خانه و وسایل هرکسی رنگ و بوی آن فرد را به خود می‌گیرد؛ شاید به همین دلیل است که دیدن خانه‌ی شخصی، مرور روزمرگی و وسایلی که با زندگی این افراد گره خورده برای ما خیلی جالب است. همان کسانی که گاه شعرهایشان رفیق خلوت ما بوده، با داستان و کتاب‌های بعضی از آن‌ها بزرگ شده‌ایم، کسانی که تاریخ را زیرو رو کرده‌اند و فرهنگ ما را غنی‌تر . شاید بارها به آذربایجان سفر کرده باشید اما به‌خاطر ناشناخته ماندن این خانه‌ها فرصت دیدن آن‌ها به شما دست نداده باشد. بیشتر خانه‌های تاریخی تبریز در محله‌های قدیمی مثل مقصودیه و سرخاب در نزدیکی میدان ساعت قرار دارد. در ادامه مهم‌ترین خانه‌های تاریخی تبریز معرفی می‌شود.
خانه استاد شهریار
خانه استاد شهریار، شاعر آذربایجانی و سراینده حیدربابایه سلام که یکی از شاهکارهای ادبیات ترکی آذربایجانی است امروزه به موزه تبدیل شده است. پس از مرگ استاد در ۲۷ شهریور سال ۶۷ شهرداری تبریز این خانه را خریداری کرد واین خانه را با تمام یادگاری‌ها ولوازم زندگی و وسایل شخصی ازجمله کتاب‌ها و دست خط این شاعر بزرگ برای عموم مردم به نمایش گذاشت. در بازدید از خانه‌ی استاد شهریار سه‌تار معروف این شاعر را هم می‌توانید ببینید. خانه‌ی استاد شهریار در محله‌ی مقصودیه یکی از محلات قدیمی تبریز، خیابان ارتش جنوبی، کوچه مقصودیه قرار دارد.
خانه پروین اعتصامی
پروین اعتصامی یکی از بنام‌ترین شاعران معاصر است که اشعار او به استفاده از سبک مناظره و درون‌مایه‌ی ظلم‌ستیزی و همدلی با مظلومان معروف است.
پروین در تبریز زاده شد و خانه‌ای که او تا ۷ سالگی در آن زندگی کرد امروزه در محله‌ی ششگلان، خیابان عباسی، جنب مسجد میرآقا، کوچه ساوجبلاغی، پلاک ۶ قرار دارد. این بنای دو طبقه مربوط به اوایل دوره‌ی پهلوی است و معماری خود را حفظ کرده است. زیرزمین این خانه از حوضخانه با سقف کلیل آذری و اتاق‌های گهواره‌ای تشکیل شده است. مجسمه‌ی تمام قد پروین در ابتدای پله‌های ورودی و سردیس آن در حیاط سرسبز مزین به حوض آب دیده می‌شود.
بیشتر بخوانید: از طبیعت آذربایجان غربی چه می‌دانیم؟
خانه مشروطه
خانه‌ی مشروطه که معروف‌ترین خانه‌ی تاریخی تبریز است ملک شخصی حاج مهدی کوزه‌کنانی، از تاجران بازار تبریز بوده است. پس از آن‌که محمدعلی شاه مجلس شورای ملی را به توپ بست ، بزرگان ازجمله ستارخان و باقرخان در این خانه جمع شده و به هم‌فکری می‌پرداختند. حاج مهدی کوزه‌کنانی این خانه را برای تشکیل جلسه سران مشروطه و چاپ و پخش اعلامه‌های ضد حکومت قاجار در اختیار مشروطه‌خواهان گذاشت.
این بنا به‌سبک معماری دوران قاجار در دو طبقه بنا شده است و ارسی‌های تمام قد، درهای منبت‌کاری شده، نورگیر و کلاه‌فرنگی از زیبایی‌های معماری این بنا است. این بنا از سال ۵۷ به موزه مشروطه تبدیل شده و در آن آثاری مثل سلاح کمری ستارخان، فرش مشروطه، وسایل شخصی سران مشروطه و دیگر مدارک مرتبط با انقلاب به نمایش گذاشته شده است.
خانه امیر نظام گروسی
این‌جا یکی از زیباترین خانه‌های تاریخی اذربایجان است. این خانه که امروزه به موزه قاجار تبدیل شده است منزل شخصی امیر نظام گروسی دیپلمات، سفیر و نویسنده دوران قاجار است که در دوران ناصرالدین شاه برای خود بنا کرده است. خانه‌ی امیر نظام گروسی در دو طبقه بنا شده و ایوان آن ۱۶ ستون با سرستون‌های زیبا دارد و این روزها تنها بخشی از آن پابرجاست. اندرونی و بیرونی، حیاط مزین به حوض، پنجره‌های مشبک و شیشه‌های رنگی، گچ‌بری‌ها و آینه‌کاری‌های داخلی عمارت از زیبایی‌های این خانه قاجاری است.
