترکمن‌ها می‌نامند. آرمگاه مختومقلی که بنایی امروزی است، در ۱۵۵ کیلومتری شمال شرق شهرستان گنبد کاووس قرار دارد.
کاخ اختصاصی گرگان
یکی از ۱۲ کاخ خانواده پهلوی در کشور و محل اقامت این خانواده در منطقه بوده است به نام کاخ اختصاصی یا کاخ سلطنتی گرگان هم شناخته می‌شود. بنای کاخ مربوط به دوره رضاشاه پهلوی است و در محیط سرسبز و زیبای پارک شهر گرگان واقع شده است.
این کاخ‌موزه در دو طبقه تعریف شده است که در طبقه‌ی همکف ۳۰ نفر از مشاهیر استان گلستان از قرن سوم تا دوره‌ی پهلوی در آن معرفی شدهاند و در طبقه‌ی بالا ۱۰۰ قلم از لوازم و اشیای مربوط به استراحتگاه خانواده پهلوی نمایش داده می‌شوند. در حیاط موزه نیز سنگ قبرهایی از قرن ۸ تا ۱۴ قمری وجود دارند که دیدن‌شان خالی از لطف نیست.
دیوار تاریخی گرگان، آرامگاه خالد نبی، مدرسه عمادیه، مسجد جامع گرگان، پل آق قلا، برج رادکان از دیگر آثار تاریخی این استان هستند.
غذا و بازار، یکی از دیگری خوشرنگ‌تر
بیشتر غذاهای ترکمن، بر مبنای گوشت لذیذ گوسفندی و سبزیجات تهیه می‌شوند. مرغانه تچین، خورش ساک، ماش پتی خارش، کئی ترشک، چکدرمه، باسترمه، بروک و انواع آش و نان محلی از جمله این غذاها هستند. هلی آش محبوب‌ترین آش ترکمن‌هاست.
انواع دستباف‌های ترکمن مانند قالی و قالیچه، پشتی، نمد، زیورآلات، روسری و پوشاک ترکمن از مهم‌ترین سوغات استان گلستان هستند.
بازارهای استان گلستان
بخش دیگری از جاهای دیدنی گلستان بازارهای آن است. بازارها مکان‌هایی هستند که فرهنگ روزمره مردم و فرهنگ تاریخی کل منطقه یک جا ترکیب می‌شوند و حتی اگر قصد خرید هم نداشته باشید، می‌توانید چند ساعتی از روز را در این بازارها قدم زده و از فضای آن لذت ببرید.
بازار ساحلی بندر ترکمن
در برگشت از آشوراده سری به بازار ساحلی بندر ترکمن بزنید که خیلی گسترده و بزرگ نیست ولی رنگارنگ و زیباست. انواع پشتی و قالی و قالیچه ترکمنی، محصولات نمدی، لباس و روسری ترکمنی و زیورآلات ترکمنی در این بازار پیدا می‌شود. به غیر از این بازار، دوشنبه بازار بندر ترکمن هم از بازارهای محلی محبوب مردم محلی و گردشگران است.
بازار مرزی اینچه برون
این بازارچه که در شهر مرزی اینچه برون در شهرستان گنبد کاووس قرار دارد به دنبال گشایش مرز پل گدرالوم و تردد مسافران از این نقطه به ترکمنستان برپا شد. این بازارچه مرزی مهم‌ترین عامل جذب گردشگر به شهر کوچک اینچه برون است. اگر رمان معروف نادر ابراهیمی «آتش بدون دود» را خوانده باشید، شاید برایتان جالب باشد بدانید که اینچه برون محل اصلی وقوع حوادث این رمان هفت جلدی است.
اقامت در استان گلستان
لوکس‌ترین هتل گرگان، هتل قصر بوتانیک گرگان است که در ۱۰ کیلومتری جاده گرگان به ساری قرار دارد. اگر عاشق طبیعت و آرامش باشید، هتل جهانگردی ناهارخوران گرگان در دل جنگل ناهارخوران گزینه خوبی است. اگر کمی از شهر فاصله بگیرید، در روستای زیارت که حال و هوایی سوییسی دارد، هتل زیارت مخصوص فرار از شهر و اقامت در کوهستان‌های پوشیده از جنگل است. هتل‌های خوب و با امکانات دیگری هم در سطح شهر گرگان و استان گلستان پذیرای مسافران هستند.
جاهای دیدنی گلستان را شما تکمیل کنید
همانطور که در ابتدای این راهنما هم گفتیم، مکان های دیدنی گلستان (هم جاذبه های تاریخی، طبیعی، تفریحی و…) به قدری زیاد هستند که نه می‌توان آن‌ها را در قالب یک مقاله کامل توضیح داد و شاید حتی نتوان در یک سفر کوتاه همه آن‌ها را از نزدیک دید. ما در این راهنمای دیدنی های گلستان سعی کردیم تعدادی از مهم‌ترین‌ها را برای شما توضیح بدهیم. اگر تجربه خاصی از این مکان‌ها دارید و یا جاهایی را دیده‌اید که در این راهنما نیامده‌اند، حتما برای ما بنویسید تا نوشته‌مان را کامل‌تر کنیم.
گلستان