تالارهای طبقه‌ی اول شامل تالار سکه، تالار بافته، تالار چینی، تالار آبگینه، تالار فلزات، تالار موسیقی، تالار خاتم است و تالارهای سنگ، اسلحه، رجال و فرامان‌ها، معماری و شهرسازی و قفل و فانوس در زیرزمین قرار گرفته است. خانه‌ی تاریخی امیر نظام گروسی در محله‌ی ششگلان، خیابان شهریار، پشت مقبره الشعرا، جنب بیمارستان کودکان و مدرسه‌ی شیخ عطار قرار دارد.
خانه حریری
به زیباترین خانه تاریخی تبریز خوش آمدید. تنوع نقاشی‌های دیواری خانه‌ی حریری که پیرو سبک نگارگری دوره‌ی قاجاری است این خانه را به زیباترین خانه‌ی تاریخی آذربایجان‌شرقی تبدیل کرده است.
خانه‌ی حریری از حیاط اندرونی، بیرونی و دو بلوک خانه تشکیل شده ؛ نقاشی‌های نمای بیرونی ساختمان داستان‌های اساطیری مثل یوسف و زلیخا را به تصویر می‌کشد و سقف آن هم مزین به مینیاتور ایرانی است. خانه‌ی حریری در سال ۱۳۷۷ ثبت ملی شده است و در خیابان تربیت تبریز، کوچه‌ی نور هاشمی، پلاک ۱۳۲ قرار دارد.
خانه بهنام
یکی از قدیمی‌ترین خانه‌های تاریخی تبریز خانه‌ی بهنام است که به اواخر دوران زندیه و اوایل دوره‌ی قاجار برمی‌گردد. اگر چه این بنا به بزرگی خانه‌های قاجاری کاشان نیست اما تمام زیبایی‌های معماری ایرانی مثل گچ‌بری، نقاشی‌های روی دیوار، پنجره‌های ارسی، اندرونی و بیرونی، زیرزمین و حیاط مزین به حوض را دارد.
این بنا در دوره‌ی ناصرالدین شاه بازسازی شد و نقاشی‌های سبک قجری مربوط به همین دوران است. این بنا در میدان ساعت، محله‌ی مقصودیه قرار دارد و بر ای ورود به آن باید از دالان پشت خانه در کوچه‌ی مشیر وارد شوید.
خانه صرافلار (موزه سفال)
از دیگر خانه‌های تاریخی تبریزی که یادگاری از دوران قاجار است خانه‌ی صرافلار است که متعلق به خاندان صرافلار بوده و آخرین ساکنان آن خانواده‌ی علوی بوده است. این بنا در حال حاضر متعلق به میراث فرهنگی تبریز است و از سال ۱۳۷۴ به نمایشگاه و خانه‌ی سفال تبریز تبدیل شده است.
این خانه زیرزمین و طبقه‌ی فوقانی است و ایوان آن با ستون‌های گچ‌کاری شده و حیاط مزین به حوض و باغچه زیبایی و صفای خانه‌های قدیمی را دارد. خانه صرافلار در خیابان شمس تبریزی، ایستگاه گرو، کوچه‌ی صرافلار، کوچه‌ی شهید نوروزی، پلاک ۱۰۰ قرار دارد.
موزه‌ی سفال شامل بخش‌های مختلفی ازجمله نمایشگاه دائمی، حوضخانه ( که در آن جلسه‌های فرهنگی و هنری برگزار می‌شود)، فروشگاه دائمی و کلاس‌های آموزشی است.
خانه لاله‌ای
تاریخ این بنا به دوران پهلوی اول برمی‌گردد و در دو طبقه بنا شده است. خانه‌ی لاله‌ای متعلق به « یحیی ذکا» یکی از بنیان‌گذاران موزه در ایران و از پژوهشگران تاثیرگذار معاصر است. ستون‌ها و سرستون‌های گچ‌کاری شده بنا و حیاط گل‌کاری شده‌ی آن زیبایی این بنا را دو چندان کرده است. لاله‌های قرمز رنگ که در سراسر حیاط این خانه کاشته شده این بنا را معروف به خانه لاله‌ای کرده است. خانه‌ی لاله‌ای در خیابان ارتش جنوبی، کوچه‌ی صدر قرار گرفته است.
در سفر به تبریز کدام یک از این خانه‌های تاریخی را دیده‌اید؟ اگر اهل تبریز هستید و یا به تبریز سفر کرده‌اید از حس‌و‌حال این خانه‌ها و تجربه‌های خود برای علی‌بابایی‌ها بگویید.
بیشتر بخوانید:
بدون سفر به این ۵ مقصد ایران را ندیده‌اید
